Giấc mơ với múa

1. Tôi gặp Ngọc Anh trong những chuyến trở về vội vã của anh ở Hà Nội. Giờ, Hà Nội hay thành phố Hồ Chí Minh là nơi anh trở về để thực hiện những dự án kết nối văn hóa Việt ra thế giới. Mới đây nhất, vở ballet “Đông Hồ” lấy cảm hứng từ tranh dân gian Đông Hồ của anh kết hợp với Nhà hát Nhạc Vũ kịch Việt Nam đã thu hút sự quan tâm của đông đảo công chúng.

Hai đêm diễn ở Nhà hát Lớn Hà Nội thành công và Ngọc Anh hy vọng sẽ mang vở diễn ra nước ngoài để giới thiệu với bạn bè quốc tế. Ở đó, Ngọc Anh đã chạm tới những vẻ đẹp tinh túy, hồn hậu nhất của văn hóa dân gian, từ màu sắc, hình ảnh, cách anh lựa chọn những bức tranh để kết nối với triết lý “Cho và Nhận”.

Với Ngọc Anh, tranh Đông Hồ mang lại cho anh nhiều cảm hứng. Mọi người thấy sự tĩnh lặng, còn anh nhìn thấy ở đó một không gian phong phú để phát triển trí tưởng tượng cũng như các hình tượng nghệ thuật. Mỗi bức tranh có một câu chuyện độc lập riêng, nhưng anh đã dùng triết lý sống của mình là “Cho và Nhận” để làm sợi dây kết nối tất cả các bức tranh thành một tác phẩm múa. Và Ngọc Anh đã đưa vào đó những chất liệu đậm chất dân gian, bó dây cách điệu gợi nhớ bó tóc đuôi gà ngúng nguẩy, hình ảnh con cá vàng... Những hình ảnh mang đậm dấu ấn Việt Nam.

Khi ra nước ngoài, anh nhìn thấy dấu ấn của văn hóa nước bạn được mang ra thế giới rất phong phú, và Ngọc Anh tự hỏi, mình đến từ đâu? Căn tính của chúng ta là gì? Những câu hỏi căn cốt đưa anh trở về với cội nguồn như một điều tự nhiên. Vì thế không phải đến bây giờ, Ngọc Anh mới sử dụng chất liệu dân gian trong các tác phẩm của mình mà trước đó, trong các vở múa như “Mộc”, “Sương Sớm”, “Linh hồn của Cham Pa”...... đều khai thác những vẻ đẹp của văn hóa Việt Nam.

Tại cuộc thi The Place Prize năm 2006 - cuộc thi biên đạo lớn nhất châu Âu với hơn 200 biên đạo múa thi tuyển, Nguyễn Ngọc Anh đã lọt vào top 20 biên đạo xuất sắc nhất để vào vòng thi cuối cùng. Anh mang “Linh hồn của Champa” (Chams soul) dựa trên ý tưởng về các bức tượng Champa ở Việt Nam dự thi và thành công. Với anh, những bức tượng đá im lặng ấy chứa đựng những vẻ đẹp huyền bí của lịch sử, cũng như những bức tranh Đông Hồ luôn có sức hấp dẫn, quyến rũ anh bởi sắc màu, đường nét và câu chuyện.

2. Ngọc Anh sinh ra trong một gia đình không ai làm nghệ thuật nhưng anh được bố mẹ ủng hộ theo nghề. 11 tuổi, anh đã theo học ở Trường Múa Việt Nam. Tốt nghiệp xuất sắc trường múa, Ngọc Anh vẫn thấy chưa đủ, anh khao khát khám phá những điều mới mẻ hơn, vượt qua những giới hạn của bản thân. Anh nhận được hai học bổng của Học viện Nghệ thuật biểu diễn Hong Kong (Hong Kong Academy for performing arts) bắt đầu vào tháng 9/1998 và học bổng của Nhà hát Conservatoire de Lyon (Pháp) bắt đầu vào tháng 1/1999. Anh quyết định lên đường sang Hong Kong tập luyện.

Tại Hong Kong, Ngọc Anh theo học hai năm khóa ballet, rồi lại hai năm nữa theo học nhảy hiện đại (modern dance). Hằng năm trường có tour đi diễn trước kỳ nghỉ hè. Tour diễn châu Âu năm 2002 đã mở ra con đường mới cho Ngọc Anh khi anh cùng một nhóm bạn ở lại chơi sau tour diễn. Người bạn đăng ký cho anh thi tuyển vào đoàn ballet Les Ballets Persans tại Thụy Điển. Anh trúng tuyển và làm việc cho họ một mùa biểu diễn ở Stockholm.

Tài năng của anh đã được khẳng định ở những môi trường khắc nghiệt như nước Anh và anh được mời ở lại làm việc cho các nhà hát lớn ở nước ngoài. Tôi hỏi Ngọc Anh, làm thế nào để tồn tại ở một môi trường khắc nghiệt với những đòi hỏi cao như châu Âu, cái nôi của nghệ thuật múa. Ngọc Anh nói, chỉ có sự khổ luyện và tình yêu với múa.

“Tôi vẫn còn nhớ lúc tuyển vào công ty múa WayneMcGregor/ Random Dance company ở London, có hơn 800 diễn viên nộp đơn và họ đã mời khoảng 200 diễn viên đến London để tham gia thi tuyển chính thức. Sau đó tôi được chọn vào 1 trong 3 diễn viên được ký hợp đồng, nhưng trong khoảng 2 tuần đầu thì một diễn viên đã bị cắt hợp đồng vì không đáp ứng được cường độ làm việc của công ty. Với một môi trường làm việc khắc nghiệt như vậy tôi phải luôn cố gắng từng ngày. Có lẽ sự nghiêm khắc và kỷ luật cao trong môn học Ballet cổ điển (perfection) đã xây dựng cho tôi một tính cách cầu toàn và khả năng chịu đựng tốt, nó giúp tôi vượt qua mọi thứ thách và khó khăn”, Ngọc Anh chia sẻ.

Ở đó, anh đã được vinh danh là Nam diễn viên xuất sắc nhất nước Anh. Nhưng chưa dừng lại ở đó, khi đã thành danh với vai trò là diễn viên, Ngọc Anh tiếp tục học và trở thành một biên đạo, hơn thế, một biên đạo xuất sắc. Với Ngọc Anh, sáng tạo mang đến cho anh một cái nhìn tổng thể nhất về múa, nơi anh được bay bổng và thỏa mãn với những suy nghĩ điên khùng của mình. Bên cạnh việc dùng sáng tác để biến hóa những ý tưởng thành hiện thực, anh dùng sáng tác như một phương pháp để Thiền. Bởi với anh nhà hát đúng nghĩa như một thánh đường nơi có khả năng chăm sóc và chữa lành tâm hồn.

Anh chọn ở lại nước ngoài để có cơ hội học tập, làm nghề. Ở đó anh được trải nghiệm, được truyền cảm hứng để xây dựng phong cách và thẩm mỹ cho công việc của mình. Anh quan niệm, khi còn trẻ, chúng ta cần được tôi luyện và mở rộng kiến thức, đó là điều thiết yếu cho một nghệ sĩ. Và trong thời đại toàn cầu hóa, thì việc sống ở đâu không còn quá quan trọng nữa khi tâm hồn anh vẫn luôn hướng về Việt Nam với mong muốn đồng hành, chia sẻ và góp phần xây dựng nền nghệ thuật nước nhà. Hành trình này đã và đang tiếp tục trong sự phát triển của anh.

Với Ngọc Anh, quê hương có một ý nghĩa đặc biệt, ngay cả khi anh còn là diễn viên, anh luôn tự hào giới thiệu mình là người Việt Nam với bạn bè và khán giả trên thế giới. Vì thế, anh luôn nỗ lực định danh hai chữ Việt Nam trong đầu khán giả bằng các tác phẩm của mình. Đến bây giờ, sau một hành trình dài, văn hóa Việt, với những vẻ đẹp đặc trưng của nó trong các tác phẩm múa của Ngọc Anh đã gây ấn tượng mạnh mẽ với bạn bè quốc tế.

Anh chia sẻ: “Tôi muốn mang những kinh nghiệm và niềm đam mê nghệ thuật của mình về đóng góp cho nghệ thuật châu Á nói chung và nghệ thuật Việt Nam nói riêng. Tôi sử dụng những yếu tố Việt Nam như một dạng chất liệu để truyền tải thông điệp. Tôi muốn mang hồn Việt đến với các tác phẩm nghệ thuật cổ điển nước ngoài, để công chúng có cơ hội tiếp cận với những chân trời mới của nghệ thuật một cách gần gụi nhất”.

Ngọc Anh hiện đang công tác tại Học viện Nghệ thuật Biểu diễn Hong Kong. Ngoài công việc chuyên môn, anh cũng dành thời gian và tâm huyết cho ngôi trường múa bé nhỏ mang tên Alpha School of Dance ở Hong Kong để dạy ballet cho trẻ em từ 3 tuổi, bên cạnh các môn nghệ thuật khác. Từ năm 2010, Ngọc Anh cũng dành nhiều thời gian về Việt Nam, thực hiện các buổi biểu diễn phục vụ công chúng trong nước và kết nối các dự án hợp tác, để góp phần phát triển nghệ thuật múa ở Việt Nam. Anh hạnh phúc vì khán giả và cộng đồng nghệ thuật Việt Nam đã có những khởi sắc. Anh sẽ có cơ hội chia sẻ và quảng bá rộng hơn các tác phẩm của mình để khán giả có thể thẩm thấu nhiều hơn về múa.