Tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới vẫn cao

Tiến sĩ Nguyễn Huy Quang, Trưởng ban Tư vấn, Phản biện và Giám định xã hội, Tổng hội Y học Việt Nam cho biết, trong thời gian qua, với nhiều biện pháp quyết liệt về công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá, chúng ta đã đạt một số thành tựu như: Tỷ lệ dùng thuốc lá ở người trên 15 tuổi giảm từ 47% năm 2010 xuống còn 41% năm 2022 ở nam giới. Đây là con số được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và các cơ quan chức năng đánh giá rất cao.

Tỷ lệ hút thuốc ở thanh thiếu niên cũng đã giảm, trong đó, ở nhóm từ 13 đến 17 tuổi đã giảm từ 5,36% năm 2013 xuống còn 2,78% năm 2019; ở nhóm 13 đến 15 tuổi giảm từ 2,5% (2014) xuống còn 1,9% (2022).

Tuy nhiên, tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới vẫn ở mức cao, với tỷ lệ gần như 2 nam thì có 1 người hút thuốc lá. Nếu so với các nước ASEAN, Việt Nam là nước có tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới khá cao, chỉ kém Indonesia và Lào.

Vấn đề thứ hai, chúng ta cũng có tỷ lệ hút thuốc lá giảm nhưng số người dùng thuốc lá tăng từ 15,3 triệu người trưởng thành lên 15,6 triệu người.

Việt Nam cũng nằm trong top 15 quốc gia và vùng lãnh thổ có tỷ lệ người hút thuốc lá ở người trưởng thành cao nhất.

Với lứa tuổi thanh thiếu niên, chúng ta cố gắng giảm xuống từ 4% năm 2014 xuống còn 2,2% năm 2022, nhưng có sự tăng nhẹ ở nữ giới.

Tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở nữ giới trong khu vực thanh thiếu niên trong thời gian vừa qua tăng lên. Đây là con số đáng suy ngẫm.

Một điều nữa, từ những vấn đề như vậy, sản lượng thuốc lá ở Việt Nam vẫn tăng.

Trước thực trạng đó, cần có giải pháp quyết liệt hơn nữa, đặc biệt có giải pháp nâng cao mức thuế đủ mức để giảm hành vi tiêu dùng thuốc lá.

Ngày 14/6/2025, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, trong đó, thuốc lá là một trong những mặt hàng thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, với mức thuế suất 75%.

Từ năm 2027, các mặt hàng thuốc lá (thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lào…) sẽ chịu mức tuyệt đối, thay vì thuế suất. Cụ thể, thuế tuyệt đối với thuốc lá điếu từ 1/1/2027 là 2.000 đồng một bao, tăng dần lên 10.000 đồng vào năm 2031.

Tương tự, thuốc lá sợi, thuốc lào hoặc các dạng khác có mức thuế 20.000 đồng trên 100 gram hoặc 100 ml và tăng lên 100.000 đồng vào 2031.

Bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá cho biết, tăng thuế thuốc lá sẽ giúp đạt mục tiêu kép về giảm tỷ lệ sử dụng, giảm bệnh tật và tử vong, đồng thời giúp tăng cho ngân sách nhà nước.

Theo WHO, tăng thuế và giá thuốc lá là giải pháp quan trọng, đóng góp vào khoảng 60% hiệu quả trong việc giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá.

Khói thuốc chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó có ít nhất 69 chất gây ung thư. Phụ nữ và trẻ em khi sử dụng hay tiếp xúc thụ động với khói thuốc có thể có các nguy cơ như: sảy thai, sinh non, thai chết lưu, trẻ em sinh ra có thể bị nhẹ cân, chậm phát triển trí tuệ. Trẻ em hít phải khói thuốc thụ động sẽ dễ mắc viêm phổi, viêm phế quản, hen suyễn. Sử dụng thuốc lá có thể làm ảnh hưởng đến sự phát triển bộ não của trẻ vị thành niên.

Với hơn 15 triệu người Việt hút thuốc hiện nay, việc sử dụng thuốc lá đang gây ra gánh nặng bệnh tật và tử vong sớm đáng kể và ngày càng tăng. Ước tính mỗi năm có hơn 100 nghìn ca tử vong do các bệnh gây ra do hút thuốc lá chủ động và tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động.