Những hoạt động nghệ thuật có yếu tố “nhạy cảm”:

“Tự vệ” bằng những hợp đồng chặt chẽ

Thứ Sáu, 31/08/2018, 08:08
Cuối tuần qua, họa sĩ Ngô Lực - người cách đây vài tháng là trung tâm của vụ việc bị người mẫu nude Nguyễn Thị Kim Phượng tố cáo có hành vi hiếp dâm - đã có buổi gặp gỡ báo chí để đưa ra những bằng chứng minh oan cho mình.


Theo kết luận của cơ quan điều tra, "với những tài liệu thu thập được không có căn cứ xác định có hành vi hiếp dâm như tố giác". Do đó, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận 10, TP Hồ Chí Minh đã ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự với lý do không có sự việc phạm tội.

Chưa biết với những căn cứ như thế này, vụ việc lùm xùm, tai tiếng này đã thực sự khép lại hay chưa, nhưng nhiều người đang đặt ra câu hỏi, liệu có cách nào hiệu quả để bảo vệ nghệ sĩ trong những hoạt động nghệ thuật có yếu tố nhạy cảm như đóng cảnh nóng trong phim, người mẫu nude...

Nghệ sĩ nên tự bảo vệ mình bằng  hợp đồng

Theo chia sẻ của họa sĩ Ngô Lực với báo chí, trong biên bản làm việc với Công an Quận 10, họa sĩ Ngô Lực đã yêu cầu người mẫu Kim Phượng phải có lời xin lỗi đàng hoàng vì đã có hành vi vu khống, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm đối với anh. Tuy anh nói rằng, không muốn sự việc thêm rầy rà vì bản thân Kim Phượng đang nuôi con nhỏ, nhưng nếu không nhận được lời xin lỗi, họa sĩ Ngô Lực và luật sư sẽ cân nhắc đến việc có khởi kiện lại Kim Phượng hay không.

Sau “sự cố”, họa sĩ Ngô Lực khẳng định vẫn gắn bó với body painting.

Từ khi bị vướng vào vụ việc, họa sĩ Ngô Lực không chỉ bị mất đi những hợp đồng lớn mà bản thân, gia đình đều bị ảnh hưởng, tâm lý rất mệt mỏi. Nhưng họa sĩ Ngô Lực coi việc sự thật được phơi bày là một sự trừng phạt lớn đối với Kim Phượng rồi. Hiện tại, phía người mẫu Kim Phượng đang giữ im lặng.

Không phải đến tận khi xảy ra sự việc lùm xùm, tai tiếng giữa họa sĩ Ngô Lực và người mẫu nude Kim Phượng dư luận mới dấy lên những nghi vấn về những "góc tối" của hoạt động vẽ nude, chụp nude. Tuy nhiên, đa phần các ý kiến đều cho rằng, nếu một nghệ sĩ hoạt động nghệ thuật nghiêm túc sẽ không có những hành vi quấy rối, xâm hại đến người mẫu.

Nhưng cũng không loại trừ có những cá nhân lợi dụng việc làm có tính nhạy cảm này của mình để có những hành vi xấu xí bị quy vào tội "quấy rối tình dục" và người mẫu đôi khi vì chuyện cần giữ mối việc làm, chuyện cơm áo mà phải im lặng chịu đựng, chấp nhận những hành động thiếu văn hóa đó.

Để bảo vệ mình, đến nay khá nhiều nghệ sĩ tham gia hoạt động nghệ thuật có yếu tố nude như người mẫu tranh - ảnh nude, diễn viên điện ảnh, diễn viên phim truyền hình tham gia phim có cảnh nóng đã có hợp đồng làm việc, trong đó quy định rõ các nội dung, mức thù lao, điều khoản bảo mật thông tin, hình ảnh. Nhưng phần lớn các nội dung trong hợp đồng thường khá đơn giản và thường chưa có những phần liên quan đến việc nếu chẳng may để xảy ra việc lộ, lọt hình ảnh thì xử lý như thế nào, điều kiện để được bồi thường ra sao.

Bởi thế, nếu hợp đồng càng chặt chẽ thì mới có thể hạn chế, giảm thiểu những thiệt hại về vật chất, tinh thần, danh dự, nhân phẩm của nghệ sĩ, người mẫu nude sau các hoạt động ấy. Bên cạnh đó, vẫn có nhiều người chỉ có những "thỏa thuận riêng", "hợp đồng miệng" với nhau, nên khi xảy ra sự cố, tranh chấp rất loay hoay, không biết bấu víu vào đâu, không có căn cứ để xử lý.

Cũng có nhiều trường hợp coi việc đóng "cảnh nóng", cảnh có phần để lộ cơ thể chỉ như một phần của hợp đồng làm phim chứ không có hợp đồng riêng cho những phần này, nên khi xảy ra những hệ lụy như vô tình rò rỉ hình ảnh ra bên ngoài do người trong e-kip chụp được hoặc cố ý để rò rỉ nhằm mục đích PR cho phim thì diễn viên bỗng trở thành nạn nhân mới tá hỏa, cầu cứu khắp nơi.

Trong vài năm trở lại đây, các triển lãm ảnh nude bắt đầu được cơ quan quản lý "lỏng tay" nên đang trở thành một hiện tượng được quan tâm. Chỉ trong năm 2018, đã có 2 triển lãm ảnh nude được tổ chức ở Hà Nội (triển lãm nhóm) và TP. Hồ Chí Minh (triển lãm cá nhân của nghệ sĩ Thái Phiên).

Trước đây, việc xin phép tổ chức một triển lãm nude là vô cùng gian nan, nhưng nay chỉ với quy định đối với những tác phẩm nude lộ mặt người mẫu, chủ sở hữu tác phẩm phải "trình" được cho cơ quan quản lý nhà nước văn bản về việc người mẫu đồng ý cho công bố tác phẩm. Đây cũng là một động thái tích cực để bảo vệ quyền của người mẫu, dù là chuyên nghiệp hay không chuyên.

Có thể, trước đó đã có những thỏa thuận riêng giữa nhiếp ảnh gia và người mẫu, song việc đưa một tác phẩm ảnh chụp nude ra công chúng rộng rãi bằng cách triển lãm, xuất bản sách..., vẫn một lần nữa cần có sự cân nhắc, đồng ý của chính người mẫu để đảm bảo quyền lợi và hạn chế những ảnh hưởng không hay có thể xảy ra đối với người mẫu và chính nhiếp ảnh gia nữa.

Nhiều thay đổi sau phong trào Meetoo

Sau xì-căng-đan bê bối tình dục chấn động Hollywood và cả thế giới của nhà sản xuất phim lừng danh thế giới Harvey Weinstein khi bị hàng chục nữ diễn viên tố bị ông quấy rối tình dục trong nhiều năm, phong trào Mee-too do nữ diễn viên người Mỹ nổi tiếng trong phim "Phép thuật" Alyssa Milano khởi xướng vào tháng 10-2017 đã lan ra toàn thế giới.

Phong trào Mee-too đã khiến công chúng đứng về phía các diễn viên nữ và đồng cảm và chia sẻ với họ. Và dường như người ta cảm nhận rõ những thay đổi đáng kể trong quá trình sản xuất phim có liên quan đến cảnh nóng do các nhà sản xuất, đạo diễn đã bắt đầu lo sợ việc bị tố cáo đòi hỏi diễn viên khỏa thân vô cớ, không có trong kịch bản trước đó.

Phim Việt ngày càng có nhiều cảnh nóng táo bạo.

Các nhà sản xuất, đạo diễn cũng dần ý thức hơn với việc hạn chế những rủi ro không đáng có cho diễn viên bởi sau phong trào Mee-too "Những hành động trước đây được bỏ qua thì đến nay sẽ không được bỏ qua hay biện hộ nữa!". Và ngay cả khi diễn viên và nhà sản xuất đã ký hợp đồng về việc đóng cảnh khỏa thân, đạo diễn cũng không được ép buộc khi diễn viên cảm thấy không thoải mái mà phải chờ đợi để họ sẵn sàng cho cảnh này.

Vì thế, những yêu cầu ngẫu hứng của đạo diễn yêu cầu diễn viên "cởi đồ" sẽ không thể được thực thi một cách dễ dàng như trước đây. Hành vi mệnh lệnh một chiều - có nghĩa là đạo diễn là tướng lĩnh trường quay, bảo gì diễn viên đều phải nghe theo răm rắp sẽ không còn tồn tại ngang nhiên như trước nữa.

Một đạo diễn lừng danh như Kim Ki Duk có thể sẽ không bao giờ còn dám tát vào mặt nữ diễn viên như cáo buộc của một nữ diễn viên tố cáo khi cô này tham gia phim "Moebius". Hành vi này đã khiến Kim Ki Duk bị phạt tiền, uy tín giảm sút, nhất là sau khi phim "Moebius" không được công chúng Hàn Quốc và thế giới chào đón vì có nhiều cảnh quá bạo lực, loạn luân, gây sốc...

Hiện nay, một số luật sư là người đại diện pháp lý cho những diễn viên nổi tiếng của Hollywood đã soạn thảo ra những hợp đồng liên quan đến việc đóng cảnh nóng, khỏa thân của thân chủ mình có khi lên tới 40 điều khoản yêu cầu. Chắc hẳn, cùng với những yêu cầu và những điều khoản bồi thường nặng nề nếu để xảy ra sự cố không đáng có, sẽ hạn chế tối đa những rủi ro cho diễn viên.

Ngoài ra, trong các "thỏa thuận khỏa thân" mới đây, còn có thêm các điều khoản về việc đề nghị nhà sản xuất tiêu hủy những phân đoạn đã quay nhưng không được dùng vào phim để đảm bảo sự an toàn. Bởi lẽ, những dữ liệu này hoàn toàn có thể bị mất trộm, bị thất lạc, bị sao chép trái phép và đến khi bị phát tán gây hậu quả nghiêm trọng đối với diễn viên thì nhà sản xuất lại chỉ có lời xin lỗi vì đó là lý do khách quan. Tuy nhiên, đây là những thỏa thuận tự nguyện rất khó đạt được giữa các bên nhưng xem ra là một biện pháp nhân văn, an toàn hơn cả.

Chắc hẳn nhiều người còn nhớ vụ việc Hoa hậu Hà Kiều Anh và diễn viên Mỹ Uyên bị lộ ảnh chụp nude khi tham gia diễn xuất một phân đoạn trong phim "Lục Vân Tiên" vào hồi năm 2004. Vụ việc trở nên ồn ào bởi câu hỏi, vậy ai là người chụp và phát tán tấm ảnh đó khi thời điểm rò rỉ hình ảnh này là khi phim "Lục Vân Tiên" chuẩn bị ra mắt và lúc này Hà Kiều Anh đã không còn tham gia đóng vai Kiều Nguyệt Nga được nữa (do vướng phải xì-căng-đan) mà người thay thế cô là diễn viên Hồng Ánh.

Người chụp tấm ảnh này là đạo diễn Phương Điền khi chụp đã giải thích với diễn viên rằng chỉ chụp làm tư liệu và sau đó đã nộp lên cho Ban Giám đốc Hãng phim TFS nhưng không hiểu sao những hình ảnh đó lại bị lọt ra ngoài và trở thành chủ đề bàn tán khiến người trong cuộc không khỏi lo lắng, bức xúc.

Bởi thế, chẳng còn cách nào khác là mỗi cá nhân nghệ sĩ phải biết tự nâng cao ý thức bảo vệ mình bằng các hợp đồng chặt chẽ và có những đòi hỏi chính đáng từ nhà sản xuất, đạo diễn để tạo nên một môi trường hoạt động nghệ thuật văn minh, trong sạch.

PV
.
.