“Giải cứu chả chìa”: Sự kết nối của những tâm hồn đồng điệu

Cây bút giàu đam mê

Bén duyên với văn chương từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, nhà văn Đào Thu Hà là một trong những cây bút đáng chú ý của khu vực Tây Nguyên hiện nay. Bằng niềm yêu thích đọc sách, đam mê viết lách, lại từng giành giải Nhất môn Ngữ văn trong kỳ thi Học sinh giỏi cấp tỉnh, chị mạnh dạn bắt đầu thử sức với thơ rồi dần dần nghiêm túc “lấn sân” sang tản văn, truyện ngắn, truyện dài và tiểu thuyết.

Ở thể loại nào, Đào Thu Hà cũng tạo được ấn tượng khá rõ nét với những đầu sách chất lượng như: “Cuộc phiêu lưu của Ỉn Hồng” (truyện thiếu nhi, năm 2013), Ma tình (tiểu thuyết, năm 2013); “Chuyện tình mình rất khác" (tập truyện ngắn, năm 2014), “Hàng xóm phù thủy” (truyện dài thiếu nhi, năm 2015), “Chúng ta từng chung một đoạn đường" (tập truyện ngắn, năm 2017), “Mây khói vàng son" (tập truyện ngắn lịch sử, năm 2021), “Con giàu lòng nhân ái” (tập truyện kỹ năng sống cho thiếu nhi, năm 2022)...

Trong sự nghiệp 15 năm cầm bút, chị đã gặt hái được một số giải thưởng văn học uy tín như: Giải Ba cuộc thi thơ Bút Mới của chuyên san Áo trắng và Báo Tuổi trẻ (năm 2010), giải Nhất truyện ngắn của Tạp chí Nâm Nung (năm 2017, 2021), giải C giải thưởng VHNT tỉnh Đắk Nông lần thứ II (giai đoạn 2014 - 2020), giải Ba bút ký Trại sáng tác văn học về hình tượng người chiến sĩ Cảnh sát nhân dân do Bộ Công an và Hội Nhà văn phối hợp tổ chức (năm 2022), giải Khuyến khích của Liên hiệp các Hội Văn học - Nghệ thuật Việt Nam (năm 2022)...

Với những sự nỗ lực bền bỉ ấy, năm 2022, Đào Thu Hà vinh dự được kết nạp vào Hội Nhà văn Việt Nam. Đó chính là dấu mốc quan trọng trên hành trình sáng tác văn chương lắm gian nan mà cũng nhiều hạnh phúc của chị. Bẵng đi một thời gian khá dài, độc giả ít thấy tác phẩm của chị xuất hiện trên mặt báo hay mạng xã hội thì tháng 9 vừa qua, chị bất ngờ công bố “đứa con tinh thần” thứ tám của mình - truyện dài thiếu nhi “Giải cứu Chả Chìa”.

“Nguy hiểm chồng chất hiểm nguy”

Đào Thu Hà là nhà văn có nhiều kinh nghiệm viết truyện thiếu nhi. Tiếp nối mạch truyện hấp dẫn của “Cuộc phiêu lưu của Ỉn Hồng” và “Hàng xóm phù thủy”, “Giải cứu Chả Chìa” mở đầu bằng một biến cố lớn. Giữa tiết trời đông buốt giá, một con chó mẹ chết đói, để lại bầy con thơ dại gồm: Mực Anh, Mực Em và Khoang Út. Cũng từ đây, những chú chó nhỏ bơ vơ phải đương đầu với không biết bao nhiêu khó khăn, nguy hiểm. Đầu tiên là sự tấn công của lũ chuột cống tiểu nhân, bẩn thỉu. May mà bác Mèo Mun đã ra tay ứng cứu kịp thời.

Nguy hiểm chồng chất hiểm nguy, ba con chó mồ côi lang thang đến một vùng ngoại thành vắng vẻ. Tại đây, Khoang Út bị một người đàn ông trung niên có “hàm răng xỉn màu vàng khè, nhỏ tí và thưa, y hệt như răng chuột” bắt cóc, Mực Anh và Mực Em may mắn trốn thoát. Khoang Út bị trói buộc bằng “sợi dây một đầu cột vào cổ nó, một đầu cột chắc vào chiếc cột bếp”. Sau sự kiện này, số phận của Khoang Út bị đẩy vào những tháng ngày tối tăm, tù túng. Nỗi nhớ hai anh chó khiến Khoang Út buồn rầu, ủ rũ. Trong giấc ngủ chập chờn, “Khoang Út thấy mình lại được sống bên mẹ cùng các anh trong cái ống cống cũ”. Nhưng có lẽ, giấc mơ đẹp đẽ ấy sẽ mãi mãi không bao giờ trở thành hiện thực...

Khoang Út bị người đàn ông đã bắt cóc cậu - Ông Chủ, đổi tên thành Chả Chìa - con chó “nuôi để thịt”. Khi cuộc sống dường như đã bị dồn vào ngõ cụt thì Chả Chìa gặp được chị Hĩm, con gái của Ông Chủ. Hĩm mồ côi mẹ, bị dị tật ở chân, sống với ông bố đẻ hà khắc, người mẹ kế tàn nhẫn và cậu em trai cùng cha khác mẹ hỗn láo. Hĩm suốt ngày phải làm việc quần quật mà vẫn bị đánh đập, mắng nhiếc thường xuyên. Hai tâm hồn khuyết thiếu ấy đã đồng điệu với nhau như hai mảnh ghép khớp từng đường nét. Chị Hĩm là nguồn sống của Chả Chìa, còn Chả Chìa chính là niềm động viên lớn nhất của chị Hĩm.

Vẻ đẹp của sự khuyết thiếu

Cái đẹp trọn vẹn của nội tại đôi khi được ẩn sau vẻ bề ngoài xù xì, không hoàn hảo. Chả Chìa - một con chó hoang lại sống đầy trách nhiệm. Hĩm - một cô gái “què chân” như sự dằn hắt của cậu em trai lại có tâm hồn thánh thiện của một thiên thần. Bởi vậy mà ngay giữa bãi rác ẩm thấp, bừa bộn, chúng vẫn tìm thấy những niềm vui rất đỗi vô tư, trong trẻo. Nhờ đó, Chả Chìa được trở thành bạn thân của cậu chó tên Vàng, được bác chó Độc Nhãn dạy học võ phòng vệ. Và đặc biệt là được gặp chị Trang - người bạn thân, đồng thời là “cô giáo” dạy chị Hĩm học chữ, một cô gái mong manh, yếu đuối mà tốt bụng, nhân ái vô cùng.

Bằng lối kể chuyện vừa trau chuốt, vừa tự nhiên và thủ pháp phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật tỉ mỉ, nhuần nhị, mỗi nhân vật trong “Giải cứu Chả Chìa” đều có tính cách rõ ràng, sinh động, chân thực, giúp cho sự tương phản giữa các tuyến nhân vật phản diện và chính diện càng thêm sắc nét. Cái ác đang dâng lên chiến đấu với cái thiện bị vùi lấp. Chả Chìa và chị Hĩm - những đại diện của cái thiện liệu có giành được chiến thắng không? Hay chúng đành chấp nhận sống trong bóng đen tù mù, ủ dột?

Bóng tối của định kiến và hắt hủi dường như chỉ là thứ phông nền để tình chị em của Chả Chìa và Hĩm ngời sáng và ngày càng thêm sâu đậm. Tác giả khá chắc tay trong việc điều tiết diễn biến câu chuyện. Mạch truyện có lúc gấp gáp, có khi nhẩn nha. Và sang chương VII, những tình tiết cao trào được đẩy lên đến đỉnh điểm. Khi chị Hĩm bị thằng Cu bắt nạt, đập đánh vô cớ, “Chả Chìa không nhịn được nữa, nó xông lên, ngoạm vào tay thằng cu một cú đau điếng”. Chả Chìa bị nhốt lại, sắp sửa trở thành mồi nhậu cho Ông Chủ. Lúc này đây, tinh thần nghĩa hiệp của chị Hĩm, bạn chó Vàng chí cốt, bác chó võ sư Độc Nhãn lại bùng dậy mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Càng về cuối, các sự kiện truyện càng dồn dập khiến độc giả liên tục hồi hộp đặt ra các câu hỏi: Liệu Chả Chìa có thoát khỏi lưỡi dao đã được mài sáng loáng của ông Chủ và tìm thấy hai người anh thất lạc của mình? Bác chó Độc Nhãn có mối quan hệ gì với Chả Chìa? Chị Trang sẽ ra sao? Chị Hĩm rồi đây có tìm thấy một cuộc sống yên bình, ấm áp hay không? Những kẻ độc ác như Ông Chủ, Bà Chủ, thằng Cu sẽ phải trả giá thế nào? Tất cả những câu hỏi đó đều được tác giả Đào Thu Hà trả lời khéo léo, logic và hợp tình, hợp lý.

Sức mạnh yêu thương

“Giải cứu Chả Chìa” là truyện dài đậm chất phiêu lưu, hành động. Điểm nhấn thú vị của tác phẩm xinh xắn, giản dị này chính là những thông điệp được lồng ghép một cách tinh tế mà tự nhiên, dễ hiểu mà sâu sắc, tươi tắn mà cảm động. Đây không chỉ là câu chuyện giải cứu một chú chó hoang mà còn phản ánh nhiều vấn đề đầy tính thời sự: bạo lực gia đình, bóc lột sức lao động trẻ em, tệ nạn trộm cắp... Nhưng vượt lên trên những điều đó, “phép màu kỳ diệu nhất trong cuộc đời này chính là tình yêu thương giữa con người với con người” và “những ai sống tốt và dũng cảm sẽ được hạnh phúc...”.

Nhà văn Đào Thu Hà chia sẻ: “Tôi sáng tác “Giải cứu Chả Chìa” dựa trên những ký ức về tuổi thơ của mình cùng chú cún đã làm bạn với ba chị em tôi gần 10 năm, từ khi tôi học lớp 3 đến khi tốt nghiệp THPT. Ký ức ấy được chắp cánh với cảm xúc hiện tại khi nhìn thấy hai cậu con trai nhỏ cùng các bạn hàng xóm chăm sóc chú cún gia đình tôi đang nuôi. Lũ trẻ yêu thích bạn cún đến mức bữa cơm nào ăn thịt gà cũng phải để dành xương mang sang cho cún ăn, ngồi “thảo luận” hết cả ngày cuối tuần việc đặt một cái tên thật hay cho cún. Gặp những chú mèo con, cún con bị bỏ hoang hay đi lạc ở vạt đồi gần xóm, chúng phân công nhau mang về chăm sóc, nuôi nấng. Sự hồn nhiên và tình cảm của chính mình từ thời thơ ấu cùng tấm lòng của những bạn nhỏ nơi tôi đang sống đã giúp tôi viết về hành trình của Chả Chìa giản dị mà ngập tràn tình yêu thương, sự sẻ chia, đồng cảm. Cuốn sách như một món quà dễ thương tôi gửi tặng những hồn nhiên, trong sáng ấy”.

Trong thời gian tới, nhà văn Đào Thu Hà dự định sẽ hoàn thiện một tập truyện thiếu nhi về chủ đề các nhân vật lịch sử với mong muốn mang đến cho các bạn nhỏ góc nhìn thú vị, ý nghĩa về những trang sử vẻ vang, đầy tự hào của dân tộc ta. Hi vọng rằng, sau thành công của truyện dài “Giải cứu Chả Chìa”, chị sẽ tự tin và sáng tạo hơn với con đường đã chọn.