Thẩm định giá trị của nghệ thuật:

Chúng ta đang ở... “hành tinh” nào

Thứ Sáu, 26/01/2018, 08:03
Chưa bao giờ việc thẩm định giá trị nghệ thuật trong các gameshow nghệ thuật lại trở nên "có vấn đề" như thời gian gần đây. 


Lệ Rơi, chàng nông dân vườn ổi cũng có thể được truyền thông xưng tụng là hiện tượng âm nhạc và một bước xuất hiện chềnh ềnh giữa làng showbiz; Thúy Vi, cô bé 17 tuổi thay vì ngồi trên ghế nhà trường để dùi mài kinh sử thì truyền thông sẵn sàng giúp cô dùng scandal tình ái với người nổi tiếng để tạo tên tuổi lót chân bước vào thế giới showbiz; hay sự kiện mới đây nhất, chàng ca sĩ Đức Phúc chỉ sau một đêm tham gia khách mời chương trình hài kịch "Ơn giời cậu đây rồi" đã đoạt cup Nhất tuần và được cả người cầm cân nảy mực lẫn báo chí hết lời ca ngợi, tung hô như một tài năng diễn hài trên sân khấu vừa phát lộ thì quả là nghệ thuật đang từng bước bị hạ thấp và trở nên rẻ rúng.

Việc chàng ca sĩ phẫu thuật thẩm mỹ Đức Phúc giật cup Nhất tuần sau khi tham gia khách mời trong chương trình "Ơn giời cậu đây rồi" vào tối 14-1-2018 đã trở thành sự kiện hót trong cả tuần. Báo chí, tryền thông không ngại giật tít "Đức Phúc - nghệ sĩ tài năng", thậm chí Trưởng phòng - nghệ sĩ hài Trường Giang thốt lên: "Đức Phúc, cậu đến từ hành tinh nào".

Ca sĩ Đức Phúc diễn cùng Trưởng phòng Trường Giang trong chương trình: “Ơn giời cậu đây rồi!”

Có tờ báo mạng còn viết cả bài lớn nhận xét về diễn xuất của Đức Phúc và bàn luận, với tài năng vừa phát lộ ở sân khấu kịch hài của anh, đà này rất có thể ca sĩ Đức Phúc được mời tham gia chương trình hài kịch lớn Táo quân năm 2018. Tất cả những ồn ào xưng tụng xung quanh câu chuyện Đức Phúc diễn hài khiến người viết bài này phải ngao ngán tự hỏi: "Chúng ta thực sự đang ở hành tinh nào?".

Ở hành tinh nào mà việc đánh giá những giá trị thẩm mỹ của nghệ thuật lại đơn giản và dễ dãi đến thế. Độc giả có thể xem lại một cách trọn vẹn chương trình "Ơn giời cậu đây rồi" vừa phát sóng trong tuần vừa qua để thẩm định một cách công bằng, xác đáng nhất giá trị nghệ thuật trong màn diễn kịch đối đáp thô sơ, thật thà như đếm của ca sĩ Đức Phúc với Trưởng phòng Trường Giang trong tình huống thử thách của hai chàng ca sĩ với hoạt cảnh hát dạo.

Kiểu trả lời ngây ngô, thật như cuộc đời, đưa ngôn ngữ đời thường lên sân khấu một cách tưng tửng, tự nhiên, dễ nghe, cộng với nụ cười cũng rất chi là ngây ngô do phẫu thuật thẩm mỹ, gọt mặt của ca sĩ Đức Phúc với phần lợi của anh phô ra rất nhiều khi cười tạo cho khán giả hiệu ứng buồn cười, thấy cũng "hay hay".

Tạm chấp nhận một tiết mục thư giãn cuối tuần mang đến tiếng cười nhẹ nhàng hơn là tiếng cười đắc địa khi khán giả xem một tiết mục xuất sắc mà diễn viên đạt đến độ tinh tế và đắt giá trong diễn xuất. Danh hài Hoài Linh khen Đức Phúc diễn dễ thương và chương trình trao anh cup Nhất tuần thì cũng tạm gọi là xứng đáng vì so với những khách mời khác, hoạt cảnh khác tiết mục của Đức Phúc ít sạn hơn.

Để đánh giá một cách xác đáng thì Đức Phúc diễn hài kịch không tệ. Anh phản ứng nhanh, tình huống không có gì quá sắc sảo, chi tiết không quá đắt giá để mang lại những tiếng cười thâm hậu từ phía khán giả. Nhưng báo chí xúm vào khen anh đến mức giật tít đại loại là: "Ca sĩ Đức Phúc khiến cho cộng đồng choáng váng"; "Dậy sóng vì tài năng diễn hài của Đức Phúc"; thậm chí có tờ báo còn nhận định Đức Phúc có thể giam gia vào Táo Quân 2018, thì quả là chuyện không còn bình thường nữa.

Việc ban phát lời khen, đánh giá tài năng một cách bừa phứa như thế quả là "lợi bất cập hại" đối với nghệ sĩ trẻ, nhất là nghệ sĩ mới vào nghề. Đến nỗi những người phụ trách chương trình Táo Quân phải vội vã đăng đàn khẳng định chắc như đinh đóng cột để dẹp sóng dư luận rằng: "Không có chuyện ca sĩ Đức Phúc tham gia chương trình Táo Quân tới đây".

Cũng may ca sĩ Đức Phúc là một nghệ sĩ tỉnh táo, biết khả năng diễn kịch của mình ở mức độ nào nên trong một bài trả lời phỏng vấn một tờ báo mạng sau khi anh đoạt Cup, Đức Phúc đã sẵn sàng từ chối không diễn lại lần thứ 2 tiểu phẩm anh vừa diễn cùng Trường Giang, vì những màn đối đáp diễn ra trong chương trình là tự nhiên, nếu khiên cưỡng "nhai lại" lần nữa để lấy tiếng cười của khán giả thì Đức Phúc từ chối ngay. Bản thân Đức Phúc khi đọc những dòng báo chí tung hô xưng tụng mình trên mạng, anh đã rất điềm đạm trả lời: "Tôi không coi sự xuất hiện của mình trong chương trình là "diễn".

Tôi nói toàn những thứ mình hay nói trong đời thường. Mọi người coi đây là cuộc thi hài tình huống, còn tôi coi đây là một bối cảnh đời thường. Anh Trường Giang nói gì tôi đáp nấy thôi. Chẳng qua vì có khán giả ngồi xem thì gọi là "diễn" chứ khác gì ngoài đời. Rất may là tình huống mà chương trình đưa ra cho tôi cũng rất đời thường".

Rõ ràng, việc quá tung hô tài năng diễn kịch của ca sĩ Đức Phúc vô tình truyền thông đã có thể làm tổn hại đến anh. Đức Phúc được khán giả biết đến khi vượt qua tất cả những thí sinh sở hữu ngoại hình sáng, đẹp bắt sân khấu, để đăng quang The voice 2015 bằng chính nội lực giọng hát. Điều đó đã chứng tỏ hội đồng nghệ thuật của cuộc thi tiếng hát The voive năm ấy đã lấy tiêu chí giá trị nghệ thuật mà tiếng hát của anh mang lại để trao anh vương miện quán quân của Giọng hát Việt.

Đức Phúc hoàn toàn xứng đáng. Cho dù sự đăng quang của anh sau đó đã dấy lên làn sóng bình luận rằng liệu chỉ có mỗi một giọng hát đẹp, Đức Phúc có thể thành công trong thế giới showbiz không, khi mà khán giả hôm nay đến sân khấu không chỉ để nghe hát, mà còn xem hát.

Nghệ sĩ Phi Nhung trong một vai diễn trên sân khấu chương trình: “Ơn giời cậu đây rồi!”

Có lẽ cũng vì sống trong một thời đại mà trào lưu phẫu thuật thẩm mỹ như một cơn lốc kéo mọi người vào vòng xoáy đam mê nên Đức Phúc không nằm ngoài quỹ đạo. Ai cũng có quyền làm đẹp, là nghệ sĩ nhu cầu làm đẹp càng bức thiết hơn, nhất là với một ca sĩ có ngoại hình không sáng sân khấu như Đức Phúc, nên việc anh dám thay đổi để tìm một cơ hội tốt hơn thì ta hoàn toàn có thể hiểu và thông cảm được. Tuy nhiên, người viết bài này vẫn lấy làm tiếc.

Sau khi đăng quang, khán giả chưa kịp thưởng lãm giọng hát đẹp của anh, chưa kịp thưởng thức nhiều những sản phẩm nghệ thuật của anh thì Đức Phúc đã chấp nhận trao mình cho công nghệ tạo ngôi sao của showbiz, hiến thân cho thế giới showbiz khi chấp nhận "đập đi làm lại" gương mặt của mình để được đẹp hơn, nổi tiếng hơn.

Nếu trước đây, trông Đức Phúc thô tháp với gương mặt dầy, vuông vắn, chắc nịch thì bây giờ trông anh thanh thoát hơn, trẻ trung hơn, và tất nhiên bắt mắt hơn với vẻ ngoài mong manh kiểu ca sĩ Hàn Quốc mũi cao, mặt mỏng, cằm Vline. Nghệ sĩ có quyền được đẹp. Nghệ sĩ vừa đẹp, vừa tài thì chắc chắn sẽ càng được khán giả yêu mến và ngưỡng mộ hơn. Tất  nhiên chỉ những giá trị bền lâu của người nghệ sĩ mới giúp họ sống mãi với thời gian, trong lòng công chúng yêu nghệ thuật. Nhiều người tiếc cho Đức Phúc bởi có nhiều nghệ sĩ khác họ không có ngoại hình đẹp như diễn viên nhưng vẫn rất nổi tiếng, được khán giả mến mộ như nghệ sĩ Đăng Dương, nghệ sĩ Trọng Hoàn.

Nếu Đức Phúc tỉnh táo hơn, anh sẽ không quan tâm tới việc chỉnh sửa nhan sắc mà sẽ mang đến cho khán giả một Đức Phúc đích thực, một giọng hát vang lên từ gương mặt thật của anh chứ không phải tự biến mình thành robot hát.

Qua đây, cũng cần phải nói thêm về trường hợp nghệ sĩ Phi Nhung cùng tham gia khách mời trong chương trình "Ơn giời cậu đây rồi" cùng với Đức Phúc ở một tiểu phẩm khác. Xem Phi Nhung diễn hài kịch không làm chủ được tình huống, diễn hài mà chưa thoại đã bật cười vì không kiềm chế được những cảm xúc buồn cười nằm ngoài sân khấu của bản thân, để khán giả phải xem những đoạn diễn dù không cố ý nhưng rất tối kỵ khi lên sân khấu. Vừa diễn vừa bật lên cười, khán giả cảm giác cô không nghiêm túc, không tôn trọng vai diễn, không tôn trọng chính cô, không tôn trọng khán giả, và cuối cùng là không tôn trọng nghệ thuật.

Diễn như thế thật khác nào bắt khán giả phải nhai những hạt sạn to đùng không được phép có trong một chương trình nghệ thuật được đông đảo khán giả chú ý như "Ơn giời cậu đây rồi". Một tiểu phẩm mà diễn viên thiếu tôn trọng nghệ thuật, thiếu tôn trọng khán giả thì rõ ràng là thất bại. Thế nhưng lẽ ra danh hài Hoài Linh trong cương vị giám khảo, ngoài khen ngợi Phi Nhung hóa thân vào nhân vật tốt, anh còn phải giúp cô nhặt sạn, giúp cô nhận ra những thiếu sót tối kị trong lúc diễn.

Thế nhưng, Hoài Linh lại phớt lờ những hạt sạn trên của Phi Nhung, cho khán giả cảm giác giám khảo thiếu tính chính xác khi thẩm định nghệ thuật. Chương trình "Ơn giời cậu đây rồi" đã quá dễ dãi khi mời khách mời tham gia chương trình. Không phải cứ là nghệ sĩ nổi tiếng thì ai cũng có thể tham gia diễn hài, hay lên sóng bất kỳ gameshow nào. Nếu nghệ sĩ Phi Nhung không hợp với diễn hài thì chị đừng nhận lời làm khách mời. Bởi khi không tròn vai diễn, chị sẽ tạo ra những tiếng cười phản cảm từ phía khán giả. Chị không đáng vì một vai hài mà làm mất hình ảnh của mình, tư thế của mình, trong khi bản thân chị là ca sĩ nổi tiếng có giọng hát ngọt ngào được đông đảo khán giả mến mộ.

Những người làm nghệ thuật, và những người được quyền có trách nhiệm thẩm định nghệ thuật, phải tôn trọng những quy chuẩn, tôn trọng nghề nghiệp. Nếu cứ đà thẩm định giá trị nghệ thuật dễ dãi như thế này, truyền thông dễ dãi tung hô như thế này thì chính chúng ta đang tự kéo nghệ thuật đi thụt lùi, làm tha hóa và suy đồi nghệ thuật.

Mậu Tuất 2018

Như Bình
.
.