Một trong những giá trị tinh thần hàng đầu mà hầu hết cộng đồng, dân tộc nào cũng có, đó chính là ngôn ngữ.

Từ xưa đến nay, trong bốn mùa của năm, mùa xuân có lẽ vẫn là mùa được thi ca nghệ thuật ưu ái hơn cả, trở thành nguồn đề tài bất tận cho những người nghệ sĩ ở mọi quốc gia, dân tộc. So với mùa hè và mùa đông, thời tiết của mùa xuân thân thiện hơn, không quá nóng không quá lạnh mà vừa đủ ấm áp.

Kết thúc năm 2020 không thể không nhắc đến đại dịch COVID-19. Đó là cú chấn động ảnh hưởng tới toàn thể thế giới và văn chương có chịu tác động gì không? Chắc chắn là có nhưng ở những chiều kích khác biệt so với những lĩnh vực khác.

Sống ở thành phố nhộn nhịp, mọi thứ đều trôi qua rất nhanh. Nỗi buồn trôi qua rất nhanh, niềm vui trôi qua rất nhanh, kỷ niệm cũng trôi qua rất nhanh. Không còn sự hớn hở trẻ thơ để mong mùa xuân áo mới, nhưng đôi khi bất giác tôi cứ tự hỏi, nếu một năm không có dăm ba ngày Tết thì sẽ ra sao nhỉ?

Hình tượng trang trí là sự khái quát hiện thực hoa lá, động vật, cây cối... bằng ngôn ngữ của nghệ thuật, sự khái quát, đơn giản về đường nét, hình khối, màu sắc. Điển hình là hình tượng trang trí Rồng, Phượng trên đỉnh đồng, mâm bồng... tạo nên hiệu quả nghệ thuật phong phú, đa dạng tăng sự linh thiêng cho các sản phẩm đồ thờ bằng đồng của làng Đại Bái.

Đã là người Việt Nam, chắc chắn, ai cũng có một niềm tự hào sâu sắc về Hà Nội. Mỗi người Việt đều thể hiện tình yêu với Hà Nội theo một cách riêng, song với người nghệ sĩ thì tình yêu ấy được bộc lộ qua những tác phẩm nghệ thuật, mà ở bài này, chúng tôi dành riêng cho việc nói về Hà Nội trong thơ, theo một dòng chảy từ truyền thống tới hiện đại.

Đề tài truyền thống (lịch sử, cách mạng, chiến tranh) đang phục hưng trên văn đàn những năm gần đây. Đặc biệt đáng quan tâm khi nhà văn đang cố gắng kéo lịch sử lại gần hơn với người đọc để nhằm tìm những câu trả lời quan trọng cho hiện tại.

Trong thời đại hội nhập quốc tế, giao lưu văn hóa, mỹ thuật toàn cầu, yếu tố bản sắc cần được đề cao trong các tác phẩm hội họa Việt Nam, nó tạo nên vẻ đẹp độc đáo của một dân tộc, quốc gia có lịch sử văn hóa lâu đời. Ngày nay nhiều tác phẩm của họa sĩ trẻ đang có xu hướng mờ nhòa bản sắc, khi xem tranh không phân biệt được đặc điểm riêng của nền văn hóa dân tộc.

Với tôi, có lẽ tháng Chạp là tháng gợi về tâm khảm nhiều nỗi man mác, bồi hồi nhất. Tháng Chạp bao giờ cũng rưng rức niềm thương, để tôi chỉ muốn trôi giữa những chùng chình kí ức, những bình dị không tên đã thân thuộc từ lâu.

Khác với rượu, thơ về trà có vẻ khiêm nhường hơn. Thường thấy hơn cả là khi trà chỉ được coi là một chi tiết nhỏ trong một câu thơ hoặc một bài thơ. Tuy nhiên, thơ Việt thời hiện đại có hai bài thơ về trà rất ấn tượng và tác giả của hai bài thơ đều là những nhân vật tên tuổi.

Đêm Giao thừa Canh Tý (2020) nhiều nơi mưa như trút báo hiệu một năm nhiều sự kiện, có dịch COVID-19, thiên tai nặng nề, và nhiều con chuột tham nhũng “vào lò”...

Tục ngữ nước mình nói rất hay về tóc: “Cái răng cái tóc là góc con người”. Cái “góc” ấy là một phần, quan trọng hơn là sự biểu hiện cả con người. Trong “Truyện Kiều” cụ Nguyễn Du có 9 lần nói đến tóc, mái tóc, là “tóc mây”: “Tóc mây một món dao vàng chia đôi”; tóc thề: “Tóc thề đã chấm ngang vai”, là “nước tóc”, “tóc sương”, “tóc tơ”, kết tóc, xe tơ...

Cái rét của miền Bắc đã đi vào thi ca, âm nhạc, vừa như một đặc sắc, thú vị, vừa gợi những khắc nghiệt mà những người nông dân, người lao công hay người lính canh gác biên cương hàng năm vẫn phải trải qua.

Không biết tự bao giờ, con người đã học được cách trò chuyện với bầu trời. Không dừng lại ở những quan sát về chuyển dịch tối - sáng, ngày - đêm, người ta có thể tâm sự cùng nắng mưa, nhật nguyệt hay mây gió, thậm chí là mỗi cánh chim bay qua không trung.

Sống chậm lại để yêu thương nhau nhiều hơn, để nghĩ về những được mất như phù du thoáng qua trong đời. Để một lần nhìn lại mình, một lần chiêm nghiệm nhân tình thế thái, để mà thấy điều gì còn lại đáng quý nhất trên cuộc đời này.

Sau tiểu thuyết “Chuyện tình Khau Vai” (2019), “Hừng Đông” là cuốn tiểu thuyết thứ hai của nhà văn Nguyễn Thế Kỷ (nộp lưu chiểu tháng 12-2020), tôi dùng tên chương 11 trong tiểu thuyết “Hừng Đông” làm nhan đề bài viết “Những tia sáng màu hồng”...

Những ai không may gặp vận hạn, liền than thở “Sao Chổi chiếu mệnh...”. Nghĩa là coi sao Chổi là sao xấu chuyên gieo tai họa. Không lý giải điều ấy có thật không bài viết chỉ xin đi tìm các lớp mã bao bọc quanh cái mã “chổi” quen mà cũng lạ này.

Nụ hôn trở thành cái đẹp thực sự, không hề nhục dục theo bản năng giống đực và giống cái. Hình ảnh những ngôi sao đính trên cơ thể người đàn bà lung linh và huyền bí. Một vũ trụ khác, khi Thượng đế trao quyền năng cho con người.

Một ấn tượng khác mỏng manh hơn, mông lung hơn, không thể lưu giữ bằng những thước phim hay hình ảnh nhưng có khi lại đọng mãi, sâu thẳm trong hồn người. Đó là mùi hương của người mình yêu mà trong bài viết này, chúng tôi gọi là mùi của người tình.