Khám phá "Lối vào của nắng" của Trần Lê Khánh
Nhà thơ Trần Lê Khánh là một gương mặt độc đáo của văn học Việt Nam hiện nay. Ông nổi bật với phong cách thơ tối giản và tư duy nghệ thuật sâu sắc. Mới đây, ông vừa ra mắt tập «Lối vào của nắng»(Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam).
Với Trần Lê Khánh, thơ không chỉ là cảm xúc mà còn là sự khám phá. Ông khám phá thế giới tự nhiên, khám phá con người và khám phá chính bản thân mình. Qua thơ, Trần Lê Khánh tạo ra một cuộc đối thoại với người đọc về những nỗi niềm, triết lí, về Thiền, cái đẹp, về nhân sinh,…
Mỗi bài thơ của Trần Lê Khánh được ví như “một cú chạm nhẹ vào ý thức người đọc”, vừa đem đến một suy tư sâu sắc vừa tạo nên một cảm xúc thẩm mĩ mới mẻ. Với lối thơ tối giản, ngắn gọn, cách chọn từ chắt lọc, mỗi bài thơ ít bày tỏ cảm xúc, mà ẩn sâu trong đó là sự lắng đọng của lý trí, "như viên sỏi ném xuống mặt hồ phẳng lặng" (Lê Thiếu Nhơn), tạo nên dư âm.
Sự tinh gọn, lý trí tỏ ra rất hợp với Trần Lê Khánh khi trong thơ ông mang đậm chất Thiền. Đó được coi là những “khoảnh khắc tỉnh thức” để tác giả cùng người đọc tĩnh tâm, nhẹ nhàng cảm nhận về chính mình và vũ trụ. Với niềm say mê đặc biệt dành cho thơ lục bát, Trần Lê Khánh đã sáng tác rất nhiều tác phẩm theo thể thơ truyền thống này.
Sự kết hợp yếu tố Thiền và lục bát trong thơ Trần Lê Khánh đã tạo nên kiểu thơ lục bát Thiền độc đáo. Những nét đặc trưng thơ Trần Lê Khánh dường như thể hiện đầy đủ trong tập thơ “Lối vào của nắng”. Tập thơ mang đến cho người đọc hình dung về một gương mặt thơ lạ trên chiếu thơ hiện nay. Với 85 bài thơ, chia thành 4 chương tạo thành một “lối vào” khám phá thơ Trần Lê Khánh.
Trên “Lối vào của nắng”, ở những bước chân đầu tiên, độc giả bắt gặp thơ ngắn của Trần Lê Khánh. Ông viết những câu thơ tối giản, ngắn gọn, chắt lọc nhưng mỗi chữ đều có sức nặng được tạo nên từ sự lắng đọng của lí trí. Tập thơ còn dẫn người đọc dạo chơi trên ngõ thứ hai với 16 bài thơ lục bát, được đặt tên theo thứ tự, từ “Câu chuyện 1” đến “Câu chuyện 16”.
Và ở lối rẽ thứ ba, Chương 3, “Ngày như chiếc lá” gồm 24 bài thơ, viết theo thể thơ tự do, mang âm sắc tự sự dài hơi. Có thể nói những bài thơ dài hơi này chứa đựng tầng sâu triết lí và suy tưởng, tư tưởng Thiền và mĩ học phương Đông. Sang Chương 4, “Dấu chân của nắng”, là những nhịp thơ độc đáo của lục bát, đây cũng là chắt lọc tinh tuý nổi bật của sáng tạo trong thơ Trần Lê Khánh.
Bên cạnh sự hiện diện của câu chữ, tập thơ “Lối vào của nắng” còn có một số hình ảnh minh hoạ phù hợp với tinh thần tập thơ như nét tinh tế, sự tối giản, chất thiền định,… do họa sĩ Đào Hải Phong vẽ.
Từ năm 2016, nhà thơ Trần Lê Khánh đã ra mắt bạn đọc nhiều tập thơ như “Lục bát múa”, “Dòng sông không vội”, “Ngày như chiếc lá”, “Lục bát múa trọn bộ”, “Giọt nắng tràn ly”, “Xứ”, “Ngàn bài thơ khác”, “Đồng”,“The Begining of Water” tại Nxb White Pine Press, Mỹ… Và ông sắp ra mắt tập thơ “The Sum of Now” tại Mỹ. Ông đã được nhận các giải thưởng văn học lớn: Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam 2022 và 2025, Giải Văn học dịch Cliff Becker - Mỹ, Giải Xuất Sắc thơ - Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam 2021…
