Tôn vinh

Bên cạnh sự cẩn trọng trong việc lựa chọn đối tượng tôn vinh, đã có không ít trường hợp tuỳ tiện, gặp chăng hay chớ, thậm chí rất phản cảm khi "lăng xê" nhiều cá nhân, khiến dư luận không đồng tình, mất đi sức thuyết phục, gây cho người đọc, người xem ý nghĩ người thực hiện "quảng cáo" lấy được, bất chấp sự thật giá trị. Điều này xảy ra rõ nhất khi họ tôn vinh những cá nhân trong lĩnh vực văn nghệ.

Chắc chắn mọi người đều dễ dàng đồng tình một tiêu chí để tôn vinh bất cứ ai. Đó là cá nhân ấy phải xuất sắc, nổi trội, có ảnh hưởng đến phong trào, có sức thuyết phục với số đông người, nêu một tấm gương, bài học về một khía cạnh nào đó. Thường thì những người đạt được các điều trên dễ nổi tiếng. Song, không hoàn toàn như vậy - nhất là ở nước ta khi mặt bằng dân trí chưa cao - thì dễ có ngộ nhận: Cứ ai được nhắc đến nhiều là "nổi tiếng" bất kể người đó có gì đặc biệt hay không. Cho nên mới có tình trạng cứ lên đài, lên báo nhiều thì được coi là "nổi tiếng". Mặc dù công việc của những người dẫn chương trình (MC), biên tập viên, phát thanh viên, phóng viên luôn phải xuất hiện. Đã có nhiều người lầm lẫn giữa nổi tiếng và quen mặt quen tên. Việc tôn vinh lâu nay có nhiều điều khá… kỳ khôi.

Trước hết là không xứng đáng. Có những văn nghệ sĩ rất bình thường về mọi mặt nếu không nói là yếu kém về tác phẩm (nếu là người sáng tác), về thể hiện (nếu là người biểu diễn), nhưng xuất hiện trên nhiều phương tiện để nói về nghệ thuật, về cuộc đời. Trong việc tôn vinh này, đã bộc lộ rõ khuynh hướng "câu khách". Chỉ cần một diễn viên trẻ đẹp, có thể chỉ vừa xuất hiện hoặc đang được một bộ phận công chúng trẻ tuổi ở thành thị để ý là có thể có ngay nhiều bài rất dài nói về họ (tất nhiên là kèm theo nhiều ảnh khá… "mát mẻ").

Thứ hai là, tuy một số người có tài, riêng về biểu diễn, hoạt động nghệ thuật đã khiến số đông công chúng ghi nhận, thực sự nổi trội, nhưng về đời tư lại quá tai tiếng. Họ sống buông thả, ích kỷ, nhiều khi vô lối, nhất là bất chấp đạo lý, những chuẩn mực truyền thống để sẵn sàng chạy theo dục vọng cá nhân, làm đau khổ chồng hoặc vợ mình. Điều này thì ai cũng biết rõ, bị dư luận đàm tiếu quá nhiều. Vậy mà vẫn có nơi phỏng vấn rất trang trọng, để họ rao giảng về tình yêu, hôn nhân, gia đình, phán những điều cứ như… thánh. Thật là mỉa mai, trớ trêu, phản cảm khi người sống quá dở, tệ bạc trong đạo vợ chồng, trong ứng xử với cộng đồng lại lên báo răn dạy thiên hạ về những điều họ đang vi phạm.

Lại có hiện tượng đề cao quá mức, vượt quá những gì nhân vật đạt được bằng việc lạm dụng từ "huyền thoại". Từng có giọng đọc ở đài phát thanh, truyền hình, được nhiều người ghi nhận đã được gọi là "huyền thoại". Thậm chí, một giọng hát nam nọ, không nổi tiếng, chỉ vào hàng "thường thường bậc trung" cũng được một bài viết suy tôn là huyền thoại khiến ai đọc cũng thấy quá…chối. Từ "huyền thoại" đã không được những người sử dụng hiểu kỹ.

Mới hay, tôn vinh các đối tượng không thể là việc làm tuỳ tiện, chỉ theo sở thích, "gu" riêng của những người thực hiện. Trong khi còn rất nhiều người vừa có tài, vừa có tâm, được nhiều công chúng ngưỡng mộ, trân trọng đã thực sự có ảnh hưởng tốt đến phong trào chưa được nhắc đến thì một số phương tiện đã dành quá nhiều diện tích, thời lượng để "quảng cáo" cho những đối tượng chưa xứng đáng như đã nói là điều không thể chấp nhận.