Gợi cảm hay phản cảm – Ranh giới mong manh

Tại đêm chung kết cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2022 cuối tháng 6 qua, sự việc siêu mẫu Hà Anh - thành viên Ban Giám khảo cuộc thi - mặc trang phục áo dài xuyên thấu phản cảm đã khiến khán giả có mặt hôm đó và dư luận bức xúc.

Được biết, trang phục của Hà Anh là sản phẩm của nhà thiết kế Lý Quý Khánh. Thiết kế áo dài theo phom dáng cổ điển với chất liệu xuyên thấu nhằm tôn lên hình thể nóng bỏng của siêu mẫu. Tuy nhiên, dưới ánh đèn flash thì vòng 1 dán silicon của Hà Anh bị lộ một cách rất phản cảm. Với tư cách thành viên ban giám khảo, việc Hà Anh sử dụng trang phục thiếu thẩm mỹ, không phù hợp thật khó có thể thông cảm.

Trước bức xúc của dư luận, Hà Anh đã lên tiếng cho biết cô rất buồn và xin lỗi về sự cố trang phục. Về phía nhà thiết kế Lý Quý Khánh, anh cũng nhận trách nhiệm và gửi lời xin lỗi về sơ suất này. Tuy nhiên, đây không phải lần đầu tiên Hà Anh gặp sự cố với trang phục biểu diễn. Trước đây một thời gian, cô cũng đã từng khiến công chúng không đồng tình khi mặc một chiếc váy khoét quá sâu, khiến phần ngực hở quá nhiều trên sân khấu ca nhạc. Tại sự kiện thảm đỏ hôm đó, không chỉ có Hà Anh mà Á hậu Mâu Thủy cũng có trang phục gây nhiều ý kiến trái chiều. Thiết kế với tông màu nude chủ đạo, mẫu váy của cô được nhận xét chỉ có những chi tiết gắn kết che chắn những điểm nhạy cảm còn thì lộ 90 % cơ thể.

Chuyện trang phục của siêu mẫu Hà Anh hay Á hậu Mâu Thủy chỉ là 2 trong số khá nhiều câu chuyện nghệ sĩ nghiện khoe cơ thể tới mức phản cảm. Gần đây, tại những sự kiện văn hóa giải trí, chương trình thảm đỏ luôn được nghệ sĩ nhiệt tình hưởng ứng và khán giả quan tâm theo dõi. Ở đó, nghệ sĩ được dịp khoe những trang phục bắt mắt, lộng lẫy của mình trước công chúng và giới truyền thông. Các nghệ sĩ luôn mong muốn ra mắt khán giả bằng trang phục thật ấn tượng, tạo cho mình hình ảnh nổi bật nhất trên sân khấu.

Qua trang phục, công chúng cũng hiểu phần nào sự đầu tư cho sự kiện và gu thẩm mĩ của nghệ sĩ đó. Nhưng có lẽ, một suy nghĩ mặc định trong đầu không ít nghệ sĩ là hở càng nhiều càng đẹp nên ngày càng có nhiều người chọn những trang phục “thiếu vải”. Và vì thế, danh sách người nổi tiếng ăn mặc phản cảm trên thảm đỏ ngày thêm nối dài. Từ người mẫu, diễn viên tới ca sĩ không thiếu đối tượng nào.

Thậm chí, khán giả không khỏi lắc đầu ngao ngán trước độ hở táo bạo của các nghệ sĩ. Nhẹ thì khiến công chúng phàn nàn, bức xúc. Nặng hơn thì đã có những trường hợp như ca sĩ Thu Minh, ca sĩ Thủy Tiên, diễn viên Minh Hằng, Angela Phương Trinh… bị cơ quan quản lý văn hóa nhắc nhở và xử phạt vì sử dụng trang phục không phù hợp khi xuất hiện trước đám đông. Trong một lần biểu diễn, vì ăn mặc phản cảm, ảnh hưởng tới thuần phong mỹ tục, DJ Ngân 98 đã bị Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội phạt hành chính và ra văn bản cấm biểu diễn 4 tháng. Tương tự, ca sĩ Hương Tràm cũng đã từng bị phạt hành chính 10 triệu đồng và cấm biểu diễn 3 tháng vì lỗi trang phục.

Một điều đáng nói, không chỉ với trang phục dạ hội, các nghệ sĩ mới mắc phải lỗi ăn mặc phản cảm vì hở quá nhiều. Nhiều lần “sao Việt” sáng tạo với áo dài đã bị chỉ trích mạnh mẽ vì làm mất tinh thần của tà áo truyền thống này. Trước siêu mẫu Hà Anh đã có không ít nghệ sĩ Việt cũng gây mất thiện cảm khi làm phản cảm trang phục truyền thống. Hoa hậu Mai Phương Thúy đã từng khiến dư luận bức xúc khi tung ra bộ ảnh chụp với áo dài trắng mỏng tang lộ nội y và những điểm nhạy cảm trên cơ thể. Ngay sau đó, Mai Phương Thúy đã phải lên tiếng xin lỗi và thanh minh rằng không ngờ ánh đèn flash lại khiến chiếc áo dài hở đến như vậy.

Hoa hậu Thùy Dung với chiếc áo dài cách tân hở phần vai, ngực khá nhiều cũng khiến dư luận cho rằng làm hỏng trang phục. Ca sĩ Hiền Thục từng thử nghiệm mặc áo dài với quần sóoc ngắn, tất lưới để khoe chân cũng đã tạo nên một tổng thể không thuận mắt nếu không muốn nói là phản cảm. Á hậu Hoàng My, ca sĩ Mỹ Lệ cũng đã từng bị chê trách khi mặc áo dài nhưng quá ham khoe vai trần hay khoét sâu khoe vòng 1…

Đành rằng, trang phục, ngay cả áo dài rất cần những sáng tạo để không cũ kỹ, nhàm chán. Nhưng những thay đổi, cách tân phải phù hợp, đặc biệt trên nguyên tắc giữ gìn sự duyên dáng, kín đáo nhưng cũng vô cùng gợi cảm của áo dài mới có thể tôn lên vẻ đẹp của người mặc.

Trang phục phù hợp với hoàn cảnh, không gian là nguyên tắc quan trọng giúp nghệ sĩ “lấy điểm” trước công chúng. Không chỉ có vậy, đó còn là một tiêu chí bộc lộ hiểu biết, văn hóa và sự tôn trọng của người mặc. Tuy nhiên, với một số nghệ sĩ Việt, vì quá mải mê hở bạo để chạy theo hai chữ gợi cảm mà hình ảnh của họ trở nên phản cảm trong mắt công chúng. Người đẹp Sĩ Thanh đã từng khiến dư luận tranh cãi khi mặc váy xuyên thấu chụp ảnh trước Nhà thờ Đức Bà, Bưu điện Thành phố.

Nhiều ý kiến cho rằng, bộ váy mỏng tang, hở nhiều hơn che của cô sử dụng trên thảm đỏ vẫn còn phản cảm chứ không nói tới việc xuất hiện ở những nơi trang trọng, tôn nghiêm như vậy. Tương tự, những nghệ sĩ Hương Tràm, Chi Phu, Thảo Trang, Angela Phương Trinh, Kỳ Duyên, Lâm Khánh Chi… cũng đã đứng vào danh sách những ngôi sao ăn mặc phản cảm ở những nơi không phù hợp. Ca sĩ Thảo Trang mặc quần ngố, áo crop top hở eo khi đi chùa, Hương Tràm từng mặc đồ cũn cỡn khi đến chốn linh thiêng, Angela Phương Trinh cũng từng mặc váy ngắn bó sát, khoét nách, hở lưng khoe cơ thể khi đi lễ, hoa hậu Kỳ Duyên cũng từng diện chiếc áo trễ vai lạc lõng ở nơi cần sự nghiêm túc, chỉn chu.

Có thể nói việc các nghệ sĩ có nhu cầu khoe vẻ đẹp hình thể trước công chúng, người hâm mộ là nhu cầu chính đáng và cần được tôn trọng. Tuy nhiên, khoe thế nào để đẹp lại phụ thuộc vào nhận thức, văn hóa và thẩm mĩ mỗi người. Thực tế, ranh giới giữa gợi cảm và phản cảm rất mong manh. Đôi khi, hở một chút là quyến rũ nhưng quá một chút lại thành phản cảm.

Có ý kiến cho rằng, việc nghệ sĩ ăn mặc phản cảm chỉ bị xử phạt hành chính với số tiền nhỏ hoặc cấm diễn vẫn là quá nhẹ nên không góp phần giảm bớt được tình trạng này. Các nghệ sĩ vẫn sẵn sàng hở để được chú ý. Thế nhưng, cuối năm 2021, Bộ quy tắc ứng xử dành cho nghệ sĩ có quy định về việc giữ gìn hình ảnh, danh hiệu thông qua việc chọn lựa trang phục, nhưng lại còn không có mức xử phạt. Chỉ có những quy định mang tính nhắc nhở: “Nghệ sĩ giữ hình ảnh thông qua việc lựa chọn trang phục phù hợp”.

Nhiều người lo ngại rằng, trước đây đã dễ, giờ còn dễ hơn thì liệu có thể đẩy lùi tình trạng nghệ sĩ ăn mặc phản cảm. Bộ quy tắc ứng xử dành cho nghệ sĩ chỉ đưa ra những quy định chung chung, chưa đi vào chi tiết, đặc biệt không đưa ra các hình thức xử lý khi vi phạm thì sẽ thiếu tính răn đe. Nhất là trong hoàn cảnh chuyện ăn mặc hở hang, phản cảm từng diễn ra tràn lan, khó có thể kiểm soát. Chưa kể, phong trào khoe thân như một cách để PR bản thân đang được nhiều sao Việt tích cực áp dụng. Trước băn khoăn này, đại diện Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch cho rằng, quy tắc ứng xử không phải là quy phạm pháp luật nên không có phần xử phạt.

Một điều dư luận thắc mắc, các nghệ sĩ nổi tiếng thường có nhà thiết kế hay stylist riêng nhưng họ vẫn rơi vào sự cố ăn mặc phản cảm. Vậy thì lỗi thuộc về stylist hay nghệ sĩ? Rõ ràng, nguyên nhân chính vẫn nằm ở phía người mặc trang phục. Nếu bản thân người mặc không thích, không thấy thoải mái khi mặc trang phục nào đó thì nhà thiết kế hay stylist rất khó bắt ép họ khoác lên người. Nghệ sĩ mới là người quyết định việc mình xuất hiện với hình ảnh nào, phong cách nào. Mặc đẹp chắc chắn là một nghệ thuật. Mặc thế nào để gợi cảm nhưng không phản cảm phụ thuộc nhiều vào văn hóa, gu thẩm mỹ của nghệ sĩ. Trang phục không chỉ làm đẹp cơ thể. Nó còn là một thứ “ngôn ngữ” để nghệ sĩ giao tiếp với khán giả, truyền tải thông điệp về con người, văn hóa và nhận thức của mình đến với công chúng.