“Nàng thơ” của danh họa Picasso và số phận bi đát cuối đời

Cuộc gặp gỡ vô tình

Trước đó, một cuộc triển lãm lớn tại Phòng trưng bày Gagosian kể về mối tình giữa Picasso và Marie-Thérèse Walter, tình nhân của ông năm bà 17 tuổi, sinh cho ông một người con và đã tự sát sau khi ông qua đời,

Thérèse Walter từng là chủ đề của “Picasso và Marie-Thérèse: LAmour Fou” - một cuộc triển lãm lớn khai mạc tại Phòng trưng bày Gagosian trên Phố 21 Tây, New York. Marie-Thérèse là tình yêu và là nàng thơ chính của Picasso kể từ khi ông gặp bà lúc 17 tuổi, còn ông 45 tuổi bên ngoài cửa hàng bách hóa Galeries Lafayette, ở Paris, vào tháng 1/1927, cho đến năm 1941.

Marie-Thérèse là một cô gái của gia đình tư sản đáng kính sống ở Maisons-Alfort, ngoại ô phía Đông Nam Paris, Pháp cùng mẹ và hai chị gái. Hôm ấy cô đến cửa hàng Galeries Lafayette để mua một chiếc col Claudine - chiếc cổ áo Peter Pan - và những chiếc móc treo. “Em có một khuôn mặt thú vị”, Picasso nói với cô gái trẻ. “Tôi muốn vẽ một bức chân dung của em. Tôi là Picasso”. Cái tên này chẳng có ý nghĩa gì với Marie-Thérèse, nhưng việc một nghệ sĩ nhận thấy cô xinh đẹp đã khiến cô phấn khích.

Mặc dù cô luôn tuyên bố khước từ lời mời chào từ Picasso trong sáu tháng nhưng cô gái đã ngủ với đại danh họa một tuần sau đó. Họ cần phải hết sức kín đáo trong khoảng thời gian nhạy cảm. Sự vắng mặt của người cha đã tạo điều kiện cho Picasso quyến rũ cô gái. Lúc đầu, mẹ cô thể hiện sự đúng mực, nhưng ngay sau đó bà đã chào đón kẻ quyến rũ con gái mình như một người bạn. “Gia đình cho phép anh sử dụng nhà kho trong vườn để vẽ tranh và ở một mình với Marie-Thérèse”- mẹ cô gái nói với đại danh họa.

Lần đầu tiên Marie-Thérèse đến xưởng vẽ của họa sĩ trên Rue la Boétie (ngày 11/1/1927), trên tầng phía trên căn hộ mà ông ở chung với vợ, Picasso không làm gì hơn ngoài việc quan sát thật kỹ khuôn mặt và cơ thể của cô gái. Khi cô rời đi, ông bảo cô hãy quay lại vào ngày hôm sau. “Kể từ đó trở đi luôn là ngày mai, và tôi phải nói với mẹ rằng tôi đã có việc làm”, sau này bà tiết lộ. “Anh ấy nói với tôi rằng tôi đã cứu sự nghiệp của anh ấy, nhưng tôi không hiểu ý anh ấy là gì”. Cô thực sự đã cứu ông khỏi sự căng thẳng tinh thần của cuộc hôn nhân đang có.

Người vợ gốc Nga của Picasso là Olga, một cựu diễn viên ba lê và là mẹ của con trai họ, Paulo. Mùa hè năm sau, ông thuê một căn nhà ở khu nghỉ dưỡng thời thượng Dinard ở Breton - nơi hoàn hảo cho vợ, con trai và bảo mẫu của ông. Đây cũng là nơi hoàn hảo đối với Picasso. Ông đã sắp xếp cho Marie-Thérèse một căn phòng trong trại hè dành cho các cô gái gần đó, nơi ông sẽ đón cô vào mỗi buổi sáng và đưa cô đến căn phòng thuê của ông trên bãi biển.

Đạt đỉnh cao phong độ

Hình dáng gợi cảm của Marie-Thérèse cũng là nguồn cảm hứng cho những tác phẩm điêu khắc vĩ đại nhất của Picasso, bao gồm cả Metamorphosis II trong triển lãm hiện tại, một mô hình tượng đài cho người bạn thân nhất mà ông từng có, nhà thơ Guillaume Apollinaire. Cơ thể của cô gái cũng truyền cảm hứng cho một số bức tranh vẽ nhân vật đẹp nhất của ông, chẳng hạn như “Bức tranh Khỏa thân” đứng bên bờ biển tuyệt đẹp, đã được Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan cho mượn để trưng bày. Bức này được bán đấu giá 67,5 triệu USD năm 2022.

Mệt mỏi với việc thuê nhà vào mùa hè, vào năm 1930, Picasso quyết định mua một căn nhà cho riêng mình ở nông thôn, nơi vợ ông có thể nắm quyền điều hành và ông có thể gặp gỡ Marie-Thérèse bất cứ khi nào có thể. Ông đã tìm thấy một địa điểm lý tưởng cách Paris 45 dặm về phía Tây Bắc, nhà ẩn mình và tránh xa những con đường quen thuộc. Qua nhiều thế kỷ, lâu đài Château de Boisgeloup đã trải qua nhiều thay đổi và trở thành một dinh thự trang nhã ở vùng nông thôn. Vào cuối tuần, lâu đài Boisgeloup sẽ trở thành lãnh địa của Marie-Thérèse. Cô gái sẽ hiện thực hóa trên một chiếc xe đạp, và Picasso sẽ vẽ và điêu khắc cô thành Daphne, tiên nữ bị cha cô ấy biến thành bụi rậm để ngăn thần Apollo cưỡng hiếp. Ông đã dựng tác phẩm điêu khắc hàn tuyệt vời của mình về cô với vai Daphne (“Người phụ nữ trong vườn”, 1932) trong một khu trống trải trên khuôn viên lâu đài. Những tác phẩm nổi tiếng nhất mà Picasso thực hiện tại lâu đài Boisgeloup là một loạt tượng bán thân của Marie-Thérèse.

Các nhà phê bình nghệ thuật miêu tả Marie-Thérèse là “nàng thơ vàng” của Picasso khi xuất hiện trong vô số các tác phẩm tranh, điêu khắc. "Ông ấy yêu mái tóc vàng, nước da sáng, thân hình như tượng của Marie-Thérèse. Chưa lúc nào trong đời, những bức tranh của ông ấy trở nên mềm mại đến thế, những đường cong uốn lượn, cánh tay ôm ấp, mái tóc gợn sóng", nhiếp ảnh gia theo chủ nghĩa siêu thực Brassai đánh giá. Cô cũng là nguồn cảm hứng cho ít nhất 3 nhân vật được miêu tả trong bức“Guernica”năm 1937 của Picasso. Tác phẩm “Người phụ nữ với chiếc bình”, bản sao bằng đồng của tác phẩm thạch cao dựa theo hình ảnh của Marie-Thérèse, đã được đặt trên mộ của Picasso.

Vẻ ngoài trẻ trung, rắn rỏi, những đường cong và khuôn mặt trái xoan của Marie-Thérèse đã khơi dậy đam mê sáng tác cho Picasso. "Cuộc sống của tôi với anh ấy luôn kín đáo, êm đềm và bình yên. Chúng tôi không kể với ai cả. Chúng tôi hạnh phúc và không mong muốn gì hơn", cô từng tâm sự. Mùa hè năm 1928, gia đình Picasso đi nghỉ ở Dinard. Danh họa sắp xếp cho người tình ở trại hè gần đó và họ âm thầm gặp nhau tại bãi biển. Tháng 9/1932, Marie-Thérèse suýt chết đuối sau khi rơi khỏi thuyền kayak trên sông Marne khiến cô nhiễm virus phải nhập viện và rụng tóc. TheoVanity Fair, một tháng sau, Picasso trưng bày nhiều bức tranh khỏa thân của Marie-Thérèse, hé lộ mối quan hệ với người phụ nữ trẻ này. Sự chênh lệch tuổi tác của họ có lẽ là một phần lớn tạo nên sức hấp dẫn đối với Pablo Picasso, trong khi Marie-Thérèse lại quan tâm đến nghệ thuật và phong cách của ông hơn là ngoại hình.

Kết đắng của người thứ ba

Năm 1934, Marie-Thérèse có thai và thông báo cho Picasso vào đêm Giáng sinh. Vợ của Picasso được một người bạn kể cho chuyện ngoại tình và đứa con ngoài giá thú của chồng. Người vợ lập tức cùng con trai chuyển đến miền Nam nước Pháp. Dù Picasso muốn ly hôn nhưng vợ ông không đồng ý, họ ly thân cho đến khi bà qua đời năm 1955. Picasso và Marie-Thérèse đón con gái Maya chào đời vào tháng 9/1935.

Trong thời gian này, Picasso hẹn hò với một số phụ nữ khác trong đó có Dora Maar - họa sĩ, nhiếp ảnh gia siêu thực. Ông cùng lúc duy trì mối quan hệ với cả hai người tình. Một lần, Marie-Thérèse và Maar tình cờ gặp nhau tại xưởng vẽ của Picasso.Cô con gái Maya của Marie-Thérèse nhớ lại: “Chúng tôi đến và bà ấy đã ở đó, đứng cạnh bức “Guernica”. Tôi bắt đầu khóc và nói với bố: "Con không muốn nhìn thấy người phụ nữ đó”. Tôi nói về Dora Maar. Tôi không bao giờ gặp lại bà ấy nữa”.Năm 1937, Picasso vẽ bức “Femme au béret et à la robe quadrille” (Marie-Therese Walter), mô tả hình ảnh hợp nhất của Marie-Thérèse và Maar với đường nét góc cạnh của chủ nghĩa lập thể, bộc lộ tình cảm của ông chuyển dịch từ Marie-Thérèse sang Maar. Năm 1940, mối quan hệ của Marie-Thérèse và Picasso kết thúc.

Trong 10 năm kế tiếp, Picasso thường đến thăm Marie-Thérèse và con gái Maya vào các ngày thứ năm và chủ nhật. Sau khi Thế chiến thứ hai kết thúc, ông chuyển đến miền Nam nước Pháp. Thỉnh thoảng, Marie-Thérèse mới gặp Picasso nhưng vẫn viết thư cho ông. Năm 1955, người vợ Khokhlova Olga qua đời, Picasso đã gọi điện cho Marie-Thérèse và ngỏ lời cầu hôn nhưng bà từ chối. Sau đó, họ không gặp lại nhau.

Picasso mất năm 1973. Ngay sau đám tang của Picasso, một bức tượng bê tông của Marie-Thérèse năm 1933 với chiếc đèn trên tay dang rộng - tương tự như người phụ nữ bên cửa sổ ở Guernica - được đặt phía trên mộ ông tại Château de Vauvenargues, dinh thự của ông gần Aix-en- Provence. Sự hiện diện của Marie-Thérèse dưới chân những bậc đá vĩ đại dẫn đến cánh cổng hùng vĩ của Château de Vauvenargues tôn vinh tình yêu mà bà thể hiện cũng như vai trò duy trì và soi sáng của bà đối với thiên tài Picasso. Không thể tiếp tục sống khi Picasso đã qua đời, Marie-Thérèse đã tự kết liễu đời mình vào năm 1977.