Để xiếc không chỉ "dành cho mùa hè"

Thứ Năm, 04/06/2020, 09:56
Giống như nhiều lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn khác, xiếc đã gặp phải không ít ảnh hưởng từ dịch bệnh COVID-19. Chính vì thế, sự trở lại của những buổi biểu diễn xiếc dịp Quốc tế thiếu nhi 1-6 vừa qua không chỉ là món quà tặng các khán giả nhí mà còn là dịp để nghệ thuật xiếc tìm lại thị trường sau những tháng ngày im lìm vì dịch bệnh...


Nhân dịp Quốc tế Thiếu nhi năm nay, chương trình xiếc "Cướp biển 2020" tại Rạp xiếc Trung ương do Liên đoàn Xiếc Việt Nam dàn dựng đã thu hút đông đảo khán giả nhỏ tuổi Thủ đô. Trước đó, tại các Liên hoan xiếc quốc tế tổ chức tại Việt Nam, số lượng khán giả tới xem cũng khá đông... 

Là một món ăn tinh thần hấp dẫn, thú vị với không chỉ khán giả nhí, nhưng để việc đi xem xiếc trở thành một sinh hoạt văn hóa thường xuyên tiếc thay vẫn chỉ là giấc mơ của sân khấu tròn.

Giống như nhiều lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn khác, xiếc đã gặp phải không ít ảnh hưởng từ dịch bệnh COVID - 19. Chính vì thế, sự trở lại của những buổi biểu diễn xiếc dịp Quốc tế thiếu nhi 1 - 6 vừa qua không chỉ là món quà tặng các khán giả nhí mà còn là dịp để nghệ thuật xiếc tìm lại thị trường sau những tháng ngày im lìm vì dịch bệnh.

Nghệ thuật xiếc luôn mang lại cho khán giả cảm giác thích thú, ngưỡng mộ.

Chương trình xiếc "Cướp biển 2020" được lấy cảm hứng từ câu chuyện nhân văn: trên đại dương bao la đã có biết bao cuộc tình lãng mạn của những chàng thủy thủ tài năng và các nàng tiên cá xinh đẹp, đầy quyến rũ. Sự xuất hiện của những tên cướp biển không chỉ phá đi cuộc sống yên bình trên biển cả mà còn hủy hoại môi trường thiên nhiên.

Với lòng dũng cảm và sức mạnh của tình yêu đại dương, các chàng thủy thủ không chịu khuất phục, đã chiến đấu chống lại những tên cướp biển hung hãn, giải cứu các nàng tiên cá, trả lại cuộc sống bình yên về với đại dương xanh.

Với chương trình gồm 3 phần: "Vượt sóng ra khơi", "Biển xanh dậy sóng" và "Bình minh tươi sáng", các nghệ sĩ xiếc đã sáng tạo ra một câu chuyện thú vị, chứa đựng trong đó nhiều thông điệp dễ hiểu, phù hợp và gần gũi với các em thiếu nhi. Chương trình áp sát với đặc trưng của nghệ thuật xiếc: kết cấu và kỹ thuật của các tiết mục xiếc có tiết tấu và tính giải trí cao như lao cột, đu sứa biển, đu dây lụa đôi nam nữ - đu lưới đơn nữ. Khi cướp biển xuất hiện thì có các tiết mục như nhào lộn, cầu bật, đua dây, ảo thuật, lắc vòng, đế thống, patin, đạp chân, con lăn, xiếc khỉ, tung hứng, thăng bằng trên dây, xiếc vẹt, dây lụa đôi nữa, đánh vòng... cùng các màn ảo thuật độc đáo. Có thể nói, chương trình quy tụ hầu hết những tiết mục xiếc hấp dẫn, mãn nhãn với các em thiếu nhi.

Được biết, chương trình xiếc "Cướp biển" ra mắt khán giả lần đầu tiên năm 2017. Sau này, các phiên bản của chương trình đều được chỉnh sửa, bổ sung theo từng năm. Chương trình cũng được Liên đoàn xiếc Việt Nam biểu diễn ở một số địa điểm tại Hà Nội là Rạp xiếc Trung ương, Star Galaxy Láng Hạ và ở các địa phương như Hải Phòng, Thái Nguyên, Bắc Ninh.

Theo các nghệ sĩ, trong phiên bản 2020 này, những phân cảnh tạo hiệu ứng tích cực cho người xem được chú trọng đầu tư với mục đích tăng tính giải trí, hấp dẫn. Để thu hút khán giả trong suốt 75 phút biểu diễn thì số diễn viên, thể loại xiếc và các tiết mục được huy động nhiều hơn. Các diễn viên đóng vai nàng tiên cá sử dụng đạo cụ là lưới đánh cá đu trên cao (trước đây là dây lụa), những chú sứa được sơn phản quang bập bùng trong bóng tối đại dương là điểm nhấn ấn tượng.

Đặc biệt, điểm mới của phiên bản năm nay là chương trình có bổ sung xiếc thú, góp phần tạo không khí vui nhộn, hài hước. Sự góp mặt của những chú khỉ, con vẹt... khiến cho sân khấu thêm sinh động. Các nàng tiên cá đông đảo, rực rỡ sắc màu cũng mang tới sự vui mắt cho các khán giả nhí. Sự hỗ trợ của âm thanh, công nghệ ánh sáng tạo hiệu ứng cho buổi biểu diễn mang đậm tính giải trí và giá trị nghệ thuật cao.

Ngay từ khi ra mắt lần đầu tiên cho đến nay, chương trình luôn nhận được sự hưởng ứng tích cực của khán giả. Kết quả đó nhờ sự đầu tư công phu về phần kịch bản và tiết mục. Từ việc chọn câu chuyện có bối cảnh là biển cũng rất phù hợp với thời điểm mùa hè nóng nực.

Ngoài ra, chương trình truyền tải thông điệp bảo vệ môi trường - vấn đề cấp bách đang đặt ra hiện nay trong cuộc sống hiện đại. Sự thú vị của các chương trình xiếc còn ở chỗ các khán giả nhí cũng được tham gia trực tiếp vào chương trình để tăng tính tương tác. Trong những màn giao tranh giữa cướp biển và thủy thủ, các em nhỏ có thể tham gia để tạo được không khí gia chiến hấp dẫn.

Không chỉ có "Cướp biển", gần đây, chương trình Xiếc "Phù thủy đại chiến" của Liên đoàn xiếc Việt Nam cũng tạo nên những buổi diễn được nhiều em nhỏ yêu thích. Những ví dụ này cho thấy, thay vì các tiết mục riêng lẻ, giờ đây, sự liên kết giữa các tiết mục trong một cốt truyện hoàn chỉnh đã mang đến cho các buổi biểu diễn xiếc một diện mạo mới, hấp dẫn, thú vị hơn.

Với những lợi thế về nguồn nhân lực, Liên đoàn Xiếc Việt Nam là một trong những đơn vị tiên phong không ngừng tìm tòi, đổi mới, khai thác triệt để thế mạnh của nghệ thuật xiếc để xây dựng kịch bản với những nhân vật, kịch tích phù hợp với ngôn ngữ của nghệ thuật xiếc.

Một cảnh trong chương trình xiếc "Cướp biển 2020".

Ở Việt Nam, mùa hè luôn gắn liền với xiếc. Trong 3 ngày từ 29 đến 31 - 5 vừa qua, tại Cung Quy hoạch Hội chợ và Triển lãm tỉnh Quảng Ninh cũng diễn ra "Gala Xiếc 3 miền 2020". Đây là sự kiện quy tụ hơn 80 nghệ sĩ, diễn viên xiếc tài năng đến từ 3 miền Bắc - Trung - Nam và Liên đoàn Xiếc Việt Nam. Gala đã mang đến cho công chúng những tiết mục xiếc đặc sắc, phong phú, hấp dẫn như đu dây, đế kiếm, uốn dẻo, tung hứng, lắc vòng, trượt patin, ảo thuật, xiếc thú...

Hầu hết các tiết mục được dàn dựng công phu, mang đậm phong cách vùng miền đan xen với các yếu tố dân gian, đương đại quốc tế. Đặc biệt, tại gala tiết mục "Đu quan họ" của nghệ sĩ Thu Hương từng đoạt giải Vàng Liên hoan Xiếc quốc tế lại Roma (Italy, năm 2014) hay tiết mục "Tình yêu trên đôi giày trượt" của 2 nghệ sĩ Lê Hưng  - Nhã Hiếu đoạt 2 giải Vàng tại cuộc thi "Tài năng Xiếc toàn quốc 2018" và cuộc thi "Liên hoan Xiếc quốc tế 2019". Chương trình không chỉ là cuộc gặp gỡ của những nghệ sĩ xiếc tài năng, để khán giả có dịp thưởng thức những tiết mục xiếc đỉnh cao mà còn là dịp để quảng bá cho vùng đất du lịch Hạ Long, Quảng Ninh.

Có thể nói, thời gian qua, xiếc Việt Nam có sự khởi sắc đáng kể. Điều đó không chỉ thể hiện ở các chương trình xiếc ngày càng được đầu tư kỹ lưỡng, công phu mà còn bằng những thành tích mà các nghệ sĩ xiếc đạt được trên đấu trường quốc tế.

Tại Liên hoan xiếc quốc tế diễn ra tại Việt Nam vào tháng 10 - 2019 vừa qua, trong 14 tiết mục được trao giải chính thức thì có tới 12 giải thuộc về các tiết mục của đoàn Việt Nam. Những tiết mục của các nghệ sĩ Việt Nam như Nhào sào, Vòng xoay mạo hiểm, Đu sen, Giấc mộng phù vân... đều khiến người xem thán phục

Nghệ thuật xiếc ngày càng có nhiều thay đổi để thu hút khán giả hơn. Nhưng có một thực tế là lâu nay khán giả chỉ đưa con em đi xem xiếc vào mùa hè hay những dịp như Quốc tế Thiếu nhi, Trung thu. Đây là điểm đặc trưng của nghệ thuật này nhưng có lẽ cũng là điểm cần thay đổi trong thời gian tới để có thể khai thác tối đa tính giải trí mà xiếc mang lại.

Tại cuộc thi xiếc quốc tế vừa qua, Rạp xiếc Trung ương với 1.200 chỗ ngồi luôn chật kín và sôi động với những tràng pháo tay dài không dứt. Một số buổi diễn hết sạch chỗ ngay sau khi mở màn. Điều đó cho thấy sức hấp dẫn đặc biệt của loại hình nghệ thuật xiếc với khán giả. Không ít khán giả sau khi đưa con em đi xem mới thấy rằng hóa ra, nghệ thuật xiếc thú vị, hấp dẫn đến thế. Chính vì thói quen chỉ hè mới cho con đi xem xiếc của khán giả mà lâu nay, các đơn vị xiếc thường xây dựng một chương trình sau đó sử dụng biểu diễn quanh năm.

Trong khi, hoàn toàn có thể đưa rạp xiếc trở thành một trong những địa điểm giải trí cuối tuần dành cho khán giả giống như các rạp chiếu phim. Nhưng để có được điều đó, bản thân các đơn vị hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật xiếc sẽ phải thay đổi từ cấu trúc chương trình tới các khâu quảng cáo, tiếp thị.

Xiếc vẫn luôn là một loại hình nghệ thuật thú vị, hấp dẫn với không chỉ khán giả nhỏ tuổi. Giờ đây, các nghệ sĩ còn kết hợp cùng với xiếc các tiết mục tấu hài, nghệ thuật truyền thống giúp các chương trình ngày càng đa dạng hơn. Nhưng làm thế nào để khán giả đến với xiếc nhiều hơn, chứ không chỉ là món quà "dành cho mùa hè" là điều các nghệ sĩ xiếc phải tìm câu trả lời.

Khánh Thảo
.
.