Những chiến công thầm lặng nơi đầu sóng
Trụ sở chính của Đội Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ (PCCC&CNCH) trên sông, Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH, Công an TP Hải Phòng nằm ở số 1 phường Sở Dầu, quận Hồng Bàng. Đội ở ngay thành phố. Không thể ngờ rằng Google map cũng… bó tay. Thiếu tá Hoàng Văn Thám - Đội trưởng phải hướng dẫn chúng tôi qua điện thoại từng bước một.
Sau khi hỏi đường đến chợ đầu mối hoa quả Hải Phòng, chúng tôi tìm đường ra bờ sông Cấm, men theo con đường mòn rợp bóng phi lao. Đội ở vị trí “đầu sông cuối bãi” nên ngoài CBCS của Đội ra thì hầu như chẳng ai ra vào nơi tận cùng này…
Cánh tay bỏng xăng và vụ chữa cháy tàu biển lịch sử
Chưa hết lạ lẫm vì địa thế khó định vị, chúng tôi tiếp tục bất ngờ khi thấy Đội trưởng Hoàng Văn Thám đứng chờ ở cổng. Bởi anh có phong thái thư sinh, trẻ trung, khác xa với hình dung của chúng tôi về một người Đội trưởng Đội PCCC&CNCH đường sông đất cảng phong trần, ăn sóng nói gió.
“Trụ sở của Đội không thuận lợi cho việc đi lại, thậm chí mạng wifi không có vì đường cáp thi công quá xa, nhưng lại rất tiện cho việc… xuống sông, xuất quân đi làm nhiệm vụ bất cứ lúc nào”, Thiếu tá Thám có ý phân bua với chúng tôi. Anh bảo, khúc sông Cấm này dường như có duyên nợ với anh. Khi đang là sinh viên Trường Đại học PCCC, năm 2010, anh được phân công về đây thực tập. “Cảm giác lần đầu đến Đội là một kỉ niệm khó quên. Từ đường lớn nhộn nhịp rẽ xuống con đường mòn ra sông, bãi bờ ngút ngát, một cảm giác heo hút, vắng lặng đến khó tả. Những ngày tháng thực tập trôi đi nhanh chóng, tôi quen dần với công việc đặc thù của Đội. Tháng 7/2011 tốt nghiệp ra trường, tôi được phân công về đây công tác. Đến nay đã 13 năm tôi ở bờ sông này, vẫn chưa nhổ neo rời bến”, anh kể lại.
Trong hơn 10 năm qua, Đội Cảnh sát PCCC&CNCH trên sông (trước đây là Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH trên sông, Cảnh sát PCCC TP Hải Phòng) đã tham gia tổ chức chữa cháy 44 vụ cháy, nổ; tham gia cứu nạn cứu hộ 38 vụ trên sông, biển; cứu được 66 người và tìm kiếm cứu nạn 39 nạn nhân, bảo vệ giá trị tài sản cho các chủ tàu, chủ cơ sở không bị cháy hàng tỷ đồng, ngăn ngừa nguy cơ sự cố tràn dầu gây ô nhiễm môi trường hàng chục vụ trên sông biển.
Chữa cháy thành công vụ cháy tàu Shun Cheng năm 2012; vụ cháy tàu Contship ACE quốc tịch Cộng hoà Sip ngày năm 2015; cháy tàu chở xăng Hải Hà 18 năm 2018… là những chiến công vẫn được nhắc nhớ. Đặc biệt, 19 ngày đêm chữa cháy tàu Hải An 16, năm 2017 là thời khắc khó quên nhất với Đội trưởng Thám. Hơn 5 năm đã qua, chiến công cứu tàu Hải An 16 luôn được những người lính cứu hỏa đất cảng ôn lại với niềm tự hào về tinh thần dũng cảm, sáng tạo, và chiến thắng giặc lửa trong thế trận nguy hiểm, ngàn cân treo sợi tóc.
12h30 ngày 21/9/2017, tàu Hải An 16 thuộc Công ty TNHH Đầu tư dịch vụ Hoàng Phát đang chở gần 4 triệu lít xăng A92 thì bị sự cố nổ buồng bơm khiến ba thuyền viên bị thương nặng và tử vong. Đáy tàu bị thủng, nước sông Cấm và xăng tràn vào buồng máy, nguy cơ phóng điện từ hệ thống ắc quy gây ra cháy nổ cả con tàu. Sẽ là thảm họa cho thành phố Hải Phòng khi gần 4 triệu lít xăng A92 tràn ra sông gây ô nhiễm môi trường, gây cháy lan vào các tàu thuyền trên sông. Rất may là thảm họa đó đã không xảy ra nhờ có tinh thần cảm tử xuống tàu làm nhiệm vụ của 3 CBCS, trong đó có Thiếu tá Thám.
Giữa lằn ranh sinh tử, tổ công tác đã nhanh chóng xử lý toàn bộ các đầu nối ắc quy, loại trừ được nguy cơ phóng điện trong buồng máy. Nhiệm vụ tiếp theo là dùng lăng phun bọt phun đầy khoang chứa xăng dầu để cản trở sự cháy. Anh Thám là người thực hiện việc buộc lăng, cánh tay ngập trong hỗn hợp xăng dầu. Gần 1 giờ sáng ngày 24/9/2017, tàu Hải An 16 về cơ bản an toàn. Công tác đảm bảo an toàn PCCC, CNCH được thực hiện suốt 19 ngày sau đó mới kết thúc. Dù cả cánh tay bị bỏng xăng dầu, nhưng Thiếu tá Thám và đồng đội thở phào nhẹ nhõm vì giữ được bình yên cho thành phố cảng.
Ở một địa bàn sông biển nhiều luồng lạch như Hải Phòng, công tác PCCC&CNCH ở các cảng biển, cảng sông, bến thủy nội địa rất khó lường, nhiều khó khăn phức tạp. Với vai trò là người chỉ huy, Đội trưởng Thám luôn trau dồi kiến thức và nhiệt tình chia sẻ, hướng dẫn anh em trong đơn vị những kĩ năng, thao tác chữa cháy và CNCH, đặc biệt là với những loại hình đặc thù như tàu xăng, tàu dầu, tàu hóa chất. Lính chữa cháy của Đội đa phần là cán bộ trẻ, nhiều người xa quê, xa gia đình. Đội trưởng Thám luôn gần gũi chia sẻ đồng thời phải luôn xốc tinh thần cho anh em để giữ ngọn lửa nhiệt huyết, sẵn sàng dấn thân. Ở anh toát lên vẻ chững chạc, và quyết đoán.
Nỗi niềm lính chữa cháy
Sát cánh cùng Đội trưởng Thám trên trận chiến chống giặc lửa nhiều năm qua là Đội phó Phạm Văn Nam - người từng xung phong xuống tàu Hải An 16 xử lý sự cố. Ở anh có sự từng trải, dạn dĩ, giọng nói âm vang như sóng nước. Từng tham gia chữa cháy trên cạn rồi chữa cháy trên sông nước, Trung tá Nam đúc kết: “Chữa cháy trên cạn thì trang thiết bị chữa cháy ở trạng thái tĩnh. Nhưng dưới nước thì việc cố định tàu chữa cháy không đơn giản do chịu tác động của lực đẩy nước từ lăng phun, dòng chảy nước và của gió”.
Anh cho biết, lính cứu hỏa không chỉ chạy đua với thời gian băng qua “biển lửa” cứu người, cứu tài sản mà còn ngâm mình dưới đáy sông sâu buốt lạnh suốt đêm ngày tìm kiếm nạn nhân. Khi mọi người đều muốn thoát ra thì anh em lao vào nguy hiểm, khi người ta ngoi lên thì mình lặn xuống. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2023, Đội thực hiện hơn chục vụ CNCH liên quan đến đuối nước. Có đợt 3 ngày liên tiếp đều có vụ việc, tất cả CBCS đều được huy động, anh em căng như dây đàn, mệt rã rời. Hàng chục vụ diễn ra nhưng không vụ nào giống vụ nào, không địa hình nào giống địa hình nào. Để đáp ứng được công việc, anh em CNCH phải thường xuyên luyện tập để nâng cao khả năng bơi, lặn.
Những chiến công của Đội luôn thầm lặng. Trên bàn làm việc của Đội trưởng Thám, tập thư cảm ơn của các cơ quan doanh nghiệp và người dân, gia đình nạn nhân gửi tới đã xếp thành chồng. Đó là động lực để các anh luôn cố gắng. Năm 2021, Đội được biên chế tàu chữa cháy Hải Phòng 01 - phương tiện chữa cháy trên sông, biển lớn nhất và hiện đại bậc nhất của Bộ Công an. Đội trưởng Thám đã cùng CBCS thường trực tại tàu, từ giai đoạn đóng mới tàu đến giai đoạn hoàn thiện, hướng dẫn CBCS tiếp thu công nghệ, vận hành thành thạo các máy móc, trang thiết bị hiện đại đảm bảo đúng kỹ thuật.
Sáu năm qua Đội trưởng Thám đều đạt danh hiệu chiến sĩ thi đua cơ sở, được tặng thưởng nhiều bằng khen, giấy khen các cấp, trong đó có Huân chương chiến công hạng Ba năm 2018, Chiến sĩ thi đua toàn lực lượng năm 2020. Đặc biệt, ngày 28/9/2023 vừa qua, Anh cùng đồng đội đã vinh dự được đón nhận danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho tập thể Đội Cảnh sát PCCC&CNCH trên sông.
“Khi tới hiện trường một vụ CNCH, bến sông đông kín người, mùi hương khói, tiếng gào khóc vang lên, anh em phải gạt bỏ tâm lý nặng nề, nhanh chóng quan sát, nhận định tình hình và lao vào tìm kiến nạn nhân. Đeo bộ đồ lặn, từ từ lặn xuống đáy sông. Giữa một vùng nước tối thẫm, lạnh lẽo, cảm giác cô đơn tuyệt đối. Ngay cả có đồng đội bên cạnh cũng không thể nhìn thấy, nghe thấy, sờ thấy nhau. Kênh thông tin liên lạc duy nhất giữa người dưới nước và người trên thuyền CHCN là sợi dây với những quy ước ám hiệu. Càng xuống sâu áp lực nước càng lớn, ảnh hưởng đến hô hấp, tai ù đi, buốt nhói, thậm chí có thể chảy máu tai…”, Đội trưởng Hoàng Văn Thám chia sẻ về công việc CNCH trên sông.
