Khi ca sĩ sáng tác thống lĩnh thị trường âm nhạc

• Lê Cát Trọng Lý: Danh vọng mong manh
• Lê Cát Trọng Lý du ca những giấc mơ đời
• Nhạc sỹ Vũ Cát Tường kêu gọi bật nhạc lớn và nhảy điên cuồng trong hit mới

Chuyện ca sĩ tự sáng tác và thể hiện thành công ca khúc của mình không phải là chuyện mới với âm nhạc thế giới. Nhưng với đời sống âm nhạc trong nước, xu hướng này chỉ thực sự phát triển mạnh mẽ vào thời gian gần đây.Những người làm gameshow truyền hình luôn tỏ ra nhanh nhạy và bắt kịp trào lưu.

Thay vì tổ chức một gameshow ca nhạc có tính chất học thuật hay giải trí na ná nhiều sân chơi khác, họ đã tổ chức "Sing my Song" - "Bài hát hay nhất" để phát hiện và cổ vũ một thế hệ nhạc sĩ - ca sĩ mới. Dù luôn có nhiều chuyện phía sau một gameshow ca nhạc mà lợi nhuận thường được đặt lên hàng đầu thì những cái tên như Lê Thiện Hiếu, Cao Bá Hưng, Trương Thảo Nhi... được coi như những phát hiện. Bên cạnh đó cũng tiếp tục khẳng định khả năng sáng tác của những cái tên quen thuộc như Phạm Hồng Phước, Phan Mạnh Quỳnh...

Việc nhạc sĩ hát ca khúc của mình mang lại lợi thế là ca khúc có thể sẽ được thể hiện hay hơn, truyền cảm hơn. Một tác phẩm âm nhạc luôn mang tính sáng tạo, tâm tư tình cảm và dấu ấn cá nhân của người viết ra nó. Ca sĩ hát bài hát do mình sáng tác là hát được những cảm xúc của riêng mình mà không phải hát cho cảm xúc của người khác.

Bên cạnh đó, với tình trạng vấn đề bản quyền còn nhiều bất cập như hiện nay thì việc ca sĩ hát như là một cách bảo vệ chất xám của mình.Chuyện nhạc sĩ chưa được trả công xứng đáng đã được nhắc tới nhưng chưa có cách giải quyết thấu đáo.Họ khá thiệt thòi vì cát - sê của tác phẩm vẫn phập phù lúc có lúc không.

Lê Cát Trọng Lý vẫn chinh phục khán giả bằng khả năng hát và sáng tác chuyên nghiệp.

Khi ca sĩ sáng tác hay nhạc sĩ hát cũng đồng nghĩa với việc cát - sê sẽ về một mối mà không phải "chia năm xẻ bảy". Chi phí cho việc mua sáng tác từ nhạc sĩ, hòa âm, phối khí hay lăng xê cho bài hát cũng từ đó mà giảm đi đáng kể. Ngoài ra, việc tự sáng tác hay biết sáng tác sẽ giúp chính ca sĩ đó nâng cao được trình độ chuyên môn của mình. Từ kỹ năng viết giai điệu, soạn lời cũng sẽ giúp cho ca sĩ ấy khẳng định được tài năng, tên tuổi của mình trong đời sống âm nhạc.

Có lẽ vì những đòi hỏi gắt gao của thị trường âm nhạc là liên tục đổi mới, vì những lợi ích nhìn thấy trước mắt của việc ca sĩ tự sáng tác ca khúc cho mình và vì một thế hệ trẻ năng động đầy đam mê thử nghiệm, khám phá bản thân đã làm nên một thế hệ ca sĩ kiêm sáng tác 9X khá đông đảo. Họ mang trong mình lợi thế về tư duy nhạy bén, khả năng tiếp cận công nghệ và xu hướng nghe nhạc trên thế giới.

Không chỉ có vậy, tuổi đời trẻ, sức viết sung mãn, đầy đam mê với âm nhạc chính là những lợi thế của lứa ca sĩ kiêm sáng tác này. Thực sự, những năm vừa qua, xu hướng nhạc sĩ kiêm ca sĩ đã đóng góp cho đời sống âm nhạc Việt  không ít những cái tên tài năng. Khán giả đã từng bất ngờ và ngỡ ngàng trước những sáng tác của Lê Cát Trọng Lý.

Dù tuổi đời còn rất trẻ nhưng những ca khúc của cô gái này với những ca từ đầy chiêm nghiệm, giai điệu ám ảnh đã ngay lập tức chinh phục cả những khán giả khó tính nhất. Dù được chào đón, tung hô ngay từ khi ra mắt nhưng Lê Cát Trọng Lý không bị ánh hào quang của sự nổi tiếng dẫn dụ. Cô vẫn kiên định với những dự án âm nhạc không kém phần độc và lạ của mình. Vẫn chắt lọc và vắt mình trong từng ca khúc, dù là sáng tác cho phim hay sân khấu biểu diễn. Kết quả của những đam mê ấy là nhiều sáng tác hay, chỉ có ở Lê Cát Trọng Lý mà không lẫn với bất kỳ ai.

Trong khi đó, Tạ Quang Thắng lại ghi dấu ấn trong lòng khán giả bằng hình ảnh chàng ca sĩ - nhạc sĩ khỏe khoắn cùng với chiếc đàn ghi ta. Tạ Quang Thắng viết về nhiều đề tài nhưng lĩnh vực anh chinh phục được khán giả là những sáng tác về đề tài Tổ quốc, dân tộc, là góc nhìn của người trẻ về thế hệ cha ông và những năm tháng đã qua. Những ca khúc của Tạ Quang Thắng luôn mang tới một tinh thần khỏe khoắn, lạc quan, đầy tự hào.

Tạ Quang Thắng thường xuyên xuất hiện bằng với những ca khúc về đề tài xã hội.

Cũng ở Hà Nội, Nguyễn Đức Cường cũng là một nhạc sĩ kiêm ca sĩ khá chịu khó đầu tư cho sự nghiệp âm nhạc của mình từ ra mắt đĩa đơn, MV đến album... Sau khi khẳng định mình qua những sáng tác trong chương trình "Bài hát yêu thích", Tiên Tiên đã tiếp tục tung ra những sản phẩm hit của mình và lập tức trở thành một hiện tượng trong đời sống âm nhạc trẻ.

Không chỉ được mời biểu diễn tại những sự kiện âm nhạc tên tuổi ở trong nước, có được những giải thưởng âm nhạc uy tín, những ca khúc của Tiên Tiên - dù cô đã thể hiện khá thành công - vẫn được các ca sĩ mua về biểu diễn. Hay Yến Lê, cựu thí sinh của "Giọng hát Việt 2015" lại chứng minh sự đa dạng của mình ở các thể loại âm nhạc từ Pop nhẹ nhàng đến R&B.

Danh sách những ca sĩ sáng tác còn được nối dài với những cái tên như Vũ Cát Tường, Phạm Hồng Phước, Nguyễn Hoàng Tôn, và gần đây là Phan Mạnh Quỳnh, Lê Thiện Hiếu... Mỗi người một phong cách âm nhạc cá tính riêng và thực sự đã góp phần tạo nên một đời sống âm nhạc sôi động hơn.

Không phải là hát cho vui như ở một số nhạc sĩ trước đây hay sáng tác để thử sức mình ở một vài giọng ca tên tuổi, những ca sĩ kiêm nhạc sĩ trẻ hiện nay coi việc đi song song cả sáng tác và biểu diễn là cách khẳng định tài năng và phát triển sự nghiệp của mình.

Ở một khía cạnh nào đó, có được một thế hệ ca sĩ - nhạc sĩ nở rộ như hiện là biểu hiện của một đời sống âm nhạc có nhiều tiến bộ.Đó là minh chứng cho việc giáo dục âm nhạc đã được phổ cập để những người trẻ hoàn toàn có điều kiện phô diễn, phát triển tài năng của mình.Không chỉ khuynh đảo các trang nghe nhạc trực tuyến, những ca sĩ nhạc sĩ trẻ cũng đã rinh về những giải thưởng xứng đáng ở những sân chơi lớn.

"Chênh vênh" của Lê Cát Trọng Lý ngay từ khi ra mắt đã nhận giải thưởng "Bài hát yêu thích của tháng" và "Bài hát yêu thích của năm" trong chương trình "Bài hát Việt"; Thái Trinh với ca khúc "Đứng yên" đã từng nhận hai giải "Triển vọng dành cho tác giả" và "Bài hát do Hội đồng các nhà sản xuất bình chọn" ở "Bài hát Việt 2011". "Cơn mưa ngang qua" của M - TP Sơn Tùng từng là "Bài hát được yêu thích nhất" tháng 10 - 2012 trên bảng xếp hạng "Bài hát yêu thích"...

Một thế hệ nhạc sĩ - ca sĩ trẻ đã thực sự tạo một làn gió mới cho đời sống âm nhạc.Nhưng bên cạnh khía cạnh tích cực dễ thấy ấy thì không ít những hệ lụy từ xu hướng này. Trước hết, đó là việc không phải ca sĩ nào sáng tác cũng hay hoặc nhạc sĩ nào cũng có giọng hát đặc biệt nên những sản phẩm âm nhạc ấy cũng không dễ chinh phục khán giả.

Nếu là sáng tác của một nhạc sĩ nổi tiếng hay ca khúc được trình bày bởi một ca sĩ có tên tuổi thì con đường đến với khán giả ngắn hơn nhiều so với cả hai yếu tố này đều mới mẻ, lạ lẫm. Nhưng quan trọng hơn cả, tâm lý "ăn xổi ở thì", thái độ nôn nóng muốn nổi tiếng đã khiến nhiều tác giả trẻ cho ra đời những bản nhạc dễ dãi với phần ca từ và giai điệu nhạt nhẽo, ngô nghê hay những sáng tác mang nghi án đạo nhạc.

Dù được trang bị đầy đủ và kiến thức về âm nhạc trong và ngoài nước nhưng tâm lý chuộng ngoại đã khiến cho nhiều sáng tác bị lai căng, pha tạp tới mức phản cảm. Chất dân tộc, truyền thống trong các sản phẩm ấy không đậm nét.

Chính vì thế khó chinh phục hay có được đời sống lâu bền trong âm nhạc. Để có được đường dài, ngoài tài năng âm nhạc, những nhạc sĩ - ca sĩ trẻ ấy cần được nâng đỡ cũng như định hướng cụ thể để dù hiện đại đến mấy cũng mang được dấu ấn Việt trong mỗi sáng tác. Bởi chỉ có tính Việt đậm nét mới là yếu tố để tác phẩm ấy bền chắc trong lòng khán giả trong và ngoài nước.