Khi tổng kết 50 năm nền văn học nghệ thuật Việt Nam sau ngày thống nhất đất nước, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương ghi nhận, văn học nghệ thuật 50 năm qua vẫn là tiếng nói tri ân, ca ngợi truyền thống yêu nước, cách mạng của quân và dân ta.
50 năm thống nhất đất nước, cột mốc này như một dấu son của dân tộc ta. Kinh tế và xã hội đều đang trên đà phát triển một cách vững vàng. Tuy vậy văn hóa đọc ngày nay với dòng văn học về đề tài Lực lượng vũ trang và Chiến tranh cách mạng lại càng ngày càng không thu hút người đọc trẻ.
Vừa qua, tại NXB Quân đội nhân dân (QĐND) đã diễn ra hội thảo khoa học với chủ đề “50 năm văn học, nghệ thuật về đề tài lực lượng vũ trang, chiến tranh cách mạng sau ngày đất nước thống nhất (30/4/1975 - 30/4/2025): Thành tựu, những vấn đề đặt ra và định hướng phát triển”.
Chỉ trong tuần qua, các tác giả Nhật Bản đã gây được tiếng vang lớn bên ngoài đất nước. Đó là sự trở lại của Haruki Murakami với cuốn tiểu thuyết “The City and Its Uncertain Walls” được dịch sang tiếng Anh, là tiểu thuyết “Butter” của Asaki Yuzuki được các chuỗi hiệu sách Waterstones lớn nhất nước Anh bình chọn là cuốn sách của năm.
Khoảng 20 năm trở lại đây, cùng với mạng Internet và các nền tảng mạng xã hội, tác giả - dịch giả có thể thoải mái tự đăng tác phẩm của mình lên và tự tìm kiếm độc giả mà không qua một nhà xuất bản nào. Văn học mạng thực sự đem đến "luồng gió mới" đối với cả người đọc và người viết, tuy nhiên nó cũng ẩn chứa nhiều nguy cơ, đồng thời là một thách thức đối với các nhà quản lý.
“Phê bình văn học là sự tự ý thức của văn học”, “Phê bình là thước đo mức độ trưởng thành của một nền văn học, một nền văn học chưa thể gọi là cứng cáp nếu không có phê bình văn học” v.v... Người ta vẫn nói những điều đại loại như vậy để khẳng định vị trí của phê bình văn học trong đời sống.
Ngày 21/9/2023, Hội thảo “Đặc trưng Văn học nghệ thuật miền Đông Nam bộ” do Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam phối hợp Hội VHNT các tỉnh Đông Nam bộ đã diễn ra tại Tây Ninh. Đây là dịp nhìn nhận lại bức tranh toàn thể và gợi mở hướng đi mới cho đời sống sáng tạo văn học nghệ thuật của vùng đất quan trọng này...
Kể từ khi Nobel xướng tên ông đến nay, trải qua hơn một thế kỷ, 110 năm và có lẽ hơn thế nữa, mãi mãi, thơ của ông vẫn sẽ nằm trong trái tim những người yêu thơ, yêu những cái đẹp bình dị đến từ đời sống nhiệm màu. Người đàn ông vĩ đại ấy chính là Rabindranath Tagore (1861-1941).
Văn học thiếu nhi vốn đã hiếm tác phẩm thì thơ ca thiếu nhi lại càng là con đường hẹp ít cây bút chọn đi. Dấn thân vào con đường này, đa số vẫn chỉ là cuộc dạo chơi chốc lát của các nhà thơ chứ không hẳn là con đường dài hứa hẹn mùa hoa sai quả ngọt.
Cứ đến độ mùa thi là y như rằng trên mạng xã hội lan truyền rất nhiều đề thi văn “lạ”. Từ việc sử dụng ca từ của ca sĩ Sơn Tùng M-TP, của ca sĩ Đen Vâu cho tới các trích dẫn đương đại làm ngữ liệu, việc ra đề thi môn văn dường như đang “mềm hóa” hơn, gần gũi với đời sống hơn.
Nhu cầu viết truyện và đăng lên các diễn đàn, trang web, blog để kiếm tiền ngày càng nhiều trong giới trẻ, đặc biệt là thế hệ gen Z. Song để câu view, qua đó tăng mức nhuận bút, những cây bút nghiệp dư không ngại lạm dụng yếu tố sex, đồng tính, tình tiết giật gân hay ngôn tình ủy mị.
Văn học là một hình thức nghệ thuật được thể hiện dưới dạng văn bản, do các nhà văn sáng tác nhằm tái hiện các vấn đề, sự vật hiện tượng trong đời sống xã hội bằng sự trải nghiệm, quan sát hoặc bằng trí tưởng tượng của mình. Qua đó, giúp bạn đọc hình dung hay thấu hiểu được những vấn đề thuộc về kinh tế, xã hội, con người trong từng giai đoạn lịch sử (giáo trình Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam).
Cuộc tọa đàm “Văn học dân tộc thiểu số Tây Nguyên - Những hướng đi” do Hội Văn học Nghệ thuật của ba tỉnh Đắk Lắk, Gia Lai và Đắk Nông phối hợp tổ chức tại TP Ban Mê Thuột, thực sự là một lời nhắc nhở cần thiết cho những người yêu thích văn chương nói riêng và những người quan tâm văn hóa nói chung.
Không phải đợi đến khi rừng khô, suối cạn con người mới quan tâm tới vấn đề môi trường. Trong bối cảnh khủng hoảng môi trường sinh thái, bảo vệ thiên nhiên đã trở thành vấn đề cấp thiết của toàn nhân loại. Cùng với tác phẩm văn chương sinh thái, các nhà văn đã và đang góp phần cảnh báo và thức tỉnh con người, nhằm hướng tới một môi trường tốt đẹp, giàu tính nhân văn. Nhưng để dòng văn học này phát huy được tối đa sứ mệnh thì không đơn giản.
Giải thưởng Văn học tuổi 20 lần 7 đang bước vào chặng nước rút. 12 tác phẩm xuất sắc nhất lọt vào vòng chung khảo chính thức lộ diện. Sức trẻ với ngòi bút đầy trăn trở và ám ảnh trước hiện thực bề bộn là những gì mà các tác giả mùa giải năm nay thể hiện.
Ngày 9/1/2022, Hội Nhà văn Việt Nam đã vinh dự đón Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đến thăm và dự Lễ phát động cuộc vận động sáng tác văn học về đề tài Thiếu nhi và trao giải thưởng "Tác giả Trẻ" lần thứ nhất. Điều này thể hiện sự quan tâm sâu sắc của lãnh đạo Đảng, Nhà nước đối với văn học và những người cầm bút. Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ mong ước trong tương lai không xa, Việt Nam sẽ có nhà văn đoạt giải Nobel văn chương, mang về niềm tự hào cho đất nước.
Ngày 15/12, tại Hà Nội, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương đã tổ chức hội thảo khoa học quốc gia “Văn học, nghệ thuật (VHNT) với những vấn đề quan trọng, cấp thiết của đất nước hôm nay”. Đồng chí Lại Xuân Môn, Uỷ viên Trung ương đảng, Phó Trưởng ban thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương; PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ, Chủ tịch Hội đồng; PGS.TS Phan Trọng Thưởng, Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng chủ trì hội thảo.
Vào đầu những năm 1960, 1970… khi các cuốn sách như “Vụ án Ôn Như Hầu” (1960) của nhà văn Lê Tri Kỷ, “Trung với Đảng - hiếu với dân” (1965) và “Bên dòng Păng Pơi” (1971) của chú bộ đội biên phòng Trần Hữu Tòng, rồi cuốn truyện “Nhóm rắn lục” (1971) của ông Công an Văn Phan được thiếu niên, thanh niên và một số người lớn tuổi xếp hàng chờ mua cho được từ các Hiệu sách nhân dân tại các thị trấn, thị xã đem về tíu tít đọc, thì cái ý niệm về một thể dạng sách mới, khác với các cuốn như “Vụ lúa chiêm” (Đào Vũ), “Mùa lạc” (Nguyễn Khải)… đã xuất hiện.
