Âm nhạc 2019: Năm của giới indie và underground

• Câu view trong thị trường âm nhạc: Khi giá trị ảo lên "ngôi"?
• “Người lạ” khuynh đảo thị trường âm nhạc
• Khi ca sĩ sáng tác thống lĩnh thị trường âm nhạc

Năm 2019 được coi là năm của giới nghệ sĩ indie (độc lập) và underground (dòng chảy ngầm). Sự lên ngôi của rapper Đen Vâu, nhạc sĩ - ca sĩ Bùi Lan Hương, nhóm nhạc Cá Hồi Hoang, nhóm Ngọt, nhóm Lộn Xộn, ca sĩ Jack... khiến người hâm mộ nức lòng. Ca khúc của họ không chỉ thịnh hành với fan ruột mà còn lan tỏa đến những ai yêu nhạc, yêu thích sự sáng tạo mới mẻ.

Đầu năm, nhạc sĩ - ca sĩ Bùi Lan Hương được tôn vinh ở hạng mục "Nghệ sĩ mới của năm" ở giải Cống Hiến. Giữa năm, cô giữ vững phong độ khi ra mắt MV "Mặt trăng". Tuy lượt view không vượt trội nhưng ai đã trót nghe "Mặt trăng" đều nhanh chóng bị cuốn hút bởi ca từ sâu sắc, giai điệu lạ tai, ma mị của dòng nhạc dream pop. Lấy cảm hứng từ tình yêu ngang trái của Mị Châu - Trọng Thủy, MV được đánh giá là siêu phẩm chạm đến trái tim công chúng bởi hình ảnh trau chuốt, ăn khớp với bài hát. Nỗi lòng nàng Mị Châu, sự đau đớn trong tình yêu đặt nhầm chỗ được ví von, ẩn dụ bằng hình ảnh mặt trăng, chiếc áo lông ngỗng, dòng nước, cái chết...

Mới xuất hiện nhưng Jack và K-ICM đã khuấy đảo với bộ ba ca khúc "Hồng nhan", "Sóng gió", "Bạc phận".

Cũng là nghệ sĩ indie như Bùi Lan Hương, nhóm Cá Hồi Hoang, Ngọt hay Lộn Xộn luôn khiến công chúng ngóng đợi mỗi khi tung sản phẩm mới. Các buổi biểu diễn của họ dù chỉ là ở lề đường, ngẫu hứng trên YouTube hay chương trình sân khấu hoành tráng đều hút một lượng khán giả đông đảo. Ở các giải thưởng âm nhạc uy tín, họ là những nhân tố tiêu biểu trong bảng đề cử, cạnh tranh đáng gờm với giới nghệ sĩ mainstream (dòng chính thống).

Trong lễ hội âm nhạc quốc tế Hozo tại TP Hồ Chí Minh, những cái tên của giới indie và underground trở thành gương mặt chủ chốt. Cá Hồi Hoang vừa thực hiện tour xuyên Việt đầu tiên nhân dịp ra mắt album thứ tư mang tên "Hiệu ứng trốn chạy".

Những điểm đến của họ khắp mọi miền đất nước đều được khán giả đặt kín chỗ. Cá Hồi Hoang là một ca lạ của nhạc Việt. Trong thời đại nhạc số đổ bộ, họ vẫn thành công ngoài mong đợi khi duy trì văn hoá nghe nhìn truyền thống như bán đĩa CD, bán vé tour.

Đình đám nhất năm qua chính là Đen Vâu. Nếu trước đây, âm nhạc Đen vẫn còn khá lạ lẫm và gây tranh cãi với ca khúc "Đưa nhau đi trốn", "Mười năm"... thì năm 2019, Đen tỏa sáng bằng bước đột phá ngoạn mục. Ca từ vẫn vậy: bụi bặm mà chân thành, mộc mạc mà triết lý thâm sâu, ngang tàng mà đẹp nao lòng. Nhưng Đen đã biết hạn chế câu từ suồng sã, đã biết thắp lên que diêm phía cuối đường hầm tăm tối, để người yêu người hơn, để người yêu đời hơn.

Nghe "Lối nhỏ", "Bài này chill phết", "Hai triệu năm", "Cảm ơn"..., người ta thấy lòng nhẹ nhõm sau chuỗi ngày mệt mỏi nặng gánh lo toan. Đỉnh điểm bảo chứng cho tên tuổi của Đen chính là liveshow hồi tháng 11 ghi dấu chặng đường 10 năm gắn bó với rap. Cả ngàn chiếc vé bán sạch trong vòng 10 phút.

 Mới xuất hiện trong vòng 6 tháng nay nhưng Jack và K-ICM nhanh chóng trở thành gương mặt ăn khách ở nhiều sân khấu lớn nhỏ cùng bộ ba ca khúc "Hồng nhan", "Bạc phận", "Sóng gió". Chỉ xoay quanh chuyện tình ngang trái của một chàng trai nghèo xót xa nhìn người yêu đi lấy chồng giàu, Jack và K-ICM đã viết nên ca khúc như áng văn cổ xưa, giai điệu và phần hòa âm pha giữa nhạc dân gian và nhạc điện tử EDM vô cùng bắt tai. Chỉ một thời gian ngắn, bộ ba ca khúc này đều thu hút gần 200 triệu view - con số "khủng" mà lắm ca sĩ nổi tiếng phải ước ao, ganh tị.

Vậy điều gì làm nên thành công vang dội của các nghệ sĩ indie và underground? Lực lượng của họ không ngừng tăng lên theo thời gian. Song song đó, rất nhiều sản phẩm âm nhạc chất lượng thu hút sự chú ý của công chúng bởi phong vị lạ lẫm, cá tính sáng tạo không đụng hàng. Mỗi nghệ sĩ chọn cho mình một lối đi mới mẻ và có thể coi là mạo hiểm, kén người nghe. Bùi Lan Hương theo đuổi dòng dream pop ít người thử sức. Cô tự sáng tác và tự thể hiện những ca khúc đầy quyến rũ, ma mị, phiêu linh. Chính vì vậy, khi xuất hiện tại cuộc thi "Sing my song - Bài hát hay nhất", cô tạo ấn tượng mạnh mẽ cho dàn giám khảo.

Rapper Đen Vâu trong liveshow đầu tiên của mình.

Đen Vâu lại thổi vào rap những triết lý mộc mạc mà nên thơ, bay bổng. Nếu trước đây, nghệ sĩ rap như Karik, Kimese, Justa Tee... chỉ đóng vai trò phụ họa cho ca khúc của ca sĩ thì đến lượt Đen, anh xây dựng rap thành một thể loại độc lập đúng nghĩa. Và ở đó, lời ca chỉ là phần phụ để đẩy rap thăng hoa. Có lẽ chỉ đến khi Đen xuất hiện thì rap mới được nhìn nhận đúng vị trí, thế mạnh của nó. Bởi làng nhạc Việt chưa hề có rapper nào tổ chức được liveshow rap cho riêng mình như Đen Vâu.

Âm nhạc của nhóm Cá Hồi Hoang lại mang điệu thức hồn nhiên, rong chơi đó, đơn giản đó mà cũng lắm nghênh ngang, cuồng điên khác người với dòng alt-rock. Tất cả tưởng đơn giản nhưng lại như bức tranh trừu tượng phản ánh cái nhìn đa chiều của tuổi trẻ. Nhạc của họ khá kén tai nghe nhưng điều làm nên thành công cho Cá Hồi Hoang chính là chất lượng và cá tính âm nhạc - tập trung hướng về cảm xúc chân thật trong mỗi người.

Cá Hồi Hoang là đại diện của giới trẻ Sài Thành thì Ngọt là tiếng nói của những chàng trai Hà Nội hào hoa. Nhạc Ngọt như tiếng thủ thỉ vô tư lự mà chất chứa vỉa thâm trầm, mặc khải đậm tính vị kỷ của thế hệ 9X. Nhóm Lộn Xộn thì nổi tiếng với loạt ca khúc tinh nghịch, hài hước mang tính trào phúng, châm biếm thói hư tật xấu của xã hội.

Khác với giới mainstream, vì không bị ràng buộc bởi một đơn vị hay công ty quản lý nào, những nghệ sĩ indie/ underground tha hồ tung tẩy. Họ thỏa sức viết nhạc vì đam mê, vì chính bản thân họ chứ không chạy theo thị hiếu khán giả. Do đó, âm nhạc của họ mang đầy chất ngẫu hứng, tính thể nghiệm độc lạ, không bó hẹp trong một motif nào. Điều đó làm nên màu sắc, cá tính mới mẻ. Và hữu xạ tự nhiên hương, khi gặp tâm hồn đồng điệu, âm nhạc ấy sẽ tự lan tỏa. Cái mới và thú vị bao giờ cũng lôi cuốn khán giả.

Ca sĩ - nhạc sĩ Bùi Lan Hương.

Tuy nhiên, theo lý giải của ca sĩ Nguyễn Viết Thành, đại diện nhóm Cá Hồi Hoang, thành công của giới indie/ underground hiện nay còn nhờ sự chỉn chu, chuyên nghiệp. "Không phải cứ indie là làm tùy hứng. Quá trình sáng tạo của chúng tôi là sự nỗ lực, phấn đấu không ngừng nghỉ. Để âm nhạc của Cá Hồi Hoang tiếp cận đông đảo đại chúng, chúng tôi xác định phải đi đường dài với âm nhạc và nghiêm túc thử nghiệm nhiều thể loại. Đã qua rồi cái thời indie chỉ đơn giản là ôm đàn guitar và hát. Indie giờ có pop, rock, hip-hop, jazz, RnB... và nhiều thể loại khác nữa" - anh nói.

Thời đại của công nghệ và mạng xã hội cũng giúp các nghệ sĩ dễ dàng quảng bá âm nhạc của mình đến rộng rãi công chúng. Chẳng cần tốn công, tốn sức, chỉ cần một chiếc máy tính là họ dễ dàng tìm được những tâm hồn đồng điệu. Vậy nên, không ít nghệ sĩ eo hẹp về kinh phí, chỉ tung bản thu âm lên mạng nhưng chóng thu hút lượng người nghe "khủng".

Có thể kể đến như "Cô gái mét 52", "Túy âm", "Hồng nhan", "Hongkong1"... Nói không ngoa, năm 2019, giới indie và underground thực sự vượt mặt giới mainstream để trở thành những người tạo ra và dẫn dầu xu hướng âm nhạc. Lối nhỏ của họ góp phần làm cho làng nhạc Việt thêm đa màu, đa sắc, giàu năng lượng và tìm tòi khai phá.