Nhà văn nổi tiếng trong “hồ sơ Panama”

• Từ vụ “Hồ sơ Panama”, Việt Nam cần xem xét lại xuất xứ nhà đầu tư
• Hợp tác điều tra chống trốn thuế trong vụ Hồ sơ Panama
• Những cái bóng lớn phía sau Hồ sơ Panama
• Hành trình điều tra vụ “Hồ sơ Panama”

Người đó là tiểu thuyết gia Peru Mario Vargas Llosa -  thuộc cỡ nhà văn - nhà báo viết bằng Tây Ban Nha ngữ nổi tiếng nhất trong mọi thời đại, tác giả Thời đại anh hùng, Dì Julia và nhà viết kịch, Thành phố và lũ chó…, chủ nhân giải Nobel Văn học 2010.

Có cơ hội tiếp cận kết quả điều tra của ICIJ, hai tòa soạn báo Süddeutsche Zeitung (Đức) và kênh truyền hình tư nhân La Sexta (Tây Ban Nha), cho biết: trong một thời gian ngắn của năm 2010, nhà văn Peru cùng với bà vợ cũ của mình, Patricia Llosa, đã từng rất gần kề một thực tế là sử dụng quyền quản lý Công ty Talome Services.

Nhà văn Mario Vargas Llosa.

Khúc khuỷu lộ trình

Công ty Talome Services được đăng ký tại quần đảo Vírgenes thuộc Anh, địa chỉ vốn được coi là thiên đường thuế.

Vợ chồng nhà văn Llosa lập công ty chẳng phải từ con số không như vẫn thường diễn ra trong những trường hợp tương tự, mà đứng tên mua lại của Mossack Fonseca - hãng chuyên tác nghiệp trong lĩnh vực miễn trừ thuế - thông qua một nhân vật trung gian có họ tên Dave Marriner. Ông Marriner là người đang quản lý hãng Pan-Invest Management có trụ sở đặt tại Hà Lan cùng những văn phòng đại diện tại đảo Cyprus và Luxembourg. Chính Marriner đã tìm đến hãng luật Panama và làm thủ tục chuyển 1.000 cổ phiếu của hãng: 500 cho bà Patricia và 500 cho ông Mario Vargas Llosa. Vậy là hai vợ chồng nhà văn Llosa bắt đầu có cổ phần ở Talome Services kể từ ngày 1-9-2010.

Trước ngày đó, 31-8-2010, Marriner có tìm đến Mossack Fonseca đặt vấn đề mua Talome Services và nhận được từ Panama thông báo chi tiết về các thủ tục cần làm: thực hiện đầy đủ ba tài liệu để chuyển đến văn phòng của Mossack Fonseca tại quần đảo Vírgenes thuộc Anh. Chức năng hành chính và thư ký được thực thi bởi hai đơn vị nom bề ngoài có vẻ chẳng liên quan gì với nhau: văn phòng tại đảo Cyprus và văn phòng tại Luxembourg, trong khi đó vợ chồng nhà văn Llosa quản lý Talome Services bằng sự hiện diện cổ phần của mình.

Ở giai đoạn đầu, trong các tài liệu đã ghi họ tên chủ sở hữu một cổ phần là "Mario Llosa", song Marriner lại gửi đi hai bức thư, một vào lúc 8h18 và một nữa lúc 11h43 ngày 6-9-2010, đòi phải ghi đầy đủ "Mario Vargas Llosa" với đề nghị phải hồi âm ngay. Quả nhiên, đến 14h49 thì hãng Mossack Fonseca gửi lại tài liệu đã chỉnh sửa theo yêu cầu của thân chủ.

Giữa 11,5 triệu tài liệu nội bộ của Mossack Fonseca mà hai tòa soạn El Confidencial và La Sexta có được, cũng thấy cả địa chỉ liên quan đến nhà văn Peru và bà vợ cũ của ông với tư cách hai cổ đông của Talome Services, đó là chỗ cư trú tại Flora ở Madrid, bởi vì chủ nhân giải Nobel Văn học 2010 hiện sinh sống và hưởng quyền công dân của cả Tây Ban Nha và cả EU. Sau khi thủ tục đăng ký đã được hoàn tất, mối liên lạc giữa Marriner và Mossack Fonseca bị gián đoạn cho đến trước thời điểm công bố giải Nobel Văn học 2010 thuộc về tác giả tiểu thuyết Thành phố và lũ chó.

Ngày 6-10, đúng một hôm trước ngày công bố giải Nobel Văn học, nhân vật trung gian Marriner lại ló dạng ở chân trời. Người này đề nghị chua thêm những thay đổi căn bản về thành phần cổ đông của công ty Talome Services với lý do có vẻ chính đáng. "Khi chúng tôi mua lại Công ty, cứ nghĩ rằng mình xuất phát từ chỗ các khách hàng sẽ là những cổ đông trực tiếp, - Marriner giải thích - Nhưng vì tư thế các khách hàng của tôi đã thay đổi, mà hãng thì chưa được bàn giao, nên chúng tôi muốn thay cổ đông".

80 tuổi vẫn kiếm bạn đời mới.

Người môi giới còn gửi đi ba bức thư nữa, đề nghị hãng luật làm thủ tục cho nhanh chóng. Khi ông ta gửi đi bức thư cuối cùng yêu cầu Mossack Fonseca cho biết số của giấy phép đã đăng ký xong để còn có khả năng thực hiện việc kiểm soát Công ty Talome Services, thì Mario Vargas Llosa đã chính thức là người sở hữu giải Nobel Văn học. Kết quả là ngày 12-10-2010, các cổ phiếu của vợ chồng nhà văn Llosa đã được bán lại cho hai nhà đầu tư là công dân nước Nga, thế là vợ chồng nhà văn không còn mối liên hệ nào với Công ty Talome Services và hãng Mossack Fonseca.

Bổn phận phải biết

Người có trách nhiệm với nhà văn Mario Vargas Llosa đã phát biểu với tờ El Confidencial: "Chúng tôi hết sức ngạc nhiên khi nhận được những thông tin trên. Chuyện đó chỉ có thể xảy ra trong trường hợp này: nếu như có một nhà môi giới hoặc chuyên gia tư vấn nào đó về lĩnh vực đầu tư không được đảm bảo trước bằng sự đồng thuận của ngài Llosa mà vẫn cứ đưa một hãng cụ thể vào diện đầu tư khả thi, thì kết quả là chẳng có một hành động cụ thể nào được triển khai cả".

Ngoài ra, chính nhà văn Mario Vargas Llosa cũng khẳng định rằng ông biết hết những bổn phận về nộp thuế ở những nước mà mình có thu nhập, đồng thời nhấn mạnh là nhận được tin mình được tặng giải Nobel Văn học ngay từ hôm 7-10, tức là ngày báo chí và các phương tiện truyền thông lan tin rộng rãi.

Những chuyện om xòm về vụ dính líu ơ hờ đến "hồ sơ Panama" của chủ nhân Nobel Văn học 2010 chỉ cho thấy thêm tính sâu sắc nhân văn và độ già dặn trường đời của nhà văn Mario Vargas Llosa. Sau lần đăng quang tại Viện Hàn lâm Thụy Điển, năm 2015, khi kề tuổi 80, ông đã ly hôn với bà Patricia Llosa - người từng chung sống nửa thế kỷ - để tay ấp má kề với người đẹp kém mình 15 tuổi - Isabel Preysler, một hoa khôi của Philippines, từ năm 1970 trở thành nhà báo - người dẫn chương trình lừng danh của truyền hình Tây Ban Nha và là nhân vật điểm nhấn của nhiều sự kiện đình đám.

(Theo El Confidencial, Tây Ban Nha)