"Khi bạn ra khỏi cơn bão, bạn sẽ không còn là cùng một người đã bước vào nữa. Đó chính là ý nghĩa của cơn bão" - Haruki Murakami, đã từng viết như thế trong tiểu thuyết "Kafka bên bờ biển". Khi đọc bút kí "Ký ức BÃO" (NXB Hội Nhà văn- 2025) của luật gia, nhà báo Lương Duy Cường, tôi chợt liên tưởng đến câu nói trên.

Sách "Luận Ngữ" chép lời Tử Cống hỏi Khổng tử: "Phải làm gì mới đáng kẻ sĩ?". Đáp: "Hành kỷ hữu sỉ" (Biết xấu hổ trong mọi hành động). Về phạm trù "xấu hổ", Mạnh Tử còn nói mạnh mẽ hơn: "Vô tu ố chi tâm phi nhân dã" (Không có lòng hổ thẹn không phải là con người vậy). Về sau Nho giáo hệ thống thành: "Lễ, Nghĩa, Liêm, Sỉ thị vi tứ duy" (Lễ, Nghĩa, Liêm, Sỉ là 4 giềng mối chính).

Tập truyện ngắn "Sương mờ biên giới" của Lê Vi Thủy (NXB Hồng Đức, 2025) không cố gắng gây ấn tượng bằng giọng kể kịch tính, cú đánh twist hay một hệ thống nhân vật lạ hóa. Trái lại, đó là một thế giới kể chậm, viết lặng, rưng rưng như sương mù đầu núi. Một tập truyện mà nếu không lắng nghe bằng trái tim, người đọc rất dễ bỏ qua.

Nhà văn Xuân Hùng tâm sự: “Tôi trở lại Sư đoàn 10 năm 2011, khi đó tôi tốt nghiệp Khóa Viết văn của Trường Đại học Văn hóa - Nghệ thuật Quân đội và được phân công tác tại Ban Tuyên huấn Sư đoàn. Chẳng hiểu can cớ gì mà ở giữa đại ngàn Tây Nguyên, tôi lại “nổi hứng” viết một mạch trong một đêm để hoàn thành vở kịch ngắn “Giữa cơn giông biển”, với đề tài về biển đảo Việt Nam”.

Nhiều nghiên cứu đã nói về màu sắc Phật giáo trong ca từ “Cát bụi” của Trịnh Công Sơn: “Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi/ để một mai vươn hình hài lớn dậy/ Ôi, cát bụi tuyệt vời/ mặt trời soi một kiếp rong chơi/ Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi/ để một mai tôi về làm cát bụi/ Ôi, cát bụi mệt nhoài/ tiếng động nào gõ nhịp không nguôi…”.

Nguyễn Hoàng Diệu Thủy là biên tập viên giàu kinh nghiệm gắn bó lâu năm với Nhã Nam - một đơn vị xuất bản năng động. Với 3 cuốn sách thiếu nhi “Trong vòng tay mẹ”, “Đu đưa trên ngọn cây bàng” và “Cuốn cổ thư của một mẫu thần” ra mắt trong vòng 5 năm qua, chị đã định vị tên tuổi mình trong vai trò người sáng tác.

Tập thơ đầu tay "Nắng triền sông" xuất bản năm 1981 của nhà thơ Nguyễn Thanh Kim là tập hợp những bài thơ ông đã viết từ hồi là phóng viên Đài Phát thanh tỉnh Hà Bắc và "lên đỉnh" khi ông tích cực tham gia ban trù bị thành lập Hội Văn nghệ Hà Bắc. Đó là quãng từ năm 1975 đến năm 1982.

Theo một khảo sát, tác phẩm "Đôn Kihôtê" của Xécvantéc (1547 - 1616) có nhiều bạn đọc chỉ sau "Kinh Thánh". Nhưng khi mới ra đời, tiểu thuyết không được đánh giá cao, có lẽ vì ý nghĩa sâu sắc chưa hiểu ngay.

Có thể thấy, Huỳnh Thúy Kiều là một giọng thơ nữ rất tình của vùng đồng bằng sông Cửu Long hiện nay. Những câu thơ của chị luôn khởi phát từ nguồn cội quê xứ, rồi phiêu lãng qua khắp vùng trời của dải đất hình chữ S. Từ đất liền đến hải đảo; từ tận cùng Tổ quốc đến địa đầu biên cương; từ phương Nam hai mùa mưa nắng đến miền Bắc xuân, hạ, thu, đông, bốn mùa rõ rệt…

Người chơi tranh và người vẽ tranh đôi khi hình thành quan hệ đặc biệt, như trường hợp tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng và họa sĩ Phạm Lực đã làm "anh em kết nghĩa". Cuốn sách "Cây cọ được Chúa cầm tay" của tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng là thái độ tri ân được người chơi tranh dành cho người vẽ tranh.

Sinh ra và lớn lên ở xứ nhãn yên bình, từng đoạt giải Ba môn Văn lớp 12 trong kì thi Học sinh giỏi quốc gia rồi trở thành giáo viên môn Ngữ văn, Tạ Thị Thanh Hải đến với văn chương như một thiên hướng nhưng chị chỉ thật sự dấn thân vào việc sáng tác trong mấy năm gần đây.

Nhà thơ Nguyễn Thị Vân Anh (Vân Anh), Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, Hội viên Hội Liên hiệp VHNT Nghệ An vừa xuất bản "Trầm tích thời gian", NXB Nghệ An tháng 5/2025. Tập thơ gồm 62 bài, tiếp tục khắc họa lên “bản đồ tâm hồn” nữ nhà thơ xứ Nghệ.

Vừa qua, NXB Văn học & Book Hunter đã phát hành bản dịch tuyển tập thơ “Khúc ca Thơ ngây và Từng trải” của William Blake (28/11/1757-12/8/1827) - nhà thơ, họa sĩ người Anh chiếm giữ một vị thế độc đáo trong lịch sử nghệ thuật phương Tây ở cả lĩnh vực thị giác và văn chương.

Vượt lên khó khăn thử thách, người phụ nữ trẻ vùng cao Hồng Nhạn vừa dạy học vừa lặng lẽ sáng tác, sau tập truyện ngắn "Đời cỏ lau" (2023), chị mới ra mắt tập thơ "Hoa rêu" (NXB Hội Nhà văn, 5/2025). Sự xuất hiện của cây bút đa năng có tiềm lực như một ngọn gió mới thổi vào đời sống văn học Đông Nam Bộ...

Không nói tới chú dế mèn trong "Dế mèn phiêu lưu ký" của nhà văn Tô Hoài đã nổi tiếng trong và ngoài nước, xin được khái quát về hình tượng con dế nói chung gắn liền với một thú chơi ở châu Á. Ở Việt Nam thú chọi/đá dế thường chỉ ở trẻ em nông thôn nhưng với Trung Quốc láng giềng, là thú chơi phổ biến của mọi người có lịch sử lâu đời.

Là một người lính từng kinh qua chiến tranh chống Mỹ, nhà văn Lê Hoài Nam luôn có khao khát mãnh liệt là viết về những gì mình chứng kiến và trải qua. Ông cũng đã thể hiện một phần vốn sống chiến trường trong tiểu thuyết "Hạc hồng", giải thưởng cuộc thi tiểu thuyết lần thứ 5, 2016 - 2020 của Hội Nhà văn việt Nam.