Năm năm ấm áp quỹ "Tình thơ"

Vậy là Quỹ "Tình thơ" đã tròn 5 tuổi. Nhớ ngày xuân năm 2009, các nhà thơ: Lâm Xuân Thi, Hồ Thi Ca, Phan Hoàng cùng nhau lập quỹ và đặt cho cái tên nồng nghĩa ấm tình. Quỹ mời nhà thơ Chim Trắng làm cố vấn và chọn đêm rằm Nguyên Tiêu hằng năm làm ngày truyền thống để anh em thi nhân họp mặt. Lập Quỹ này, Lâm Xuân Thi là người "đầu têu". Bước vào thơ, ông biết đời thơ bạc bẽo, thơ chỉ để giải tỏa những ẩn ức, để thủ thỉ trò chuyện những lúc ta với ta và để bạn bè nghe chút chơi. Vậy thôi, còn ai sống được bằng thơ nữa.

Nhà thơ Hồ Thi Ca ngậm ngùi: "Nhà thơ vắt tim vắt óc ra để làm cho được một bài thơ hay nhưng in thì ít người mua. Tiền bỏ ra in coi như mất trắng. Những bài thơ nổi tiếng đâu có bao nhiêu tiền tác quyền. Gửi thơ đăng báo thì báo cứ đếm chữ tính nhuận bút. Còn thơ được phổ nhạc thì tiền tác quyền người ta thường trả cho nhạc sĩ, nhà thơ mấy khi hưởng lợi".

Vậy nên từ khi "Để linh hồn ràng buộc bởi muôn dây/ Hay chia sẻ bởi trăm tình yêu mến" (Xuân Diệu), Quỹ đã trợ giúp hàng trăm nhà thơ chuyên nghiệp gặp khó khăn trên cả nước. Quỹ hỗ trợ nhà thơ trẻ Phan Trung Thành mổ tim; giúp cây bút nữ trẻ Minh Tâm điều trị bệnh viêm tủy cột sống, thường xuyên chạy thận nhân tạo. Quỹ trợ giúp nhà thơ Lê Đình Hòa ở Phú Yên đang sống cảnh mù lòa, gia đình khó khăn; hỗ trợ nhà thơ Đỗ Trọng Khơi ở Thái Bình bị bại liệt hơn 40 năm… Mạnh Thường Quân của Quỹ chính là các nhà thơ trong Ban điều hành, họ "tự thân vận động" trên tinh thần tự nguyện chứ không sử dụng ngân sách của Quỹ.

Ước tính đến nay, Quỹ đã bỏ ra gần 1 tỷ đồng để ủng hộ cho các nhà thơ. Cá biệt, có nhiều nhà thơ hoàn cảnh quá khó khăn, bất hạnh, hay bệnh tật hành hạ liên miên, Quỹ hỗ trợ đến hai, ba lần như nhà thơ Trần Hội Nhân ở Bến Tre bị bại liệt và nhà thơ Phan Ngọc Thường Đoan có con gái bị suy thận cấp, phải chạy thận nhân tạo.

Nhà thơ Lâm Xuân Thi, Trưởng ban điều hành Quỹ "Tình thơ" (phải) trao tiền hỗ trợ cho nhà thơ lão thành Kiên Giang - Hà Huy Hà.

Nhà thơ Hồ Thi Ca cho biết: "Quỹ không nhận làm nguồn trung gian để trao tiền cho các nhà thơ. Để minh bạch, nếu ai có tấm lòng, chúng tôi dẫn họ đến với nhà thơ cần giúp để đưa tận tay". Để giữ sự trong sáng cho ý nghĩa "tình thơ", Quỹ "Tình thơ" không gắn liền với bất cứ thương hiệu kinh doanh hay nhà tài trợ nào, ngay cả thương hiệu xe đạp riêng của nhà thơ Lâm Xuân Thi. Tuy không tổ chức quyên góp tài chính nhưng Quỹ vẫn mời gọi các nhà thơ, nhà hảo tâm trở thành thành viên để chung tay góp sức "chia sẻ tình cho thơ" trên nguyên tắc: chia đều tổng số tiền hỗ trợ cho tổng số thành viên trong mỗi lần trợ giúp cụ thể. Cứ thế, những thi nhân cứ lặng lẽ làm công việc thiện nguyện ấy vốn như những vần thơ xưa nay chẳng ồn ào.

Biết đến Quỹ, nhiều bạn thơ liên hệ xin trợ giúp. Từ thông tin giới thiệu, nếu nguồn tin xác đáng, Ban điều hành sẽ cử người đến tận nơi trao tiền. Một cái khó là các nhà thơ chuyên nghiệp có hoàn cảnh khó khăn không bao giờ tự kể hoàn cảnh của mình với bất cứ ai. Đến thăm, họ vẫn say sưa nói chuyện dù trong người đang đau bệnh. Điều đó khiến cho những thành viên của Quỹ thầm cảm phục cuộc sống thanh sạch, không quỵ lụy, dẫu nghèo nhưng quyết không hèn của họ.

Nhà thơ Kiên Giang - Hà Huy Hà sống rày đây mai đó. Lão thi sĩ của "Hoa trắng thôi cài trên áo tím" không sống với gia đình, bơ vơ không cửa không nhà. Vậy mà ông ít tỏ cùng ai. Đến khi nhà thơ Lâm Xuân Thi và các anh em của Quỹ đến tặng 10 triệu đồng, hai giọt nước đột ngột rớt ra từ đôi mắt đục nhèm. Bất ngờ quá nên ông chỉ biết lắp bắp mấy câu nghèn nghẹn: "Cảm ơn nhiều… Cảm ơn…".

Theo anh em ở Huế cho biết, nhà thơ Trần Vàng Sao chỉ biết sống với thơ. Từ trẻ đến già, ông không có một cái nhà cho ra hồn bởi đường làm ăn ra sao ông đâu rành rẽ. Căn nhà trống trơn, không có một cái gì đáng giá. Nhờ nhà thơ Thanh Thảo báo với nhà thơ Chim Trắng, Quỹ mới biết hoàn cảnh của Trần Vàng Sao để hỗ trợ. Đích thân Thanh Thảo cầm tiền đến cho nhà thơ Trần Vàng Sao rồi gửi thư cho Quỹ, ghi rõ: "Tui đã chuyển số tiền 10 triệu đồng cho anh Trần Vàng Sao. Anh Trần Vàng Sao xúc động nói rằng: Từ ngày cầm bút làm thơ cho đến nay, tui mới nhận được khoản nhuận bút lớn như vầy!".

Và trao tiền hỗ trợ điều trị bệnh tim cho nhà thơ Mai Trinh Đỗ Thị.

Ngày hè Sài Gòn, đi trên phố đông, bạn thơ bắt gặp một lão già còm nhom, áo quần nhàu nhĩ, cũ mèm chìa xấp vé số mời khách. Nhìn kĩ một hồi mọi người mới nhận ra khuôn mặt nhăn nheo, đen sạm vì nắng kia là Triều Uyên Phượng thi sĩ. Trước 1975, nhà thơ Triều Uyên Phượng nức tiếng ở thi đàn Sài thành. Sau 1975, ông về Bình Phước đi kinh tế mới. Nhưng sao ông lại lâm vào cảnh này? Hỏi chuyện mới biết ông đi kinh tế mới thất bại.

Gia cảnh đã vô cùng khó khăn thì bà vợ lại mù lòa, bệnh tật. Thi sĩ mặc cho vợ ngăn cản, hằng ngày ông bắt xe đò từ Bình Phước về Tp HCM rồi lọc cọc đạp xe đi bán vé số. Đồng tiền lẻ nhét trong túi áo, ông dành mua gạo, mua thuốc cho vợ. Bởi thơ đâu gột được ra tiền. Bạn thơ rủ ông đến chơi nhân dịp một buổi triển lãm ảnh tại Văn Thánh.

Ngồi lom lom suốt buổi, ông bỗng nghe người ta gọi tên mình. Bước lên nhận lấy 10 triệu đồng từ Quỹ "Tình thơ", chân ông muốn khuỵu. Nhà thơ Hồ Thi Ca còn nhớ mãi đôi tay run rẩy nhận lấy số tiền rồi lão thi sĩ chực òa lên như đứa trẻ: "Không biết tôi bán vé số đến khi nào mới lãi được chừng này". Bạn thơ cười vang, xúm lại chung vui rồi dặn: "Anh cất tiền cho kỹ chứ đạp xe về Bình Phước coi chừng bị giựt mất à nghen".

Quỹ "Tình thơ" không chỉ hỗ trợ tiền bạc cho các nhà thơ nghèo khó, bệnh tật, không nơi nương tựa, mà còn hỗ trợ những nhà thơ gặp khó khăn khi in ấn. Sau khi tổ chức thực hiện in ấn, tổ chức ra mắt tập di cảo thơ "Lời chào ngọn gió" của nhà thơ Chim Trắng nhân dịp giỗ đầu nhà thơ, Quỹ sẽ tiến tới hỗ trợ các nhà thơ trẻ có khó khăn về tài chính khi in và phát hành tập thơ đầu tay.

Ngoài ra, trong tình hình thơ ế ẩm, các thành viên còn ủng hộ bằng cách mua thơ. Nhà thơ nhiễm chất độc da cam Đinh Thị Hoàng Loan được Quỹ mua 400 cuốn thơ "Cảm ơn cuộc đời" và "Tuyển tập thơ văn Trái tim hồng". Quỹ từng hỗ trợ mua và phát hành hàng ngàn cuốn thơ của Đồng Chuông Tử, Triều Nguyên, Bùi Thanh Tuấn, Hoàng Vũ Thuật, Trần Áng Sơn…

Thơ mua về, nhà thơ Lâm Xuân Thi tỉ mỉ lấy những giấy kiếng bọc quà và trang trí nơ xinh xắn cho cuốn thơ thêm đẹp mắt, sang trọng. Những bọc quà thơ được mang ra trưng bày trang trọng trên kệ bên cạnh các món quà khác như mũ, nón ở cửa hàng bán xe đạp của ông. Đó là những món quà tặng kèm khi khách đến mua xe đạp.

Điều mà nhà thơ Lâm Xuân Thi kể khiến các nhà thơ trong Ban điều hành hết sức ngạc nhiên: Những bạn trẻ mua xe khi được hỏi chọn quà gì thì chỉ thích lấy sách thơ chứ không thích lấy mũ, áo. Sách thơ cứ thế vơi dần trong niềm vui của anh em thi sĩ. Họ không ngờ vẫn còn nhiều người yêu thơ đến vậy.

Hiện nay, không dừng lại ở các nhà thơ, Quỹ đang mở rộng hỗ trợ đến các nhà văn gặp khó khăn, bệnh tật. Quỹ cũng đang nghĩ đến một giải thưởng văn học hằng năm nhằm động viên các tác giả có đóng góp cho nền văn học… Mười triệu đồng so với cơn bĩ cực của nhà thơ không là gì, chỉ vài thang thuốc cho bệnh tim, vài ca chạy thận là hết. Thế nhưng "một miếng khi đói bằng một gói khi no", Quỹ "Tình thơ" cứ thế, như tên gọi của mình vẫn hồn nhiên đến với những mảnh đời cầm bút lắm long đong và chắp cho những đôi cánh thơ đến với người đọc. Bởi nói như nhà thơ Hồ Thi Ca: "Chúng tôi giúp họ được chừng nào thì nhẹ lòng chừng đó"