Hẳn rồi, tôi biết mình là ai, không dám nghĩ sẽ viết nên cái gì lớn lao trên cánh đồng thi ca bát ngát. Nhưng trót bị “trời đày” dan díu với thơ thành ra cứ đau đáu, vọng về miền thẳm sâu của tâm hồn, nơi tôi gọi lòng để nghe con chữ - những thân phận thầm thì. Liệu rằng, đi vào thơ là tự mình lưu đày cùng chữ nghĩa?
Trong quyển "Hoài Thanh và thi nhân Việt Nam, 1932-1941", NXB Hội Nhà văn, H, 1995, Giáo sư Phong Lê ở trang 17 có đoạn viết: "Suốt hơn 30 năm qua, tính từ sau 1945, nền thơ ca chính thống của ta hiếm có lấy một bài buồn - cái buồn riêng của cá nhân".
Nhà thơ, liệt sĩ, anh hùng Lê Anh Xuân hy sinh tại mặt trận Sài Gòn ngày 24/5/1968, trước đó 2 tháng ông viết bài thơ cuối cùng “Dáng đứng Việt Nam”, rồi gửi cho Tạp chí Văn nghệ Giải phóng trước lúc lên đường đi chiến đấu và hy sinh, khi mới 28 tuổi. Và sau 57 năm, Ngày thơ Việt Nam năm 2025, Hội Nhà văn đã lấy câu thơ “Tổ quốc bay lên bát ngát mùa xuân” trong bài thơ này làm chủ đề.
Trình làng tháng 11, “NovelDemo” (Tiểu thuyết) là album gồm tám ca khúc đầy chất thơ thi vị của đạo diễn, nhà thơ Huỳnh Tuấn Anh. Đáng chú ý, “nhạc sĩ” phổ nhạc cho tám bài thơ ấy chính là trí tuệ nhân tạo. Trong bối cảnh sáng tác âm nhạc bằng AI không còn là điều quá mới mẻ, việc dùng AI để tạo ra một album hoàn chỉnh từ thơ ca như “NovelDemo” lại là thử nghiệm tiên phong tại Việt Nam.
Tình cờ kệ sách nhà tôi có vài cuốn sách của chị Bích Ngân: “Thế giới xô lệch” (tiểu thuyết), “Trăng mật ở đảo” (22 truyện ngắn hài), “Đường đến cây cô đơn” (tập truyện ngắn). Và giờ đây, tôi được đọc “Nghiêng về phía nỗi đau” (thơ). Thật thú vị, cùng một tác giả với những tác phẩm với các thể loại khác nhau, phong phú và ấn tượng.
Ở nước ta cây trúc thân thiết với con người như một người bạn. Ở nhà quê, chỉ cách nay 30, 40 năm cảnh những đứa trẻ mục đồng cưỡi trâu thổi sáo là nét dân dã thường ngày. Thôn quê ở đâu cũng có trúc, thường mọc xen lẫn vào các bụi tre. Lũ trẻ tìm chặt những cây trúc đẹp, ưng ý nhất về cặm cụi gọt lỗ làm sáo. Chẳng cần biết nhạc lý, cứ đưa lên miệng, các ngón tay bấm lỗ rồi thổi cho hơi thoát ra thành tiếng
Đó là lời khai mạc xúc động của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều trong đêm thơ Nguyên Tiêu Hoàng Thành, giữa gió mưa và giá buốt. Một đêm Thơ trở nên huyền ảo và thiêng liêng hơn khi thi ca vẫn vang lên ấm nồng trong mưa phùn. Thơ với hành trình suốt chiều dài đất nước, đi qua 54 dân tộc đã chạm đến cảm xúc sâu lắng của con người, một bản hòa âm về đất nước.
Tối 24/2 (tức Rằm tháng Giêng năm Giáp Thìn) tại Hoàng Thành Thăng Long đã diễn ra đêm thơ “Bản hòa âm đất nước” trong khuôn khổ Ngày thơ Việt Nam lần thứ 22.
Hoàng Việt Hằng bước vào đời sống thơ ca từ sớm. Chị có thơ đăng báo từ năm 1973, khi chị 20 tuổi. Tôi biết chị còn là nhà văn, bởi số tác phẩm văn xuôi gồm tiểu thuyết, tập truyện ngắn, tản văn, truyện thiếu nhi… in gấp đôi số tác phẩm thơ chị đã công bố. Nay dù đã ngoài thất thập, chị vẫn cặm cụi viết từng ngày, tiết kiệm thời gian để đọc, để đi.
Trong mấy chục năm qua, nhà thơ Thi Hoàng (tên khai sinh Hoàng Văn Bộ, sinh năm 1943 tại Vĩnh Tiến, Vĩnh Bảo, Hải Phòng, được coi là một trong số ít những nhà cách tân của thơ ca Việt Nam thuộc thế hệ tìm tòi sau Đổi mới. Ông đã gặt hái được nhiều thành công trong những sáng tác của mình và được nhận Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật (2007) do những đóng góp nổi bật cho thi ca đương đại Việt Nam.
Tuy sáng tác không nhiều, nhưng ngay từ khi mới xuất hiện thơ của thi sĩ Trần Huyền Trân đã "lọt mắt xanh" nhà phê bình Hoài Thanh. Trần Huyền Trân đã được đưa vào "Thi nhân Việt Nam" với lời đánh giá: "Viết đến đây tôi đã định khép cửa lại, dẫu có thiên tài đến gõ cũng không mở. Thế mà lại phải mở cửa để đón một nhà thơ nữa! Trần Huyền Trân... Tôi đã tìm thấy ở đây cái thú của người đi đổi gió".
Đầu năm 2023, liên tiếp niềm vui đã đến với với riêng nhà thơ Trang Thanh khi chị nhận được những giải thưởng văn chương quan trọng. Giải B thơ Hình tượng Người chiến sĩ Cảnh vệ Công an nhân dân; Giải Ba Cuộc thi thơ Văn nghệ Quân đội năm 2021-2022; Giải Ba cuộc thi thơ Nhịp điệu mới 2023 do Văn nghệ Thái Nguyên, VOV và Quán Chiêu Văn tổ chức.
Nhà thơ Quang Dũng (1921-1988) thuộc vào số tác giả viết không nhiều, nhưng lại có nhiều thi phẩm đã và sẽ còn sống lâu dài với lịch sử thơ ca Việt Nam hiện đại, như các bài "Tây Tiến", "Mắt người Sơn Tây", "Đôi bờ", "Mây đầu ô", "Quán bên đường" v.v... Tuy nhiên, trong di sản thơ Quang Dũng lại cũng có những bài phải chịu số phận khá "bất hạnh".
40 năm trước, tôi đã từng được biết anh - nhà thơ Phạm Quốc Ca, một con người hiền lành, dễ gần. Anh sinh ra trên mảnh đất quê nghèo Diễn Kỷ, Diễn Châu, Nghệ An. Tuổi thơ anh đã hai lần giành giải Nhất học sinh giỏi văn của tỉnh Nghệ An (1964 và 1970), từng được Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng huy hiệu (1965).
Trong hàng ngàn năm Bắc thuộc, dân tộc ta đã thể hiện sức sống mãnh liệt bằng việc không bị đồng hóa bởi phương Bắc. Nền văn hóa Việt Nam, trong đó có Tiếng Việt đã giữ vững tính độc lập của mình. Điều đó ai cũng biết và là niềm tự hào của chúng ta.
Trần Nhật Minh là một người thuộc về văn chương, thơ ca và hội họa. Tưởng như gai góc, nhưng con người bên trong của anh lại đằm sâu, mong manh và giàu yêu thương qua "Miền sau cánh cửa"- NXB Văn học, năm 2022.
Đạo diễn, NSƯT Nghiêm Nhan là một tên tuổi chuyên làm phóng sự xã hội và văn hóa ở Đài THVN. Chúng tôi có những kỷ niệm khó quên từ những năm đầu thập niên 90. Anh là một trong những đạo diễn đầu tiên dựng phim thơ và ca nhạc. Bài thơ “Phôn cho anh” của tôi đã được anh dựng thành phim ca nhạc dài với giọng hát của NSƯT Việt Hoàn ngày đó.
Balagtasan là một hình thức biểu diễn thơ truyền thống của đất nước Philippines, hình thức nghệ thuật này xuất hiện trong thời kỳ Philippines là thuộc địa của Tây Ban Nha. Vở Balagtasanđược các nhà văn và nhà thơ Philippines sử dụng trong việc thể hiện những ý tưởng chính trị tiến bộ, cũng như bình luận về các vấn đề xã hội đương thời. Hình thức nghệ thuật này bị lãng quên trong một thời gian và giờ đang được hồi sinh bởi các nhà thơ trẻ Philippines.
Thiếp đang mắc nước xe lồng.
Nước pháo đã nổ đùng ra chiếu.
Chàng bảo chịu, thiếp rằng chẳng chịu.
Thua thì thua quyết níu lấy con.
LTS: Năm 2021 tròn 100 năm ngày sinh thi sĩ Quang Dũng, tác giả bài thơ "Tây Tiến". Chị Bùi Phương Thảo, con gái nhà thơ Quang Dũng gửi tới ANTG GT - CT những chia sẻ đặc biệt, với nhiều chi tiết mới được phát hiện về người cha quá cố của mình.
