Mang phim đi liên hoan: Cơ hội của phim Việt

Điện ảnh Việt đang là một “điểm sáng”

Tại tọa đàm “Mang phim đi liên hoan. Tại sao? Thế nào?” diễn ra trong khuôn khổ liên hoan phim Ý vừa qua, các chuyên gia, đạo diễn đã có những góc nhìn về điện ảnh Việt Nam đương đại và cơ hội khi tham gia liên hoan phim thế giới.

Giám đốc Liên hoan phim châu Á tại Rome, ông Antonio Termenini cho biết: "Với tư cách là giám tuyển của Liên hoan phim châu Á tại Rome, trong 10 năm gần đây, tôi đã có dịp xem nhiều bộ phim Việt Nam và phải khẳng định rằng, những bộ phim của Việt Nam rất tuyệt vời. Bên cạnh đó, tôi nhận thấy rằng, điện ảnh Việt Nam trong 2-3 năm gần đây, các bộ phim đang có xu hướng được đồng sản xuất cùng với các nước khác trong khu vực. Đối với tôi đây là một cách làm rất đột phá, bởi, ở đó sẽ có sự giao thoa giữa các nền văn hóa khác nhau, giữa các yếu tố xã hội khác nhau trong từng quốc gia, từ đó, tạo nên sự mới mẻ cho các bộ phim.

Có thể kể đến như bộ phim "Mưa trên cánh bướm" của đạo diễn Dương Diệu Linh kết hợp với một nhà sản xuất người Singapore, sự kết hợp này cũng đã đem lại thành công rất lớn cho bộ phim khi đã đoạt được giải tại Liên hoan phim Venice". "Qua đó, có thể thấy, Việt Nam đã thành công với mô hình đồng sản xuất phim này và điện ảnh Việt cũng đang là một "điểm sáng" khi có rất nhiều bộ phim tuyệt vời được quốc tế đánh giá cao" - ông Antonio Termenini nhấn mạnh.

Theo nhà phê bình điện ảnh Lê Hồng Lâm, từ thập niên 1960-1970, chúng ta đã có những bộ phim giành giải thưởng quốc tế như “Cánh đồng hoang” của đạo diễn, NSND Hồng Sến, “Bao giờ cho đến tháng Mười” của đạo diễn, NSND Đặng Nhật Minh… 15 năm trở lại đây, điện ảnh Việt xuất hiện một thế hệ những nhà làm phim độc lập như Phan Đăng Di, Bùi Thạc Chuyên, Nguyễn Hoàng Điệp gây tiếng vang lớn tại các liên hoan phim quốc tế.

Đặc biệt, trong những năm gần đây, Việt Nam cũng đã xuất hiện nhiều nhà làm phim trẻ độc lập, họ đã tạo ra một "làn sóng mới" cho điện ảnh. Có thể kể đến một số bộ phim của các đạo diễn trẻ đã thắng nhiều giải liên hoan phim mang tầm quốc tế như phim: "Những đứa trẻ trong sương" của đạo diễn Hà Lệ Diễm; "Mưa trên cánh bướm" của đạo diễn Dương Diệu Linh; "Cu li không bao giờ khóc" của Phạm Ngọc Lân… Những bộ phim này đã giúp cho điện ảnh Việt Nam được quốc tế đánh giá cao. Dù biết đây chỉ khởi đầu nhưng đó cũng là tín hiệu tích cực tạo tiền đề cho điện ảnh Việt phát triển trong thời gian tới.

Rõ ràng, việc các nhà làm phim và các bộ phim tham dự các liên hoan phim là một cơ hội để đưa tiếng nói Việt Nam đi ra thế giới. Hơn bất cứ bộ môn nghệ thuật nào, điện ảnh là cầu nối đưa văn hóa Việt ra thế giới một cách nhanh và hiệu quả nhất. Liên hoan phim là một cơ hội để các đạo diễn trẻ giới thiệu, tiếp xúc và học hỏi các nền điện ảnh tiên tiến.

Tại Việt Nam, khoảng hơn chục năm trước đây, mới chỉ có những giải thưởng, liên hoan phim trong nước như: Giải thưởng Cánh diều Vàng, Bông sen Vàng… Đến năm 2010, Việt Nam mới tổ chức liên hoan phim quốc tế đầu tiên là Liên hoan phim quốc tế Hà Nội, sau đó, đến năm 2023 là tổ chức Liên hoan phim châu Á - Đà Nẵng và đầu năm 2024 là tổ chức Liên hoan phim quốc tế thành phố Hồ Chí Minh.

“Nếu so với thế giới, Việt Nam tổ chức và phát triển liên hoan phim quốc tế rất chậm. Nhưng rõ ràng, trong xu thế điện ảnh Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ, việc tổ chức các liên hoan phim quốc tế rất quan trọng, bởi đây là nơi để những nhà làm phim độc lập, nhà làm phim nghệ thuật có cơ hội phát triển, qua đó nâng vị thế cho các nhà làm phim. Đồng thời, tại các liên hoan phim quốc tế còn có nhiều workshop, các chương trình tài trợ cho các nhà làm phim, đây chính là cơ hội để các nhà làm phim trẻ tìm nguồn kinh phí cho các dự án phim của mình". Nhà phê bình Lê Hồng Lâm chia sẻ.

Cơ hội từ các liên hoan phim

Dưới góc độ là nhà làm phim độc lập, biên kịch, đạo diễn Nguyễn Lê Hoàng Việt - tác giả của những bộ phim ngắn giành nhiều giải thưởng tại các liên hoan quốc tế cho biết:

"Những người làm phim như chúng tôi, điều quan trọng nhất khi làm xong một bộ phim là được chia sẻ bộ phim đó đến với khán giả. Vậy nên, việc mang phim đi tham gia liên hoan phim sẽ tạo cơ hội cho các nhà làm phim đưa những bộ phim của mình đến gần hơn với khán giả.

Liên hoan phim cũng là sự kiện để tôn vinh những sản phẩm của các nhà làm phim và là nơi hội tụ rất nhiều tác giả trên thế giới đến tham dự. Vì vậy, khi tham gia liên hoan phim, chúng tôi sẽ được kết nối, giao lưu với họ để trao đổi kinh nghiệm, cũng như học hỏi cách làm phim để phát triển bản thân mình.

Bên cạnh đó, liên hoan cũng là nơi để các nhà làm phim tìm kiếm những nhà phát hành phim để tìm cơ hội cho đứa con tinh thần của mình, từ đó, có thể thu lại lợi nhuận, tái đầu tư cho các dự án tiếp theo. Chính vì thế, có thể khẳng định, khi tham gia các liên hoan phim sẽ là "bước đệm" tốt cho các nhà làm phim phát triển sự nghiệp trong tương lai”.

Còn theo đạo diễn Hà Lệ Diễm: “Mỗi nhà làm phim có một con đường khác nhau, may mắn khi phim được nhà sản xuất  đi một số chợ dự án để xin kinh phí và gặp một số nhà phát hành… Tuy nhiên, không phải phim nào cũng có con đường thuận lợi như thế. Việc tham dự các liên hoan phim, đặc biệt các liên hoan phim danh giá là một điều không hề dễ dàng với các nhà làm phim độc lập, bởi họ có những yêu cầu rất khắt khe. Vì vậy, tôi nghĩ rằng, các nhà làm phim, đặc biệt các nhà làm phim trẻ không nên nản lòng khi bị từ chối mà hãy tin vào khả năng và công việc mình đang làm để tiếp tục sáng tạo làm ra những bộ phim hấp dẫn hơn để mang đi tham dự các liên hoan phim trong nước và thế giới".

Theo Hà Lệ Diễm, liên hoan là cơ hội tham gia kết nối. Có những liên hoan rất đông khán giả, họ bỏ tiền mua vé, rạp nhỏ nhưng rất trân trọng người làm phim. Điều đó tạo động lực cho các nhà làm phim độc lập.

Hai đạo diễn trẻ chia sẻ một số kinh nghiệm khi tham gia các liên hoan phim thế giới vì hiện nay thế giới có hàng ngàn liên hoan phim, đạo diễn trẻ trước hết phải hướng tới các liên hoan phim trong khu vực hoặc thế giới có mảng phim Đông Nam Á. Bởi vòng đời của một bộ phim có khi kéo dài 2 đến 3 năm, nên cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng, cần kiên nhẫn và có ý thức về vấn đề bản quyền như âm nhạc của phim, chuẩn bị phụ đề tiếng Anh tốt. Ngoài ra, một điểm mấu chốt quan trọng nữa là, hãy duyệt phim trước khi đưa ra nước ngoài dự thi.

"Và liên hoan phim không chỉ mang lại lợi ích cho các nhà làm phim, mà đây còn là dịp để công chúng có thể hiểu hơn về điện ảnh nước nhà cũng như thế giới. Bởi, nếu như bình thường khán giả chỉ quan tâm đến những bộ phim thương mại thì các liên hoan phim chính là cơ hội để công chúng được tiếp cận với những bộ phim của các nhà làm phim độc lập và được tham dự vào các buổi trò chuyện với các đạo diễn, nhà làm phim. Ở đó, họ sẽ được nghe về hành trình làm phim như thế nào, câu chuyện sau mỗi bộ phim ra sao, qua đó, giúp cho công chúng hiểu hơn về văn hóa, con người ở mỗi quốc gia sau những bộ phim họ xem" - nhà phê bình điện ảnh Lê Hồng Lâm nói.

Đồng quan điểm trên, ông Antonio Termenini chia sẻ: "Trong những năm gần đây, Việt Nam có thêm nhiều liên hoan phim mang tầm quốc tế là rất đáng để khích lệ, nhất là trong bối cảnh các nước trong khu vực như Thái Lan, Indonesia,… tầm quan trọng của liên hoan phim đang có dấu hiệu tụt giảm vì nhiều lý do. Vậy nên, sự ra đời của Liên hoan phim quốc tế thành phố Hồ Chí Minh hay Liên hoan phim châu Á - Đà Nẵng là một sân chơi rất quan trọng cho các nhà làm phim trong nước và khu vực".