NSƯT Minh Trí : "Giọng đọc huyền thoại" còn mãi...

Những năm 80 - 90 của thế kỷ trước, chiếc tivi có lẽ là tài sản quý giá và đầy mơ ước mà không phải gia đình Việt nào cũng có được. Những giờ phút sau bữa cơm tối, ngồi trước màn hình tivi, chờ xem chương trình yêu thích thực sự là những kỷ niệm thân thương trong lòng lứa khán giả đã trưởng thành.

Màn hình nhỏ xinh chỉ như một chiếc gối vuông ấy đã mang đến một thế giới khác, đầy màu sắc và những câu chuyện thú vị, say mê, hấp dẫn. Và những PTV trong màn hình vuông diệu kỳ ấy đã trở thành sử giả của những niềm vui. Đến nay, nhiều khán giả vẫn nhớ như in giọng nói, gương mặt của thế hệ PTV kỳ cựu, để lại nhiều dấu ấn như NSƯT Kim Tiến, NSƯT Minh Trí, NSƯT Thanh Hùng, Thanh Tường…

Nhiều năm trôi qua, nhưng nhắc tới NSƯT Minh Trí, khán giả của màn ảnh nhỏ vẫn nhớ tới một PTV nam với chất giọng trầm ấm, biểu cảm, chuẩn Hà Nội cùng khuôn mặt phúc hậu, nam tính, mái tóc rẽ ngôi. Từ sắc vóc cho tới giọng nói của ông như sinh ra để dành cho công việc phát thanh - truyền hình. Thế nhưng, ít ai biết rằng, bản thân NSƯT Minh Trí cũng từng trải qua thời gian lận đận với đủ các nghề rồi mới bén duyên với cộng việc để đời của mình.

Sinh năm 1945, sau khi học xong phổ thông, NSƯT Minh Trí theo học ngành Sư phạm. Trong khoảng thời gian chờ đợi để được đứng trên bục giảng, Minh Trí làm đủ các nghề từ phụ hồ, rửa cát sỏi để mưu sinh. Lận đận mãi rồi ông cũng trở thành thầy giáo tại một trường cấp I cách nhà tới 20 cây số.

Thầy giáo Minh Trí ngày ấy chiếm được tình cảm yêu mến của không ít cô cậu học trò nhỏ bởi sự thú vị, trẻ trung trong cách giảng dạy. Tuy nhiên, bục giảng đã không níu chân được người con trai Hà Nội nhiều mơ mộng và khát khao khám phá chính bản thân mình. Minh Trí từng đi thi tuyển diễn viên điện ảnh và trúng tuyển nhưng nhà trường không cho đi. Cuối cùng, sau một vài ngã rẽ ngắn ngủi nữa, năm 1971, Minh Trí thi đỗ vào làm PTV Đài Truyền hình Việt Nam và quyết định gắn bó với công việc này.

Sinh thời, ông từng tiết lộ, ngày ấy, quá trình thi tuyển làm PTV khá ngặt nghèo. Vì chỉ có một kênh sóng, số lượng chương trình cũng không nhiều nên việc tuyển PTV rất kỹ càng. Ngoài vòng ngoại hình thì các ứng viên đều phải trải qua sự kiểm tra kỹ lưỡng từ dáng đi, dáng đứng, dáng ngồi đến hành động, cử chỉ. Và "con mắt xanh" của ban giám khảo ngày ấy đã tìm ra được một trong những gương mặt, giọng nói tiêu biểu, xuất sắc của Đài Truyền hình quốc gia.

Ngoại hình lịch lãm, đĩnh đạc, giọng nói trầm ấm, chuẩn xác, NSƯT Minh Trí được lựa chọn là một trong những PTV cho chương trình quan trọng bậc nhất đó là "Thời sự" lúc 19h. Không chỉ ngày đó mà tới bây giờ, chương trình "Thời sự" vẫn là chương trình "đinh", là linh hồn của mỗi Đài truyền hình. Vì vậy, các PTV đảm nhiệm dẫn trong các chương trình này luôn là những người ưu tú được "chọn mặt gửi vàng".

NSƯT Minh Trí và NSƯT Kim Tiến được ví như một cặp PTV "trời sinh" vì dẫn vô cùng ăn ý. Mỗi lần lên hình, ở hai người không chỉ hài hòa về thanh mà còn tương xứng nhau về sắc trong mỗi khuôn hình. Nếu như ở PTV Minh Trí là sự lịch lãm, nam tính thì ở PTV Kim Tiến là sự trong trẻo, tươi vui, nữ tính. Không thể phủ nhận, chính những giọng đọc này đã giúp cho bản tin "Thời sự" của VTV thêm tin cậy, gần gũi và thu hút hơn với khán giả truyền hình trong cả nước.

Không như mọi người thường nghĩ, nghề PTV đơn giản, chỉ cần có giọng nói chuẩn, ngoại hình sáng là có thể làm tốt nghề. Sự thành công của những PTV thế hệ "vàng" thuở ấy là minh chứng cho việc họ đã không ngừng học tập, trau rèn chuyên môn ở một nghề mà ngỡ tưởng chỉ cần đọc từ văn bản. Những đồng nghiệp cùng thời với NSƯT Minh Trí vẫn thường kể với nhau câu chuyện trước mỗi giờ lên hình, NSƯT Minh Trí thường nghiền ngẫm kỹ văn bản, nói nháp và soi gương để không có lỗi trước khán giả.

Chính sự nghiêm cẩn, chỉn chu trong công việc, NSƯT Minh Trí đã góp phần không nhỏ làm nên thương hiệu của bản tin "Thời sự" nói riêng và Đài truyền hình Việt Nam nói chung. Sự chỉn chu trong công việc của các PTV ngày trước vẫn là mẫu mực để các thế hệ PTV sau này tiếp tục học tập, noi gương và phát huy. Với ông, đọc bản tin hay bất cứ điều gì là phải nghĩ, phải hiểu, phải hình dung ra được điều mình muốn nói với khán giả. Không chỉ đảm nhiệm tốt vai trò PTV ở chương trình "Thời sự", giọng đọc của NSƯT Minh Trí còn thường xuyên được lựa chọn trong các phóng sự điều tra vì sự mạnh mẽ, quyết liệt dễ thấy trong sắc thái giọng nói.

Không chỉ được yêu mến bởi khán giả lớn tuổi qua các bản tin thời sự, phóng sự điều tra, NSƯT Minh Trí còn gắn với "bầu trời tuổi thơ" của nhiều nhiều thế hệ thiếu nhi nhí. Ông đã cùng với NSƯT Kim Tiến tham gia thuyết minh cho bộ phim nổi tiếng "Tây du ký". Ngày đó, kỹ thuật, công nghệ không hiện đại như hiện nay nên hoàn toàn phụ thuộc vào biểu cảm giọng nói của những người thuyết minh. Qua giọng thuyết minh đầy biểu cảm, NSƯT Minh Trí và NSƯT Kim Tiến đã thực sự là sứ giả mang đến một thế giới đầy thú vị, kỳ lạ qua các tập phim "Tây du ký".

Với không ít khán giả nhí của thập niên 90 thì phim "Tây du ký" là một phần tuổi thơ hồn nhiên và vô cùng đáng nhớ ấy. Chính vì thế, khi nghe tin NSƯT Minh Trí qua đời, không ít khán giả thương tiếc chia sẻ trên mạng xã hội, trên trang cá nhân: "Giọng nói của ông là tuổi thơ, là ký ức cùng cả nhà xem chương trình "Thời sự", cả đám trẻ cùng háo hức xem phim "Tây du ký". Như chia sẻ của MC Anh Tuấn trên trang cá nhân của mình "Ngay cả lúc không lên hình, giọng của chú vẫn có đúng cái âm đặc biệt đó, nghe là nhớ, nghe là mê"…

Điều đặc biệt là trong suốt thời gian công tác, là PTV nổi tiếng nên NSƯT Minh Trí nhận được nhiều lời mời đi dẫn sự kiện nhưng ông Minh Trí luôn từ chối. Đó cũng là cách ông và các PTV thời đó giữ gìn sự nghiêm túc với nghề. Với những đóng góp cho nghề nghiệp, năm 1993, PTV Minh Trí và PTV Kim Tiến là 2 người đầu tiên được phong danh hiệu NSƯT ở lĩnh vực Phát thanh - Truyền hình. Và cho tới thời điểm này, số lượng các PTV được nhận danh hiệu này cũng chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Vốn sống giản dị, khiêm nhường nên khi đó, NSƯT Minh Trí luôn tâm niệm, mọi sự cố gắng của ông trong công việc chỉ với mong muốn góp phần mang thông tin đến cho khán giả một cách hấp dẫn nhất. Và điều khiến ông hạnh phúc là giọng nói của mình luôn được khán giả nhớ đến, yêu mến.

Bác sĩ Vũ Huyền Trân, mẹ đẻ của MC Anh Tuấn, người từng là bạn thân của NSƯT Minh Trí từ ngày còn trên ghế nhà trường đã chia sẻ trên báo chí những kỷ niệm về người bạn của mình. Trong cảm nhận của bà đó là người gần gũi, giản dị trong đời thường nhưng vô cùng nghiêm túc, chỉn chu trong công việc. Còn PTV - NSƯT Thanh Hùng, người từng có thời gian dài công tác với NSƯT Minh Trí, vẫn luôn nhớ người đồng nghiệp "Làm việc rất nghiêm túc, yêu nghề, chuyên môn sâu. Ngoài ra, còn là người quảng giao, tính tình phóng khoáng".

Một trong những điều đáng tiếc, thiệt thòi nhất với NSƯT Minh Trí có lẽ là sức khỏe của ông không được tốt ngay sau khi nghỉ hưu. Cơn tai biến quái ác đã khiến ông gần như bị liệt nửa người, di chuyển phải dùng nạng và hầu như ở trong nhà. Và có lẽ, đó cũng là một thiệt thòi của nhiều khán giả truyền hình khi không còn được nghe giọng đọc của ông trong các chương trình, phóng sự. Hẳn đã không là điều dễ dàng với một người sống trong không khí làm báo suốt chặng đường dài, lại quảng giao, vui vẻ với bạn bè, với cuộc đời.

Nhưng như người thân của NSƯT Minh Trí chia sẻ, ông đã luôn thanh thản chấp nhận thực tế. Hơn chục năm sống chung với bệnh tật cũng là quãng thời gian NSƯT Minh Trí nhận được sự yêu thương, quan tâm và chăm sóc của gia đình, bạn bè, đồng nghiệp. Cùng với niềm yêu mến của khán giả, điều đó hẳn khiến ông thanh thản nơi xa.