Săn chuột đồng mùa cuối năm

Chính vì thế mà thời khắc mùa đông chính là mùa đi săn chuột đồng mà ngày còn nhỏ, hễ cứ sau nửa buổi cắp sách tới trường là tôi lại theo anh, chị, hoặc chúng bạn ra đồng để săn tìm chuột đồng. Đồ nghề săn chuột đồng rất giản đơn, khi chỉ cần cái cuốc, hoặc thuổng dùng để đào bới hang ổ chuột. Thêm một cái đó đan bằng tre, có hom để khi chụp vào cửa hang, chuột chỉ có chạy vào đó mà không thể ra được.

Ngoài ra luôn phải có thêm một đon rơm khô dùng để đốt hun khói nhằm bắt rời chuột chạy ra khỏi hang khi chúng bị ngạt hơi khói. Nếu muốn buổi đi săn chuột đồng thêm "hoành tráng" thì có thể dẫn thêm con chó choai, bởi nếu khi chuột lao ra khỏi hang mà có con chó lao đuổi vồ chuột thì người đi săn sẽ nhàn hơn rất nhiều.

Công việc đi săn chuột đồng thường phải có ít nhất là từ hai người trở lên, cho tới bốn, năm người. Nếu đông người đi săn thì có một điều chắc chắn rằng sẽ không có một con chuột nào có thể chạy thoát được, nếu một khi đã chạy ra khỏi hang trú ẩn. Tôi thường đi săn chuột cùng mấy đứa hàng xóm, và hễ cứ hôm nào xách đồ nghề ra đồng là y rằng hôm đó gia đình tôi sẽ có một bữa thịt chuột ngon lành.

Công việc săn chuột đồng của bọn trẻ chúng tôi thường đi kèm với chăn thả trâu bò. Bởi vậy, khi lùa đàn trâu, bò đi gặm cỏ ở bờ ven, chúng tôi mặc kệ cho chúng tung tăng tự kiếm ăn, và bắt đầu công việc đi săn chuột. Chúng tôi cứ lần theo các bờ đất, nơi có các hang sâu, và quan sát hễ thấy cửa hang nào có các vết chân chuột đi ra, vào còn mới là chắc chắn sẽ có chuột ở trong. Lúc này, mỗi đứa một công việc, khi đứa này đặt đó chụp vào cửa hang, đứa khác dùng cuốc thuổng bắt đầu đào từ ngách phía trên hang xuống. Nếu hang nông, chuột thấy động sẽ lập tức chạy ra và chui tọt vào đó đã đơm sẵn ở cửa hang. Còn nếu hang sâu, chuột ẩn nấp tận phía trong, việc đào bới sẽ vất vả hơn.

Tất nhiên, khi đã kỳ công đào thì chắc chắn con chuột đó cũng sẽ không thể thoát thân được. Có những hang chuột thông từ ngách này sang cửa hang khác thì chúng tôi không dùng cách đào bung bờ đất lên, mà sẽ dùng rơm đốt hun khói. Khi đốt lửa, khói từ cửa hang này tuôn ra cửa hang khác, thì chỉ cần đơm đó vào cửa hang có khói tuôn ra đó thì chỉ một lát, chuột không chịu nổi sẽ phải lao ra. Cứ như vậy, chúng tôi men theo hết bờ vùng này, đến bờ thửa nọ, và chỉ săn độ vài ba tiếng đồng hồ là chiếc giỏ to đựng được ba, bốn mươi con chuột đã gần đầy. Khi đã tính toán liệu chừng đủ cho mỗi nhà một bữa ăn, chúng tôi tạm dừng buổi săn chuột và chuẩn bị ra lùa trâu bò về nhà.

Cả một mùa đông dài, với những buổi chăn trâu, thả bò như thế thường vẫn luôn kèm theo thú săn chuột đồng của bọn trẻ làng tôi. Chuột rất nhiều, săn không xuể, nhưng khi đó gia đình nào cũng chỉ coi chuột là món ăn cải thiện cho sinh hoạt thêm tươm tất, chứ không có nhà ai mang chuột đi bán. Gia đình tôi cũng vậy, khi bữa anh, chị tôi bắt được chuột, mẹ vẫn hay chế biến món thịt chuột nấu giả cầy, với đầy đủ gia vị là: riềng, mẻ, mắm tôm…, ăn tuyệt ngon.

Những hôm tôi mang chuột đi săn về, mẹ muốn đổi món, lại đem ướp gia vị hành, tỏi, ngũ vị hương rồi mang chiên ròn lên rất hấp dẫn. Nói chung là chuột đồng săn được, gia đình tôi đều chế biến món ăn thành nhiều cách, sao cho ai cũng cảm nhận được khẩu vị ngon, lạ miệng. Một trong các món ngon từ chuột phải kể tới, đó là món thịt chuột hấp, rồi ép lá chanh thơm lừng, ăn ngon ngọt như thịt gà. Chuột sau khi đã được chần qua nước sôi, tuốt lông sạch sẽ, mổ moi vứt hết nội tạng, bỏ đầu, đuôi, chỉ giữ lại thân mình.

Tiếp đó bỏ những thân mình con chuột được làm sạch sẽ vào hấp cách thủy trong khoảng hơn chục phút là chín. Thịt chuột bỏ ra đặt úp lên một cái thớt, phía trên, dưới có rải lá chanh tươi, và dùng tiếp một cái thớt khác đặt ép chồng lên các con chuột đó. Bên trên cái thớt lại đặt tiếp vài vật nặng để những con chuột bị ép bẹp xuống, nước chảy bớt ra. Khi ăn, chặt thịt theo từng miếng vừa phải rải lên đĩa, và rắc thêm chút lá chanh thái chỉ. Món chuột hấp cách thủy ép lá chanh này ăn chấm với muối tiêu chanh, ớt thì tuyệt vời, ngon đến khó quên. Món thịt chuột hấp lá chanh cũng có thể chấm với nước mắm pha gừng, tỏi ớt cũng khiến người thưởng thức thấy lạ vị, hấp dẫn.

Thời gian thấm thoát trôi đi, tôi lớn lên và xa dần những mùa săn chuột đồng, với những ký ức, kỷ niệm tuổi thơ đầy ắp về các món thịt chuột thơm lừng, đậm đà và vô cùng hấp dẫn bên mâm cơm gia đình từ khi rời quê lên thành phố học tập. Thời gian này ở quê tôi đang vào tiết đông giá lạnh, và cũng đồng nghĩa với mùa săn chuột đồng… Bọn trẻ con ở làng gần như bỏ lại hết các bận bịu khác để ra đồng đi săn chuột. Mẹ tôi vẫn gọi điện cho tôi ríu rít kể quê mình đang vào mùa săn chuột… Tôi nghe điện thoại mẹ mà hương vị và mùi thơm của thịt chuột nướng than hoa thơm nồng lên cả tuổi ấu thơ…