Gameshow cũ trở lại màn ảnh nhỏ: Bình cũ, rượu có mới?

Gây chú ý trong những ngày qua là gameshow Vietnam Idol 2023 (Thần tượng âm nhạc Việt Nam). Chương trình đang bước vào vòng thử giọng với bộ ba giám khảo quen thuộc gồm ca sĩ Mỹ Tâm, nhạc sĩ Huy Tuấn và đạo diễn Nguyễn Quang Dũng. Số thí sinh tham gia rất đông đảo bởi ai cũng háo hức khi gameshow đình đám một thời trở lại. Chỉ sau ba ngày, ban tổ chức đã nhận về hơn 1.200 hồ sơ dự thi.

Du nhập vào Việt Nam năm 2007, Vietnam Idol trở thành chương trình truyền hình thực tế về âm nhạc đầu tiên ở Việt Nam. Đây là nơi phát hiện và là bệ phóng cho rất nhiều ca sĩ nổi tiếng sau này như Phương Vy, Uyên Linh, Văn Mai Hương, Bích Phương, Quốc Thiên, Trọng Hiếu... Từ năm 2012, chương trình bắt đầu "đuối sức" và chính thức khép lại sau mùa giải năm 2016. Tiếc nuối nhưng khán giả đồng tình với lời chia tay của Vietnam Idol. Bởi càng về sau, những gương mặt bước lên ngôi vị cao nhất càng nhạt nhòa và mất hút trong showbiz. Đó là Ya Suy, Nhật Thủy, Janice Phương… Chất lượng chuyên môn lẫn nguồn thí sinh tiềm năng sụt giảm nghiêm trọng đã khiến Vietnam Idol chùn chân.

Cũng chọn năm 2023 để quay trở lại, chương trình ăn khách một thời - The Voice (Giọng hát Việt) - chỉ mới dừng lại ở phần công bố giám đốc âm nhạc. The Voice ngưng lên sóng vào năm 2019. Nguyên nhân không khác gì Vietnam Idol. Nếu các quán quân, á quân mùa đầu như Hương Tràm, Trúc Nhân, Bảo Anh, Bùi Anh Tuấn, Đinh Hương… dần khẳng định chỗ đứng trong Vpop thì những thí sinh mùa sau dần rơi vào quên lãng. Khi đã quá quen mặt và bị cạnh tranh bởi hàng loạt gameshow âm nhạc tương tự, The Voice mất dần sức nóng. Dù nỗ lực thay đổi huấn luyện viên, thêm luật chơi mới, mời các gương mặt nóng sốt trên mạng xã hội tham gia, chương trình cũng không thể quay về thời vàng son.

Lần trở lại này, đại diện nhà sản xuất cho biết The Voice mùa 7 sẽ là phiên bản đầu tư mạnh tay nhất, có nhiều đổi mới nhất từ trước đến nay. Cái mới đầu tiên là Giám đốc âm nhạc. Vị trí quan trọng này được gửi gắm cho nhạc sĩ Dương Cầm. "Tôi hy vọng mang đến một làn gió mới mẻ với những bản phối mới, tư duy âm nhạc mới để giúp thí sinh phát huy hết khả năng. Hướng đi của tôi đó là khai thác chính cá tính âm nhạc và sự tiềm ẩn trong mỗi thí sinh giúp các bạn hoàn thiện và tìm ra sự độc bản. Phần hòa âm sẽ mang màu sắc trẻ trung và hiện đại theo với xu hướng âm nhạc đương đại" - nhạc sĩ Dương Cầm cho biết.

Ngoài ra, format chương trình cũng được biến tấu theo hướng gần gũi hơn với khán giả. Lần đầu tiên khán giả tại trường quay được trải nghiệm những chiếc ghế xoay quyền lực để chọn xoay về phía thí sinh mình yêu thích. Hứa hẹn là vậy nhưng vì chương trình chưa lên sóng nên khán giả chưa thể đo lường sự đổi mới này cuốn hút đến đâu.

Ở lĩnh vực thời trang - người mẫu, The Face Vietnam (Gương mặt thương hiệu) tái xuất sau 5 năm tạm ngưng. Nhà sản xuất cho hay mùa giải năm nay đổi mới theo hướng bắt kịp xu hướng thời đại 4.0 do các hoạt động quảng bá thời trang hiện nay liên tục thay đổi theo nhiều xu hướng thời thượng. Do đó luật chơi và các thử thách sẽ ít nhiều được điều chỉnh cho phù hợp. Để lan tỏa, các ứng dụng mạng xã hội sẽ tận dụng tối đa.

Ai cũng hiểu sự thành bại của các gameshow trên phần lớn đều trông chờ vào nguồn thí sinh chứ không phải giám khảo hay sự nâng cấp hình ảnh, mức đầu tư hoặc thay đổi luật chơi. Những điều ở vế sau chỉ là gia vị điểm tô cho món ăn thêm ngon miệng. Là gameshow "nghỉ chơi" lâu nhất nên khi Vietnam Idol thông báo trở lại sau 7 năm, ai cũng tò mò, thắc mắc không biết lần trở lại này sẽ có gì hấp dẫn. Tuy vậy, ở những tập đầu tiên của Vietnam Idol, những gương mặt thí sinh độc đáo, quen thuộc như diễn viên hài Quang Trung, ca sĩ Hà An Huy… tỏ ra lép vế trước sức nóng của giám khảo Mỹ Tâm. Bàn về Vietnam Idol 2023, khắp mạng xã hội trầm trồ, xuýt xoa trước vẻ đẹp trong suốt của "họa mi tóc nâu". Khán giả chưa quan tâm lắm các giọng ca mùa này. Có lẽ mới vài tập đầu, nhân tố bùng nổ đang được ban tổ chức giấu đến vòng thử giọng cuối cùng.

Tương tự, The Face Vietnam cũng hoàn toàn mờ nhạt ở dàn thí sinh. Thứ nổi trội và cũng là đặc sản của chương trình này chính là màn khẩu chiến, kèn cựa của dàn huấn luyện viên. Ngay tập đầu tiên, chương trình đã khiến công chúng "ném đá" dữ dội vì màn cãi cọ, tranh giành chỗ đứng khi quay hình của hai huấn luyện viên Minh Triệu và Kỳ Duyên. Màn tranh cãi gay gắt và lố bịch này bị "bôi" ra hàng chục phút trên sóng truyền hình với đủ sắc thái của từng siêu mẫu. Dù tổng đạo diễn phân bua rằng tình huống này không phải do ekip cố tình dàn dựng câu view nhưng khán giả chẳng mấy ai tin. Ở tập 2, chiêu trò lại tiếp tục đẩy lên cao trào khi người mẫu Vũ Thu Phương gây hấn, khóc lóc buộc tội Nam Trung đối xử bất công với đội mình khi phải quay hình trước. Chưa thưởng thức hết nhưng ai cũng lờ mờ nhận thấy: dường như ở các gameshow này bình cũ và rượu vẫn cũ.

Tại sao các nhà sản xuất lại tái khởi động gameshow cũ trong khi các gameshow mới xuất hiện liên tục và không ngừng bám sát xu hướng vẫn là điều khiến dư luận thắc mắc. Phía nhà sản xuất Cát Tiên Sa cho rằng, chính cái tên cuộc thi là bảo chứng, là thương hiệu uy tín để thu hút thí sinh lẫn lôi kéo khán giả. Khi trở lại, đương nhiên khán giả sẽ tò mò vào xem để coi chương trình quen thuộc này đã thay đổi như thế nào, có gì đáng trông đợi.

Sau một thời gian dài vắng bóng gameshow tìm kiếm tài năng, các "hạt giống" nội lực đương nhiên sẽ "nảy mầm" ở thế hệ kế cận. Thiếu sân chơi đủ tầm trong một thời gian dài khiến họ luôn khao khát được trưng trổ tài năng. Và thế là sự trở lại của ba gameshow cũ lập tức trở thành thỏi nam châm. Ban tổ chức rất tự tin về việc tìm ra nhân tố mới nội lực mà không phải "đặt cược" quá nhiều vào những cái tên quá quen thuộc. Khán giả phát ngán khi chứng kiến không ít nghệ sĩ trong showbiz đi thi. Mùa thi năm nay ở Vietnam Idol, tuy "người quen" có xuất hiện nhưng số lượng vẫn ít hơn giai đoạn đuối sức của loạt gameshow tìm kiếm tài năng.

Tuy vậy, chọn "ăn mày dĩ vãng" không phải không có rủi ro. Một thời gian dài "ngủ đông", việc thay đổi để bắt kịp xu thế của ba chương trình trên là điều đáng hoan nghênh. Nhưng điều đó bắt buộc họ phải thừa nhận rằng: thị trường âm nhạc lẫn thời trang hiện nay hoàn toàn khác xưa. Gameshow không còn là bệ đỡ duy nhất để thí sinh ôm mộng "một bước thành sao" hay nổi tiếng chỉ qua một đêm. Để trở thành một nghệ sĩ thực thụ và thành danh trong showbiz, họ phải nỗ lực rất nhiều sau khi bước ra cuộc thi.

Đại diện VTVCab- đơn vị sản xuất cuộc thi The Voice 2023 cho rằng đối với gameshow âm nhạc hiện nay, để thực sự sống được trong lòng khán giả cần tiếp tục đẩy mạnh chiều sâu về nghệ thuật, tăng yếu tố giải trí và chỉn chu về mặt hình ảnh. Chiêu trò trong truyền hình thực tế chỉ nên dừng lại ở mức độ tạo ra sự cạnh tranh công bằng, kịch tính cho thí sinh và xoáy sâu vào chuyên môn.

Nếu lần tái xuất này đúng theo kiểu "đã trở lại và lợi hại hơn xưa" thì gameshow cũ sẽ tạo được tiếng vang. Tiếng vang đó trở thành cú hích để các mùa sau "thừa thắng xông lên" với chiếc bình cũ nhưng mang rượu mới thơm ngon. Ngược lại, nếu chương trình rơi vào trường hợp "đã trở lại và ăn hại như xưa" thì khán giả sẽ quay lưng vĩnh viễn. Một lần nữa, loạt gameshow trên phải nói lời chia tay dù thương hiệu có mạnh cỡ nào. Đương nhiên, câu trả lời chỉ có khi tập cuối cùng kết thúc.