Âm nhạc Việt Nam bộn bề phiên chợ cuối năm
Ca sĩ xuất hiện gần đây nhất là Ngọc Khuê với tên album như mã hóa chứng khoán vậy: "365.hanoi.nk". Lẽ dĩ nhiên, các "sao" cũng không khỏi có tâm lý rụt rè bởi lo sợ sẽ bị gãy cầu vì thị trường đĩa lậu. Nhưng xem ra họ sẽ khó có cách chọn khác, buộc phải nhảy vào sân chơi album, vì đây vẫn là cách khẳng định đẳng cấp của mình.
Hơn nữa, trên thực tế mốt "Live Show" hiện đã trở nên phi thực tế, bởi sân chơi này mục đích cuối cùng cũng chỉ nhằm quảng bá album, nhưng chi phí lại cực kỳ tốn kém trong cơn bão giá hiện nay. Do vậy các ca sĩ, nhạc sĩ trẻ háo hức làm CD, không tính chuyện lỗ lãi, cứ trình làng cái đã, và biết đâu lại đoạt "album vàng". Mất miếng phải được cái tiếng. Khi được danh ắt cái lợi sẽ theo sau. Nhưng…
1. Sân chơi tìm kiếm "Album vàng" do Đài Truyền hình thành phố Hồ Chí Minh cùng Công ty Cát Tiên phối hợp thực hiện đã hai năm nay. Nó độc đáo bởi các nhà chuyên môn đã tìm được cách kích mạch vào thị trường ca nhạc đang ngày càng phát triển ở nước ta. Mỗi tháng Hội đồng nghệ thuật chọn ra được 5 album khá nhất trong số album được đề cử; sau đó chọn trong mỗi CD, từ hai đến ba ca khúc hay, để dàn dựng biểu diễn và chấm điểm.
Để bảo đảm kết quả chấm thật sự khách quan, Hội đồng nghệ thuật đã mở rộng nhiều thành phần chuyên môn, trong đó có cả nhà báo. Vậy nên, dù tỉ lệ điểm từng tháng có thể khác nhau, vẫn chọn ra được "Album vàng" của tháng và cuối cùng là của năm. Kết quả còn được kiểm chứng ngay qua thị trường, xác nhận số lượng phát hành và lượng người mua trong từng tháng, của các "Album vàng" được bình chọn.
Ta có thể kể ra những gương mặt ca sĩ, nhạc sĩ "vàng" trong các tháng của năm 2008 có lượng album phát hành cao như các ca sĩ: Đàm Vĩnh Hưng, Hồ Quỳnh Hương, Hà Anh Tuấn, Hồ Ngọc Hà, Đoan Trang… còn các nhạc sĩ thì có Minh Châu, Hữu Ước, Trương Lê Sơn, Sĩ Luân…
Gần đây, chương trình "Album vàng" thêm một nội dung "Album của bạn", với đối tượng các bạn trẻ yêu thích ca hát từ độ tuổi từ 16 đến 30. Họ chỉ cần có một album riêng từ 3 đến 5 bài hát, được thu bằng chính giọng hát của mình sẽ được quyền tham gia sân chơi này. Như vậy, hiện có tình trạng làm cho cuộc bình chọn có tính "bình dân hóa" và đậm chất nghiệp dư, không thích hợp với cuộc bình chọn khắt khe của "Album vàng", mặc dù giải phong trào này được mang tên khác.
Có lẽ chính sự "mở cửa" này đã làm cho các ngôi sao ca nhạc hoặc các nhạc sĩ trẻ có tài ngại ngần tham dự. Điều này làm cho cuộc thi trở nên nghèo nàn hơn vì quanh quẩn chỉ có một số ca sĩ quen thuộc tham gia và họ ắt sẽ thay nhau lãnh "Album vàng" mà thôi.
Hiện tượng Đàm Vĩnh Hưng là người hai lần đoạt "Album vàng" (tháng 5/2007 và 10/2008), hay như ca sĩ Lam Trường và Hồ Quỳnh Hương cũng có đến 2 album đoạt giải đã thể hiện rõ sự phát hiện và đề xuất các album dự thi hoặc điều lệ của Ban Tổ chức có vấn đề cần điều chỉnh và bổ sung.
Thí dụ có thể nêu ra một thang điểm nào đó, mà trong tháng không có album nào vượt qua, thì không nhất thiết phải có "vàng". Ngay cả giải do khán giả bình chọn với hình thức nhắn tin cũng vậy, nên xem có cần thiết không, bởi chính sự thỏa hiệp này, tưởng như thích ứng với thị trường này, đã làm cho cuộc thi album bị đẩy vào tình trạng nghèo nàn, nghiệp dư hóa và tất nhiên góp phần tạo sự bề bộn, rối loạn vì quá nhiều album kém được phát hành.
Nhìn vào danh sách các album phát hành trong các tháng, có thể nói lực lượng ca sĩ trẻ chiếm lĩnh chủ yếu trong các chợ phiên CD ở nhiều trung tâm ca nhạc và đặc biệt trong cả các hệ thống CD lậu. Mới nhất chỉ có CD của nhạc sĩ Trần Tiến do ca sĩ Hà Trần làm tặng chú mình, còn lại đều là những gương mặt trẻ như Mai Khôi, Đức Tuấn, Hồ Ngọc Hà, Lê Hiếu, Lưu Hương Giang…
Thậm chí còn có hàng chục cái tên còn xa lạ như Trà My, Thảo Trang, Yến Nhi, Vũ Bảo, Chu Đăng Thanh, Nguyễn Thị Bảo Ngọc… Hầu hết các ca khúc đều theo phong cách pop, dance, R&B với lời ca dễ dãi, nhạt nhẽo. Chính sự đổ xô đi làm CD của những ca sĩ trẻ và chạy theo trào lưu nghiệp dư đã làm cho thị trường ca nhạc "đóng hộp" này "bội thực".
Một số ca sĩ trẻ đã có tên trong làng ca nhạc thường làm hỗn loạn thị trường bằng cách gia công bao bì thật bắt mắt với những công nghệ in kèm theo hình ảnh không bình thường, hở hang rẻ tiền để câu khách. Hoặc có ca sĩ còn dùng cả các chiêu như chơi… xổ số để thu hút người mua album cho mình.
Bên cạnh các cuộc thi trong năm, trên các kênh truyền hình Việt Nam và các địa phương, nhiều ca sĩ trẻ đã nuôi khát vọng muốn trình làng các album để khẳng định mình, nhưng nếu cứ vội vã cho ra album đâu có phải là cách làm đúng.
Ngay kể cả những "Album vàng" cũng chỉ được chọn theo cách ngẫu nhiên vài ca khúc để biểu diễn và chấm điểm thì đâu có nói lên điều gì ghê gớm. Và cũng đừng nương tựa vào cái tin nhắn bầu chọn của bạn bè và khán giả để đổi đời và ngỡ như mình đã đạt đến đỉnh vinh quang.
Hơn thế nữa, khi trên kệ bày đĩa của các cửa hàng, ta cũng chỉ thấy loanh quanh một số cái tên như Đàm Vĩnh Hưng, Lam Trường, Hiền Thục, Hồ Ngọc Hà, Thu Minh, Hà Anh Tuấn… thì cũng chẳng nên hy vọng có sự mới mẻ gì. Do vậy, dù có đẹp cái bao bì, hoặc có ra tận nước ngoài để xử lý công nghệ âm thanh thì đâu dễ có thể tìm ra những CD có chất lượng cao.
Điều quan trọng và có tính quyết định lại là chất lượng ca khúc và sự đổi mới phong cách âm nhạc. Do đó số lượng album của các ca sĩ trẻ không ngớt gia tăng nhưng chất lượng lại có xu hướng tỉ lệ nghịch làm cho những phiên chợ CD đang gặp nhiều bối rối trước thị trường, còn những album của các ca sĩ "hạng sao" lại bị các tư nhân "luộc" cho lên bờ xuống ruộng, hết cửa làm ăn.--PageBreak--
2. Về hiện tượng ồn ào xô bồ này, chính nhạc sĩ trẻ Đỗ Bảo cũng phải nói:
- Một cái chợ có nhiều người tham gia, trong đó đa phần là dân chợ búa. Vào chợ phải tự cảnh giác giữ mình.
Hay như nhạc sĩ Quốc Trung cũng góp ý:
- Thị trường cũng có nghĩa là chợ, quan trọng là người mua và người bán kinh doanh một cách lành mạnh.
Nếu cứ như thống kê mới hay có năm, chỉ riêng phía Nam có hàng trăm chương trình bao gồm các chủng loại nhạc "đóng hộp" thì cũng phải có tới vài ba ngàn bài hát. Đó là một thứ âm nhạc bị nhồi nhét, trùng lặp làm méo mó thị hiếu âm nhạc trong lớp trẻ.
Ngoài sự quản lý của các nhà chức trách, người tổ chức các chương trình ca nhạc cũng cần có định hướng cho các ca sĩ không nên chạy theo thị trường bằng mọi giá. Nếu thấy khán giả thích nghe loại nhạc nào là đổ xô vào hát, hoặc sáng tác, phát hành CD, chạy theo lợi nhuận thì thật khó cho ra đời những album "sạch".
Mặc dù rất nên ủng hộ quan điểm của các ca sĩ trẻ khi có nhu cầu hát về thế hệ mình nhưng trong dòng xoáy hội nhập hiện nay, họ cần phải được đào tạo, nâng cao tài năng và đầu tiên phải biết chối bỏ những thứ nhạc rác, cần phải tỉnh táo trước sự cám dỗ của thị trường.
Trong thực tế không ít những ca sĩ, nhạc sĩ có ý thức theo học những lớp tu nghiệp ngắn hạn và dài hạn ở nước ngoài như Đức Trí, Thanh Lam, Mỹ Linh, Thu Minh, Đoan Trang, Hồng Nhung, Đức Tuấn, Lam Trường… Đây là hướng đi cần làm gương cho hàng ngàn ca sĩ trẻ suy nghĩ trước khi cho ra đời những album để trình làng
