Sống "thực" trong thế giới "ảo"
Ra mắt năm 2021, TikTok Shop nhanh chóng phát triển và mở rộng từ Hoa Kỳ ra các nước Đông Nam Á. Đặc biệt, nền tảng này cho phép người dùng tận dụng chức năng phát trực tiếp để kết hợp mua bán và giải trí, giúp người có ảnh hưởng và người bán giới thiệu và tư vấn sản phẩm đến người mua trong thời gian thực tế.
Và kể từ đó, hàng loạt “chiến thần chốt đơn” TikTok ra đời, ngay cả những ngôi sao của ngành giải trí cũng lên “sàn” TikTok để phủ rộng độ nổi tiếng và kinh doanh. TikTok chiếm lĩnh và khuynh đảo người dùng mạng xã hội bởi khả năng kiếm tiền từ các phiên live trên nền tảng này.
Nền tảng thương mại điện tử TikTok Shop của ứng dụng này đã tăng tổng khối lượng hàng hóa (GMV) gần gấp 4 lần từ 4,4 tỷ USD vào năm 2022 lên 16,3 tỷ USD vào năm ngoái, tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong số các đối thủ trong khu vực theo công ty tư vấn Momentum Works có trụ sở tại Singapore đưa tin.
Theo thống kê của TikTok, mỗi tháng có hơn 160 triệu người dùng tại Indonesia, 70 triệu tại Việt Nam, 50 triệu tại Thái Lan, cùng khoảng 180 triệu người dùng khác trên khắp Đông Nam Á truy cập TikTok để giải trí, học hỏi và khám phá mỗi ngày. Những con số này không chỉ thể hiện tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ cho các nhà phát triển ứng dụng, công ty công nghệ và doanh nghiệp, người dùng và cả người kinh doanh trên nền tảng này.
Với sự kết hợp giữa sức mạnh cộng đồng, khả năng kể chuyện sáng tạo và phân tích dữ liệu chuyên sâu, TikTok đã nhanh chóng bùng nổ doanh số cho hàng loạt thương hiệu từ lớn đến nhỏ, từ chuyên nghiệp đến cá nhân, từ quy mô đến nhỏ lẻ, tự phát. Riêng ở Việt Nam, TikTok như một “cơn bão số” làm thay đổi thói quen sử dụng mạng xã hội, kinh doanh online và từ đó nhiều câu chuyện “dở khóc dở cười” cũng khiến chúng ta chao đảo.
Sự hỗn độn của cộng đồng sử dụng mạng xã hội TikTok một lần nữa gióng lên tiếng chuông khiến công chúng hoài nghi về thói quen sử dụng mạng xã hội, kể cả thói quen kiếm tiền từ các cá nhân tận dụng TikTok. Và không nói quá, khi có thể khẳng định bây giờ là thời của TikTok. Không phải Facebook, chính TikTok đang dạy người dùng mạng xã hội một bài học chắt lọc.
Ngày 18/10 vừa qua, trong Đêm gala trao giải TikTok Awards Việt Nam 2025 tại TP Hồ Chí Minh, thu hút sự chú ý của đông đảo khán giả khi quy tụ hàng trăm nghệ sĩ, nhà sáng tạo nội dung. Với chủ đề "Thế hệ mới, tiếp nối kỷ nguyên sáng tạo", TikTok đã vinh danh 16 hạng mục đề cử, bao gồm những nhà sáng tạo nội dung mang tinh thần đổi mới, lan tỏa giá trị tích cực.
Một trong những giải thưởng được mong chờ nhất là hạng mục Nhà sáng tạo nội dung của năm. Đây là giải thưởng tôn vinh những gương mặt đã có đóng góp nổi bật, tạo ra nội dung truyền cảm hứng và dẫn đầu xu hướng trên nền tảng TikTok suốt một năm qua.
TikToker Con Cò Đây (Quân Trương) được xướng tên trong hạng mục này. Anh là gương mặt trẻ được yêu mến nhờ phong cách dí dỏm, gần gũi và giàu năng lượng. Năm qua, anh thực hiện nhiều video về hình ảnh người mẹ miền Bắc hài hước, hút hàng triệu lượt xem mỗi clip.
Ngoài ra các giải thưởng cũng được trao như: Video ấn tượng của năm - Tủn Cùi Bắp; Người kể chuyện của năm - Bé Bảy; Nhà sáng tạo nội dung giải trí của năm - Rắn Xà Nẹo; Nhà sáng tạo nội dung LIVE nổi bật của năm - Ella May; Nhà sáng tạo nội dung TikTok Shop nổi bật của năm - Ngọc Kem. Đây là những gương mặt “triệu view” của làng TikTok Việt với nhiều tài khoản có khối lượng theo dõi thuộc hàng khủng.
TikTok Awards Vietnam 2025 không chỉ là một đêm vinh danh, mà là hành trình ghi dấu sự bứt phá của thế hệ sáng tạo nội dung Việt. Với 37 triệu lượt bình chọn, 4,8 tỷ lượt xem, 1,7 triệu khán giả cùng hòa mình trong khoảnh khắc vinh danh, sự kiện là minh chứng cho sức ảnh hưởng và sự ủng hộ của cộng đồng dành cho các nhà sáng tạo nội dung trên TikTok.
Tuy vậy, chỉ vài ngày sau, một hot TikToker từng là hiện tượng livestream trên TikTok shop thông báo thanh lý xưởng livestream rộng 1.000m2 ở phường An Lạc (TP Hồ Chí Minh) do không còn khả năng hoạt động. Theo TikToker này mục tiêu ban đầu của anh khi mở xưởng livestream là để "đào tạo các bà mẹ bỉm sữa bán hàng online" nhưng "không thể thực hiện được".
Nhưng, sau 1 đêm, clip thông báo này đã khiến cộng đồng mạng đưa ra nhiều bình luận trái chiều bởi mọi người cho rằng lại thêm chiêu trò của hot TikToker này sau rất nhiều drama, dù clip đã đạt hơn 1 triệu lượt xem. Trước đó, hot TikToker này đã ngưng megalive bán hàng từ cuối tháng 2/2025 do lùm xùm liên quan đến việc kêu gọi từ thiện. Hot TikTok này từng bị phạt 7,5 triệu vì lý do cung cấp thông tin sai sự thật, mạo nhận hình ảnh tham gia megalive bán nông sản.
Chính anh chàng được TikTok Việt Nam vinh danh là Người bán hàng xuất sắc nhất TikTok Shop năm 2024 nhưng sau đó hình ảnh và danh tiếng của KOL này "lao dốc" không phanh do chính chiến thuật ồn ào, và nhiều chiêu trò tạo thương hiệu. Hot TikToker này từng có phiên livestream đạt kỷ lục với doanh số 58 tỉ đồng, với tỉ lệ hoa hồng bình quân 10%, tỉ lệ đơn giao thành công 70% thì anh vẫn thu về tiền tỉ. Phải chăng chính con số lợi nhuận thuộc hàng mơ ước đã khiến người người lao vào livestream trên các kênh TikTok shop?
Mới đây, một nữ “chiến thần livestream” từng mang về doanh thu triệu USD đã dính vụ lùm xùm khi cô quảng bá sữa rửa mặt cho công chúng, điều đáng nói là dòng sản phẩm này có chứa chất không được phép sử dụng. Chấn động nhất chính là vụ một TikToker bán mỹ phẩm từng tham gia cứu trợ nhiều đồng bào lũ lụt vừa qua lại bị bắt vì trốn thuế hàng trăm tỷ đồng.
Hay nóng sốt nhất lúc này là một Tiktoker nổi tiếng với hành trình đạp xe xuyên Việt từ Bắc vào Nam nhân dịp 30/4, truyền cảm hứng yêu nước, được gần 10 triệu lượt xem, vừa bị bắt vì có hành vi trục lợi từ thiện. Câu chuyện từ người nổi tiếng trên TikTok, được tin tưởng đến sai phạm và bị cơ quan chức năng bắt đã xảy ra rất nhiều trường hợp nhưng dường như chưa đủ khiến cộng đồng người dùng mạng xã hội Việt Nam tỉnh ngộ.
Dù ồn ào, bát nháo nhưng các “thánh livesteam” vẫn đang có những phiên live triệu view và người ta vẫn chốt đơn ào ào trên mạng xã hội, dù cuộc mua bán chỉ tin vào người giới thiệu. Chưa ai cầm, nắm, thử sản phẩm mình mua. Thậm chí tôi làm một cuộc khảo sát bất ngờ trước khi viết bài này thì chợt nhận ra người ta live trên TikTok gần như 24/24.
Hơn 2 giờ sáng mở TikTok lên và sẽ thấy vẫn có kênh bán hàng với gần trăm mắt xem. Bất ngờ nhất đó là kênh của những ông bà ngoại, nội lên live để ca hát do mất ngủ, sau đó thấy nhiều người ủng hộ thì chuyển qua bán hàng kiếm thêm thu nhập. Dần dà tạo thành một trào lưu người già livestream bán hàng trên TikTok đêm khuya đến rạng sáng.
TikTok ra đời tạo nên một bước chuyển mình cho mạng xã hội, có nhiều điều tích cực, nhưng cũng lắm tiêu cực mà người dùng cần có sự chắt lọc niềm tin dành cho Idol TikTok. Từ chọn lựa gửi gắm tiền từ thiện, đến mua hàng giá rẻ trên các shop, hoặc nghe ngóng hóng hớt trên các kênh drama của TikTok đã khiến chúng ta dần mất đi lý trí để tự mình phân định đúng - sai. Từ câu chuyện giải trí, nhiều người đã lậm vào các Idol một cách mù quáng, để khi “tiền mất tật mang” thì chuyện cũng đã đành, đôi lúc ngậm bồ hòn mà làm ngọt.
Chúng ta đang bước vào một kỷ nguyên sáng tạo mới, công nghệ số thúc đẩy và khơi nguồn cho nhiều sự phát triển. Sắp tới TikTok còn sử dụng AI để hỗ trợ người dùng ở mọi giai đoạn của quá trình sáng tạo nội dung, giúp biến ý tưởng ban đầu thành video chất lượng cao chỉ trong vài phút với kịch bản, tư liệu và phần lồng tiếng đa ngôn ngữ hoàn chỉnh. Bộ công cụ này cũng cho phép tạo ra nhiều nhân vật ảo sử dụng công nghệ AI, giúp thương hiệu truyền tải thông điệp một cách linh hoạt và hiệu quả hơn.
Vậy nên, hơn lúc nào hết, hãy cẩn trọng, sử dụng mạng xã hội một cách thông minh, có kiểm chứng, tự cảnh tỉnh mình bằng những câu chuyện thực tiễn sống hơn là quá tin vào thế giới ảo. Thời Facebook đã qua, thời TikTok đã tới, trào lưu nào cũng sẽ thoái trào, rồi sẽ có một mạng xã hội mới khuynh đảo chúng ta. Nhưng, không ai cứu nổi chúng ta bằng chính chúng ta thấu ngộ ra chân lý: Mạng xã hội là giải trí - cuộc đời này mới là thực.
