Những ngậm ngùi sau Oscar 2025

Xuất sắc vượt qua 9 đề cử nặng ký khác và được tiên đoán sẽ giành chiến thắng, không quá bất ngờ khi “Anora” thật sự đã chạm tay đến tượng vàng. Đây là bộ phim đã đoạt giải Cành cọ vàng tại Liên hoan phim Cannes 2024 và được đánh giá là một trong những phim Mỹ hay nhất do Viện phim Mỹ bình chọn năm ngoái.

Tác phẩm xoay quanh Anora - một vũ nữ thoát y bỗng một ngày nọ gặp được Vanya - một thiếu gia người Nga giàu có nhưng bốc đồng và trẻ con. Tình cảm cả 2 sớm phát triển cho đến một ngày Vanya đã cầu hôn Anora. Những tưởng mọi thứ sẽ là cổ tích, tuy vậy tất cả nhanh chóng đổi chiều khi cô phát hiện ra cậu chỉ là một người “bám váy mẹ”, “trẻ người non dạ”, nhất nhất bị kiểm soát bởi gia đình mình. Từ đây bộ phim mở ra những cảnh dở khóc dở cười trong chuyến hành trình buộc cả hai người hủy bỏ hôn ước.

Về mặt giá trị, nội dung của tác phẩm không quá mới mẻ hay gây sốc khi vẫn tuân theo motif “Lọ Lem tìm được hoàng tử”, nhưng ở đây cái kết hoàn toàn ngược lại. Điều đáng nói là bộ phim đã khai thác một trong những chủ đề rất đỗi nhạy cảm: ngành nghề buôn bán xác thân. Cũng như “Hồi ức của một Geisha”, “Anora” đã phơi bày câu chuyện có nhiều lớp lang, đầy phức tạp của nghề này và cả con người trong “hệ thống” đó, từ đó kêu gọi khán giả có cái nhìn đa chiều và sâu sắc hơn về câu chuyện của họ. Trước đó những nhân vật có thật ngoài đời cũng ca ngợi bộ phim là đã nói thẳng, nói thật và tạo ra tác động hợp lý, mang tính lật đổ về nghề nghiệp và những thách thức họ phải đối mặt.

Về mặt nghệ thuật, Sean Baker tỏ ra cao tay trong việc biến một cốt truyện tương đối đơn giản trở nên thú vị và đầy bất ngờ. Theo đó nửa sau bộ phim đã được thiết lập một cách ấn tượng, khi hành trình truy tìm Vanya tạo ra nhiều nụ cười và những tình thế oái oăm. Chính điều này giúp không khí bộ phim tưởng như chùng xuống lại được “hồi sinh”. Thêm vào đó phân cảnh cuối cùng cũng ấn tượng nhất, khi Mikey Madison trong vai Anora đã phơi bày hết những tổn thương, tuyệt vọng và sự yếu đuối trong hành trình bản thân đã phải trải qua với một anh chàng cũng bị coi thường không kém, nhưng phẩm giá của anh, con người thật của anh vẫn cao quý hơn những người sang trọng và giàu có nhất.

Thành công năm nay của “Anora” gợi nhớ nhiều đến một bộ phim cũng bất ngờ “lội ngược dòng” khác vào năm 2022 là “CODA” của nữ đạo diễn Sian Heder. Theo đó cả 2 giành được tượng vàng khi đều là những bộ phim có câu chuyện tương đối đơn giản, vốn không phải những bộ phim nặng kịch tính, đậm nghệ thuật hay kể câu chuyện có được sức ảnh hưởng mà Viện Hàn lâm Nghệ thuật và Điện ảnh Mỹ thường chọn trở thành cái tên chiến thắng. Nếu xét trên lịch sử trước đây, thì “Conclave” hoặc “The Brutalist” mới là 2 tác phẩm thuộc phe “đáng ra được chọn”. Sự thay đổi này cho thấy góc nhìn đã cởi mở, đa dạng và phong phú hơn của giải thưởng có tuổi đời gần một thế kỷ này.

Bên cạnh Sean Baker giành cú đúp ở Đạo diễn, Dựng phim và Kịch bản xuất sắc nhất, thì Mikey Madison cũng là tên tuổi sáng chói năm nay. Theo đó cô đã bất ngờ vượt qua minh tinh Demi Moore để được xướng tên ở tuổi 25. Như vậy cùng Jennifer Lawrence, cô là một trong hai tên tuổi thuộc thế hệ 9x được vinh danh ở giải thưởng điện ảnh lớn nhất hành tinh. Chiến thắng này tương đối bất ngờ bởi trong suốt mùa giải, Demi Moore của “Thần dược” mới là cái tên nổi bật ở hầu hết các giải bên lề, nhất là các giải của Hiệp hội nhà nghề thường có tính tiên đoán chính xác, trong khi Madison chỉ được gọi tên ở duy nhất BAFTA của Vương quốc Anh.

Ngược với điều trên, 3 giải thưởng khác trong hạng mục diễn xuất là Nam chính, Nam phụ và Nữ phụ lại không quá khó đoán. Với việc chiến thắng hầu hết ở các giải thưởng tiền Oscar, Zoe Saldana của “Emilia Pérez” và Kieran Culkincủa “The Real Pain” tiếp tục được xướng tên. Trong khi đó Adrien Brody có lần thứ 2 chiến thắng Nam diễn viên chính xuất sắc nhất trong “The Brutalist” sau “The Pianist”. Với thành tích này, anh vẫn giữ vững kỷ lục là nam diễn viên trẻ nhất từng nhận tượng vàng ở tuổi 29 - điều mà chỉ trước đó một tuần, Timothee Chalamet đã “đe dọa” khi chiến thắng cùng hạng mục ở giải SAG cho phim “A Complete Unknown” về ca/nhạc sĩ Bob Dylan.

Và cũng như Demi Moore, việc nam diễn viên kỳ cựu người Anh Ralph Fiennes không được gọi tên Nam chính xuất sắc nhất cho màn thể hiện đỉnh cao trong “Conclave” cũng đã để lại nhiều ngậm ngùi. Từng ghi dấu ấn trong các phim như “Bệnh nhân người Anh”, “Danh sách của Schindler”, thế nhưng Fiennes lại chưa lần nào chạm đến tượng vàng.

Trước đó khi tiết lộ với báo giới về phiếu bầu của mình, nhiều người cho biết bản thân chọn Brody vì Fiennes đã từng chiến thắng, nhưng thật ra ông mới là người chưa được gọi tên. Chính điều này đã gây ra nhiều tranh cãi trên mạng xã hội về sự thiếu cân nhắc và đánh giá kỹ càng của thành viên bầu chọn. Ngoài Fiennes, thì việc “Conclave” thua ở hạng mục Thiết kế sản xuất cũng khá khó hiểu, khi các bối cảnh và khung hình của tác phẩm này đậm tính nghệ thuật, hàm ẩn nhiều thông điệp.

Cũng như Moore và Fiennes, một “người cũ” khác cũng “lập kỷ lục thất bại” năm nay là nữ nhạc sĩ Dianne Warren. Được đề cử Ca khúc nhạc phim hay nhất cho “The Journey” hợp tác cùng ca - nhạc sĩ thắng nhiều giải Grammy là H.E.R, tuy vậy bà lại ngậm ngùi để thua trước bài hát “El Mal” của phim “Emilia Perez”. Sự “thất sủng” này đã ghi tên bà là nữ nhạc sĩ được đề cử nhiều nhất trong lịch sử Oscar ở hạng mục nói trên, nhưng đồng thời cũng có 8 năm liên tiếp thất bại và 8 lần khác “bại trận” không liên tiếp, nâng tổng số lần trắng tay lên con số 16.

Warren thật ra không phải là cái tên xa lạ với những ai yêu nhạc pop thế giới, khi bà cũng chính là người đứng sau những bản hit lớn như “Un-break my heart” (Toni Braxton), “Because you loved me” (Celine Dion), “I dont want to miss a thing” (Aerosmith) hay “Only love can hurt like this” (Paloma Faith)... nhiều thập niên trước.

Chiến thắng của “Anora” cũng có sức nặng khi đây là một bộ phim độc lập có kinh phí thấp mà Sean Baker từ chỗ đạo diễn cũng phải tham gia vào nhiều khâu khác. Điều này cho thấy với nhãn quan khác biệt, độc đáo, một tác phẩm không cần phải có kinh phí hàng trăm triệu USD thì vẫn có khả năng làm nên kỳ tích.

Qua đó ta cũng nhớ đến “The Brutalist” khi đây cũng là tác phẩm độc lập với đạo diễn Brady Corbet hầu như không có thu nhập trong suốt 1 năm thực hiện. Bộ phim cuối cùng cũng giành chiến thắng ở 3 hạng mục, mà 2 trong đó là Nhạc nền xuất sắc nhất và Quay phim xuất sắc nhất. Quay phim trao cho Lol Crawley được đánh giá là sự tưởng thưởng xứng đáng, khi dự án này được thực hiện dưới định dạng VistaVision có từ năm 1950 nhằm tăng cường độ phân giải và độ rõ nét của hình ảnh nhưng đang dần bị quên lãng bởi công nghệ kỹ thuật số.

Các bộ phim khác được đề cử ở Phim hay nhất cũng có những chiến thắng bên lề, như “Im Still Here” mang về vinh dự đầu tiên cho Brazil khi thắng Phim nước ngoài xuất sắc nhất. Bộ phim này đã vượt qua “Emilia Perez” có số lượng đề cử áp đảo nhưng ngoài Zoe Saldana thì chỉ được gọi tên ở Bài hát gốc xuất sắc nhất.

Trong khi đó “Thần dược” tưởng chắc suất cho Demi Moore thì chỉ được gọi tên ở hạng mục Hóa trang. Hiện tượng phòng vé “Wicked” được vinh danh ở Thiết kế sản xuất và Thiết kế trang phục đẹp nhất, còn “Conclave” chỉ có duy nhất giải Kịch bản chuyển thể xuất sắc nhất. “Hành tinh cát: Phần II” cũng được ủi an với 2 chiến thắng Hiệu ứng hình ảnh và Âm thanh hay nhất, bởi dù rất xứng đáng nhưng đạo diễn Denis Villeneuve lại không được đề cử Đạo diễn xuất sắc nhất.