Tâm hồn thơ Lê Thành Nghị đa cảm và tinh tế. Ông luôn biết làm mới những điều đã cũ, tưởng cũ. Dù mới hay cũ nhưng chỉ có hai loại, hay và chưa hay, áo quần có thể theo mode, tâm hồn không thể “thời trang”.

Phố Bà Triệu luôn tràn ngập những ký ức trong tôi. Đây là con đường dài nhất (gần 2km) thuộc hai quận Hoàn Kiếm và Hai Bà Trưng (Hà Nội) có dốc Hàng Kèn độc đáo. Một thuở những âm thanh dàn kèn tây rộn ràng dốc phố (ngã tư Bà Triệu - Trần Quốc Toản); hay có khi cung điệu của phường bát âm than khóc những số phận long đong trọn kiếp người.

Cận ngày 20/11 của nhà giáo lại nhớ về một lớp học kỳ lạ dịp cuối thu cách nay 35 năm. Đó là lớp “Hướng dẫn sáng tác văn học” do Hội Văn học Nghệ thuật Hà Nội tổ chức. Sáng kiến bắt đầu từ hai vị lãnh đạo Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội (Thường gọi là Hội Văn nghệ Hà Nội) là nhà thơ Bằng Việt (Tổng thư ký Hội) và nhà thơ Phan Thị Thanh Nhàn.

Cái tin nhà thơ Trần Quang Đạo mất sáng nay (10/11/2024) được bạn bè truyền đi cho nhau rất nhanh. Nhà thơ Trần Anh Thái cả năm nay không gặp, không liên lạc với tôi là người nhắn cho tôi đầu tiên. Dòng tin ngắn ngủi: “Trần Quang Đạo mất rồi Tiến ơi” khiến tôi lặng người, rơi nước mắt. Vẫn biết ngày này sẽ đến vì Đạo bệnh nặng nhưng không tránh khỏi đột ngột. Buồn vô cùng, lại thêm một người bạn văn nữa rời cõi tạm.

Nhà văn Lê Lựu sinh năm 1942, tại thôn Mạn Trù Châu, xã Tân Châu, huyện Khoái Châu (Hưng Yên). Mùa xuân năm 1959, đang học lớp 7 ở trường huyện thì ông xung phong đi bộ đội. Địa điểm giao quân ngày ấy tại Văn Miếu Xích Đằng, phường Lam Sơn, thuộc TP Hưng Yên bấy giờ. Sau một tuần hành quân bộ về tỉnh Kiến An (Hải Phòng), Lê Lựu được biên chế về Tiểu đoàn Thông tin 48, Sư đoàn 320 - còn gọi là Đại đoàn Đồng bằng, Sư trưởng là Tướng Hoàng Sâm.

Trong cuộc đời của mỗi người luôn có nhiều khoảnh khắc đẹp và đáng nhớ. Một trong những khoảnh khắc đó đã mang đến sự may mắn cho họ như định mệnh và nên duyên vợ chồng hạnh phúc viên mãn cả cuộc đời. Riêng tình yêu của tôi với nhà giáo, Thiếu tướng Phạm Văn Dần, sau là Tổng cục trưởng Tổng cục Xây dựng lực lượng CAND, cũng xuất phát từ khoảnh khắc đẹp như vậy.

Nhà thơ Hữu Loan với bài thơ “Màu tím hoa sim” có thể xem như một hiện tượng độc đáo trong đời sống văn hóa nước ta. Ra đời đã 75 năm, bài thơ “Màu tím hoa sim” là một trong những tác phẩm được tán tụng nhất trong thi ca Việt Nam. Bài thơ “Màu tím hoa sim” được nhà thơ Hữu Loan sáng tác năm 1949, từ mối duyên bất hạnh với người vợ trẻ hơn 15 tuổi.

Thế giới truyện Nôm là thế giới của sự xung đột thiện ác, tốt xấu để bật ra bài học đạo lý làm người. Đây là một trong những lý do chính để nhân dân ta ưa thích, lấy đó làm phương thức, phương tiện giáo dục lưu truyền đã hàng ngàn năm.

Trong đội ngũ cán bộ, bộ đội đi tập kết có các “chiến sĩ Voi” của Liên khu 5 và Tây Nguyên đã lập nhiều thành tích trong công tác vận chuyển lương thực, vũ khí và tải thương phục vụ các chiến dịch Nguyễn Huệ, An Khê (1952), Đông Xuân (1953 - 1954) ở Tây Nguyên.

Nhà thơ Tú Mỡ làm thơ trào phúng nổi tiếng từ những năm 1930. Tập thơ trào phúng "Dòng nước ngược" của ông xuất bản năm 1936 đã được giải thưởng Tự lực văn đoàn. Thơ trào phúng của Tú Mỡ sắc sảo như lê, như mác, phỉ báng những tệ nạn xã hội thực dân phong kiến.

Sau 8 năm nhạc sĩ Thanh Tùng qua đời, các con của ông bắt đầu thực hiện dự án "Legacy of love - Di sản tình yêu" bao gồm chương trình hòa nhạc, phim tài liệu và tập sách về nhân vật tài hoa này. Với 68 năm hiện diện trên dương gian, nhạc sĩ Thanh Tùng đã mang đến những bản tình ca thật nồng nàn cho nhiều thế hệ, mà ít biết nỗi ngậm ngùi riêng ông âm thầm gánh chịu.

Không phải bỗng dưng mà nhà văn, nhà viết kịch Xuân Đức (quê Vĩnh Hòa, Vĩnh Linh, Quảng Trị) khi qua đời đã được nhiều tờ báo chạy tít rằng: Nhà văn của “Người không mang họ” đã ra đi... Dù rằng với một cây bút tên tuổi như ông thì tác phẩm vừa nêu chưa phải là đỉnh cao sáng tác của Xuân Đức.

Nhà văn Nguyễn Khắc Trường chào chúng ta vào một buổi trưa giữa tiết trời thu Hà Nội. Tiết thu ấy đẹp như một bức tranh: "Hà Nội mùa thu, cây cơm nguội vàng, cây bàng lá đỏ, nằm kề bên nhau, phố xưa nhà cổ, mái ngói thâm nâu. Hà Nội mùa thu, mùa thu Hà Nội. Mùa hoa sữa về thơm từng con gió. Mùa cốm xanh về thơm bàn tay nhỏ…". 

Nhạc sĩ Hoàng Hiệp là một người con miền Nam nhưng có hai mươi năm hoạt động nghệ thuật trên đất Bắc. Ca khúc “Nhớ về Hà Nội” của nhạc sĩ Hoàng Hiệp đã quen thuộc với công chúng suốt bốn thập niên qua, được viết từ chính trải nghiệm và tình yêu ở mảnh đất Thủ đô “một thời đạn bom, một thời hòa bình”.

Ngay từ những năm 80 của thế kỷ trước, khi nghệ sĩ Văn Cao mới ở tuổi 57 đã có người ví ông là “Ba đỉnh núi sương mù”. Người gọi ông là “Dòng sông ba nhánh”. Có người gọi ông là “Nghệ sĩ đa tài”; còn nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo lần đầu gặp ông đã viết bài trên Báo Văn nghệ Công an mang tên: “Văn Cao - Bậc tài danh xuyên thế kỷ”, với ba đỉnh cao nghệ thuật: Âm nhạc, Thi ca và Hội họa.

Cầm tập thơ mới "Gọi hoàng hôn" còn thơm mùi lo lắng trên tay, nhà thơ Hồ Minh Thông nói với tôi: “Em làm sách đúng vào ngày có bão số 3 Yagi, không biết xuôi chèo mát mái không?”. Tôi nói, “thông đồng bén giọt rồi còn gì?!”, dù hiểu chị nói về nghĩa khác.