Làm từ thiện không hề đơn giản

• MC Phan Anh vận động tài trợ làm bể bơi cho học sinh vùng lũ
• MC Phan Anh: Nói thiếu tên nhà tài trợ là bị trừ tiền
• MC Phan Anh: Tôi dính thị phi đáng gọi là kinh tởm!

Tiếng vang ấy đến từ lượng tiền quyên góp được lên tới con số hơn hai chục tỷ, quy đổi ra là hơn 1 triệu USD, chỉ trong một thời gian rất ngắn. Nó cho thấy uy tín của chàng trai trẻ ấy trong lòng công chúng là như thế nào, niềm tin của công chúng dành cho anh lớn ra sao.

Nhưng câu chuyện lại không hề đơn giản đối với cậu MC điển trai Phan Anh khi số tiền mang ủng hộ cho đồng bào mới chỉ chiếm một phần nhỏ trong số quyên góp được thì lũ lụt đã đi qua và số tiền tồn quỹ là rất lớn.

Để minh bạch, MC Phan Anh công khai mọi giấy tờ, hoá đơn, đồng thời cũng đóng tài khoản để không nhận thêm ủng hộ nữa. Số tiền tồn quỹ, anh bàn giao cho người bạn thân của mình, Đỗ Minh, con rể của chúa đảo Đào Hồng Tuyển và cũng là một gương mặt uy tín trong các hoạt động xã hội mấy năm qua. Đỗ Minh chính là nhà đầu tư cho Lụa Là Concert, một chương trình từng được giải thưởng âm nhạc Cống hiến của một tờ báo uy tín.

Không ai nghi ngờ sự trong sáng và tấm lòng của Phan Anh và Đỗ Minh và mọi người đều tin tưởng rằng họ sẽ phát huy mạnh mẽ hơn nữa các hoạt động xã hội, từ thiện dựa trên khoản tồn quỹ còn rất lớn kia.

Song, tất cả đều phải thừa nhận rằng họ đang thực sự lúng túng, loay hoay trong việc giải quyết thấu tình đạt lý, tâm phục, khẩu phục số tiền tồn quỹ bởi song song với niềm tin mà những người ủng hộ dành cho họ, cũng bắt đầu có những ngờ vực được đặt ra, những ngờ vực không khỏi khiến họ phải đau lòng.

Hình ảnh của MC Phan Anh trong đợt từ thiện vừa qua ở Quảng Bình.

Câu chuyện của họ khiến chúng ta nhận ra có một vấn đề rất lớn đang tồn tại trong đời sống xã hội Việt Nam hôm nay. Gần như bất kỳ lúc nào có thiên tai xảy ra, lập tức sẽ hình thành các nhóm thiện nguyện tự phát tham gia hỗ trợ các địa phương gặp nạn.

Thậm chí, ngay cả khi không có thiên tai đi nữa, vẫn có những nhóm thiện nguyện tự phát như thế tham gia thực hiện các hoạt động từ thiện, ví như việc đến các trường học vùng hẻo lánh để tặng sách vở, quà bánh, quần áo...

Và với các đợt thiện nguyện quy mô nhỏ, hoạt động của các nhóm nhỏ tự phát luôn có kết quả tích cực. Nhưng khi tầm vóc và quy mô đã trở nên rất lớn, như cách lớn bất ngờ của số tiền MC Phan Anh quyên góp được, việc thực hiện hoạt động thiện nguyện tự phát sẽ gặp vấn đề ngay lập tức, mà vấn đề của nhóm Phan Anh, Đỗ Minh là ví dụ rõ nét nhất.

Có nhiều người cho rằng việc nhà nước chưa cho phép thành lập các quỹ từ thiện xã hội cá nhân đã dẫn tới việc những người có tâm phải làm thiện nguyện tự phát và manh mún như thế. Song, đó là một nhận xét cẩu thả, định kiến, thiếu kiến thức và sai lầm.

Nếu gõ cụm từ khoá "thủ tục thành lập quỹ thiện nguyện", bạn sẽ nhận được ngay kết quả đầu tiên dẫn về website của Bộ Tư pháp, với chỉ dẫn về giấy tờ, thủ tục pháp lý rất cụ thể. Không hề có rào cản nào cho việc cá nhân thành lập quỹ thiện nguyện cả và bản thân người viết cũng quen biết khá thân ít nhất là 2 người đã thành lập và vận hành thành công một quỹ thiện nguyện, với giấy phép được cấp bởi Bộ Nội vụ.

Như vậy, chúng ta có thể nhận thấy rõ ràng rằng nhóm Phan Anh, Đỗ Minh sẽ không gặp phải chuyện rắc rối, đau đầu, ngờ vực nếu như họ tiến hành công tác thiện nguyện của mình có kế hoạch, có lớp lang, có tôn chỉ, có điều lệ dưới hình thức một quỹ thiện nguyện được cấp phép bởi Bộ Nội vụ. Nhưng họ đã không chọn con đường đó. Với việc để cảm xúc dẫn dắt lý trí, họ thực hiện theo cách các nhóm, cá nhân tự phát vẫn làm để rồi tự đặt mình vào một vị thế rất khó.

Phong trào thiện nguyện ở Việt Nam ngày càng phát triển rất mạnh và làm việc thiện cũng đang là một nhu cầu thực sự. Song, để đáp ứng nhu cầu ấy một cách khoa học nhất, có tình, có lý nhất, xây dựng được các dự án thiện nguyện hiệu quả nhất như: Xây nhà chống lũ kiên cố cho dân tránh lũ, xây trường học, ủng hộ trang thiết bị dạy học, cơ sở vật chất cho trường học ở vùng miền núi, xây dựng nhà công vụ cho giáo viên ở miền núi, xây dựng tủ sách v.v... để giúp cho việc dạy và học ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa được tốt hơn, tạo ra được những giá trị thực tế tốt cho cộng đồng, khiến mọi người phải tâm phục, khẩu phục.

Đã đến lúc các nhóm làm thiện nguyện cần phải nghĩ đến việc hợp thức hoá chính tư thế của mình bằng các giấy tờ pháp lý theo đúng quy định pháp luật. Cần phải có các dự án chi tiêu tiền quỹ từ thiện thật tốt. Nhược bằng không, cứ suy nghĩ quá đơn giản và đơn giản hoá những việc vốn dĩ rất khó khăn và đòi hỏi sự vi tế sẽ chỉ biến hoạt động vốn rất đáng được khen ngợi của mình trở nên manh mún, và tạo ra cả những phản ứng tiêu cực mà điển hình là sự ngờ vực không đáng có từ cộng đồng.