Phục hồi những suy nghĩ

Không phải ngẫu nhiên mà vấn đề điều chỉnh giờ làm thêm của người lao động được đặt ra trong thời điểm này. Công nhân cần tăng thu nhập để đảm bảo cuộc sống? Doanh nghiệp cần được phục hồi sau ảnh hưởng của đại dịch COVID-19? Đó là một phần nhưng có lẽ đằng sau những nhu cầu bức thiết ấy còn là việc nắm bắt cơ hội, chúng ta đã nhận ra thời cơ đó và sẽ không bỏ lỡ.

Khi chiến lược vacine đã được triển khai, tỉ lệ tiêm phòng được bao phủ khá rộng trên cả nước, từ ngành Y tế đến người dân đã có sự chủ động ứng phó, chính là lúc cần mau lẹ chuyển đổi trạng thái để không bỏ lỡ thời cơ vượt thoát này. Câu chuyện về ngành Du lịch đã đón khoảng 6,1 triệu lượt khách nội địa trong Tết nguyên đán Nhâm Dần vừa qua là sự "khai hỏa", là sự khích lệ. Không thể bỏ phí cơ hội trên chính "mặt trận" của mình.

Người lao động và doanh nghiệp đã có sự thoả thuận ngầm để được làm thêm giờ nhưng thực sự họ cần một khung pháp lý rõ ràng, minh bạch để có thể tăng tốc, dồn sức làm việc. Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung đã phát biểu: "Chính việc ngấm ngầm này đôi khi khiến quyền lợi của người lao động không được đảm bảo, như tiền lương làm thêm giờ vào ngày thường ít nhất bằng 150%, ngày nghỉ hàng tuần ít nhất bằng 200%, ngày nghỉ lễ, Tết, ngày nghỉ có hưởng lương ít nhất bằng 300%".

Sự điều chỉnh này cũng là cách đem lại quyền lợi chính đáng cho người lao động. Không chỉ đảm bảo mức sống, họ còn mong được nâng cao thu nhập của mình. Chị Nguyễn Thị Thương (Xí nghiệp sơ mi, Tổng công ty May 10, ở quận Long Biên, Hà Nội) đã chia sẻ rất cụ thể: "Mỗi tháng lương em  được 10 triệu đồng. Tháng nào làm thêm khoảng 1 tuần, mỗi ngày 1-2 tiếng thì thu nhập được 12 đến 12,5 triệu đồng. Em còn trẻ nên không ngại làm tăng ca cũng vừa là cống hiến cho công ty vừa có thêm thu nhập để chăm lo cho 2 đứa con… Nếu làm thêm 2h/ngày, em có thể làm cả tháng được" (theo vov.vn). Tất nhiên, nguyện vọng tăng thêm thu nhập cũng phụ thuộc vào sức khoẻ người lao động, vào chất lượng, hiệu quả lao động nhưng ít nhất đến thời điểm này, tất cả đều nhận ra: Cần có một sự đột phá cho riêng mình, có thể là nỗ lực hơn, có thể cần cả sự thay đổi cách nghĩ, cách làm…

Gác lại câu chuyện điều chỉnh giờ làm thêm của người lao động, người viết ngỡ ngàng với hình ảnh những chú chim công, thiên nga, vịt trời… đi lại tự do và làm tổ an nhiên trong khu đô thị Ecopark (Văn Giang - Hưng Yên). Trong khi những cá thể cùng chi, họ của chúng hoặc đang bị săn lùng gắt gao, hoặc bị nuôi nhốt trong các khu chuồng trại thì ở đây, chúng đang được sống với đúng nghĩa của từ này. Sống một cách bình đẳng trong môi trường tự nhiên bên con người chứ không phải "Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi" như trong bài thơ "Nhớ rừng" của nhà thơ Thế Lữ.

Ngày nay, không ai còn phải suy nghĩ vì sao chúng ta phải khẩn trương trồng cây phủ xanh đổi trọc, nuôi thú cưng, phải bảo vệ nguồn nước… vì tất cả đều đã và đang ở mức báo động. Nhưng, liệu thiên nhiên có vai trò như thế nào (chứ không chỉ dừng lại ở mức bảo tồn), khai thác giới tự nhiên ở góc độ tinh thần ra sao thì vẫn là một câu chuyện dài. Chuyện của một khu đô thị xanh không chỉ mở ra những suy cảm về "thế giới quan sinh thái" mà rộng hơn, đó còn là hành trang để chúng ta sống có chất lượng trong thời đại số.

Nói về điều này, nhà nghiên cứu Phan Thị Hoàn (Viện Khoa học xã hội vùng Trung bộ) đã nêu ra một kết luận: "Trong thời đại ngày nay, khoa học và công nghệ đóng vai trò quan trọng để giải quyết nhiều vấn đề đương đại, nhưng dù cho nó phát triển đến mức nào, cho đến khi con người vẫn tồn tại thì thái độ, hành vi của con người mới là vấn đề quyết định, khoa học và công nghệ chỉ là công cụ để giúp con người có thể đạt được những mục tiêu của mình. Chính vì vậy, cần tôn trọng, công nhận sự tồn tại của thế giới quan sinh thái. Nhận định này không là cổ xúy cho sự mê tín dị đoan mà chính là hướng tới một đạo đức sinh thái dựa trên nền tảng khoa học, mong muốn con người hiện đại có cái nhìn thân thiện hơn với tự nhiên, xây dựng một mối quan hệ qua lại giữa con người và tự nhiên một cách bền vững để bảo vệ hệ sinh thái toàn cầu - hệ sinh thái trái đất. Đó chính là chân giá trị của lối ứng xử biết ơn đối với tự nhiên mà con người cần hướng đến để duy trì sự sinh tồn dài lâu trong vũ trụ bao la này" (theo vass.gov.vn). 

Dường như, sự phát triển kinh tế, xã hội cũng như mọi phát minh của con người trong vũ trụ, mọi nghiên cứu về giới tự nhiên… cuối cùng đều giống như một tấm gương phản chiếu lại chính xã hội loài người. Từ lỗ thủng tầng ozon đến rác thải ở đáy đại dương đều "phản chiếu" điều đó.

Một xã hội tốt đẹp khi lợi ích của cộng đồng được đảm bảo. Suy cho cùng, nguồn sản phẩm dồi dào, hạ tầng, môi trường được cải thiện cũng để con người sống văn minh hơn, tôn trọng nhau hơn chứ không thể tạo ra thứ quyền lực đứng trên mọi quy tắc xã hội để tác quái.

Mấy ngày qua, tin tức về một nhân vật từng lập kỉ lục livestream thu hút lượng người xem (gấp 6 lần sức chứa của Sân vận động Quốc gia Mỹ Đình) vừa bị bắt vì "Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân" (theo Điều 331 Bộ Luật Hình sự) trở nên "hot" trên mạng xã hội. Chúng ta hàng ngày đang khai thác lợi ích tương tác của công nghệ để kinh doanh, để kết nối nhưng không có nghĩa có thể tự do nhục mạ, xúc phạm người khác trên hệ sinh thái ấy. Nên nhớ rằng, trong một xã hội văn minh, ngay cả với một bị cáo, dù người đó có bị toà kết án ở mức cao nhất (tử hình) nhưng anh ta cũng không hề bị nhục mạ, xúc phạm.

Mạng xã hội cũng là một hệ sinh thái tương tự như trong giới tự nhiên, cần phải được giữ gìn để tránh bị ô nhiễm, cần được khai thác theo đúng cách. Chắc hẳn, khi "kỉ lục gia" livestream này bị khởi tố sẽ khiến nhiều người không vui và không ít người lại giật mình bởi bấy lâu nay họ từng cổ xuý cho một thứ quyền lực mạng xã hội - nơi mà người ta bất chấp pháp luật, văn hoá để phán xét, định tội người khác theo "luật" riêng. Thực tế đã chứng minh, không có một thứ "luật ngầm" nào đứng trên pháp luật. Người viết tin rằng, sau sự việc này, nhiều suy nghĩ mới sẽ được "phục hồi" hay thức tỉnh ý thức về sự tôn trọng quyền cá nhân, tôn trọng văn hoá ứng xử trong cuộc sống hôm nay.

Khi đại dịch đã được kiểm soát, các hoạt động xã hội được phục hồi, chúng ta nhận ra trong đó những cơ hội để thay đổi suy nghĩ của mình. Có người sẽ thấy mình cần phải nỗ lực hơn để tích luỹ nhưng lại có người nhận ra cần phải thụ hưởng những thành quả ấy sao cho đúng, cho đẹp dù trên hệ sinh thái của tồn tại vật chất hay ý thức tinh thần…