Mùa đông ở làng quê luôn hiện về trong tôi bằng những mảng ký ức cũ, vừa rét buốt vừa ấm áp lạ kỳ. Cái lạnh nơi đồng ruộng không giống cái lạnh trong phố thị, nó có hơi sương, có vị bùn đất, có cả tiếng gió hun hút luồn qua những triền đồi trơ trọi. Mỗi khi đông về, tôi lại nhớ những sáng rét ngọt, mặt trời còn ngủ quên sau lũy tre, người nông dân đã lầm lũi bước ra đồng - dáng người nhỏ bé nhưng bền bỉ giữa biển gió sương buông mờ lối cỏ.

"Bão" viết theo dạng tiểu thuyết mini (chưa đầy 200 trang), thể loại mà khá nhiều nhà văn sử dụng để phù hợp với thời buổi kinh tế thị trường. Cốt truyện tiểu thuyết xoay quanh cuộc đấu tranh không khoan nhượng với những kẻ tham nhũng, tiêu cực.

Trên văn đàn đương đại, hiếm có cây bút nữ nào kiên trì và bền bỉ với đề tài miền núi như Tống Ngọc Hân. Nhưng điều khiến văn chương của chị trở nên đặc biệt chính là viết về thứ chị thạo nhất (miền núi) và thứ chị đam mê nhất (hình sự), một lối đi tưởng như nhiều rào cản nhưng lại mở ra cho chị biên độ sáng tạo rộng lớn.

Trong bản đồ thơ nữ Việt Nam hôm nay, Đinh Thị Như Thúy mang đến một gương mặt của tiếng thơ nữ quyền, một tiếng nói “tối giản tỉnh thức” nhưng không ồn ào tuyên ngôn, không phô trương kỹ xảo, mà kiến tạo một mỹ học của im lặng và phục sinh.

Tác phẩm “Chinh phụ ngâm” sau gần 300 năm vẫn nguyên vẹn khả năng kích thích cảm hứng kế thừa sáng tạo của nhiều thế hệ hậu sinh. Những lời thơ “Chinh phụ ngâm” không chỉ thổn thức trái tim công chúng thi ca, mà vừa được nữ họa sĩ Ngọc Mai thể hiện sự đồng cảm bằng ngôn ngữ mỹ thuật qua một bộ tranh lụa.

Lê Vi Thủy - Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam cùng ba nữ nhà văn trẻ Gia Lai vừa bước ra từ Lễ trao giải thưởng tiểu thuyết, truyện và ký về đề tài "Vì an ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống" do Bộ Công an và Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức.

Thật ra, phê bình - ở nghĩa đầy đủ, lý tưởng nhất - là một hành vi tư tưởng. Nó vừa phản chiếu, vừa sáng tạo; vừa đồng hành, vừa độc lập; vừa là tiếp nhận, vừa là sáng tác thứ hai.

Tháng 10 vừa qua, Vườn quốc gia (VQG) Cát Tiên xuất sắc nhận được 4 giải thưởng quốc tế do Mạng lưới Du lịch sinh thái châu Á tổ chức (AEN - IEA 2025) ở các hạng mục: Bảo tồn đa dạng sinh học, Xúc tiến du lịch sinh thái, Quản trị điểm đến, Vì cộng đồng.

Văn học nghệ thuật đang vận động mạnh mẽ bởi sự thay đổi của xã hội, công nghệ và đời sống thưởng ngoạn đọc - nghe - nhìn của con người, thì phê bình văn học nghệ thuật lại tỏ ra hụt hơi. Thay vì dẫn dắt công chúng và góp phần hình thành hệ giá trị thẩm mỹ, phê bình lại có lúc trở nên mờ nhạt, thậm chí lệch vai. Chính vì vậy, phê bình hôm nay buộc phải chuyển mình để theo kịp nhịp đi của thời đại mới.

Dân tộc Việt Nam vốn có truyền thống “Tôn sư trọng đạo”. Và hình ảnh người thầy giáo luôn được tôn vinh kính trọng. Từ “Mồng một Tết cha, mồng hai Tết mẹ, mồng ba Tết thầy” trong ngày Tết cổ truyền thiêng liêng của dân tộc đến câu ca: “Muốn sang thì bắc cầu Kiều - Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy”.

Từ lâu tôi đã có một cảm nhận về thơ của Phan Quốc Bình, một tên tuổi quen thuộc trong các tác giả thơ ở Hà Tĩnh. Cảm nhận không rõ nét lắm, vì tôi chỉ mới đọc một số bài thơ của ông in ở Tạp chí Hồng Lĩnh, nhưng ấn tượng là chúng thường có giọng điệu, cảm xúc điềm đạm và những ý nghĩ trầm buồn trong một cách diễn đạt và ngôn từ mới mẻ, hiện đại.

Chân dung người nổi tiếng khi khắc họa qua thi ca cũng có những thú vị riêng, vì công chúng vừa thấy tài năng nhân vật vừa thấy tài năng tác giả. Sau trường hợp “Chân dung nhà văn” của nhà thơ Xuân Sách, nhiều tác giả khác cũng tỏ ra hào hứng với thể loại này.

Đoàn Mạnh Phương là nhà thơ của những mảng vỡ tâm trạng, sáng tạo trong vô thức, mỗi bài thơ của ông đều tạo nên “cấu trúc cảm giác” như nhà thơ Mỹ, Jame Tate (Giải thưởng thơ Pulitzer) từ năm 1992 đưa ra khái niệm.

Tôi đọc khá kỹ thơ Nguyễn Thúy Quỳnh và nhận ra chị đã vượt qua phẩm chất trữ tình lãng mạn trước đây để xác lập cho mình một giọng điệu mới, hướng chất thơ trữ tình công dân vào hiện thực xã hội để thức tỉnh lòng người trước những diễn biến thăng trầm của đời sống và con người hôm nay.

Phùng Gia Thế viết về bất kỳ ai cũng có cái tình. Với bạn bè văn nghệ là sự đồng điệu thấu cảm chia sẻ. Với các thầy, với lớp người tài hoa đi trước là sự kính cẩn trân trọng, với lớp đàn em đi sau là sự yêu mến nâng niu. Và sau hết thảy vẫn là một thái độ khoa học, khách quan, bình đẳng trong nhận định, phân tích, đánh giá chuyên môn.

Herodotos (khoảng 484 - 425 TCN), người Hy Lạp, được coi là “cha đẻ của môn sử học” của văn hóa phương Tây, từng có nhận xét nổi tiếng: “Ai Cập là món quà của sông Nile”. Ý nói không có phù sa của sông Nile thì không có Ai Cập - một trong những cái nôi của văn minh nhân loại.