Thú chơi sách “ấn bản đặc biệt”: Nghề chơi cũng lắm công phu
Trên thế giới, thú chơi sách như thế này đã có từ lâu, còn ở Việt Nam có lẽ đến nay mới dần tạo được hình hài rõ nét và đang trở thành một thú chơi văn hóa tao nhã
1.Vừa qua, nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà văn Kim Lân (1920 - 2020), Đông A Books đã giới thiệu đến độc giả cả nước ấn phẩm “Người kép già” của nhà văn Kim Lân. Đây là tuyển tập truyện ngắn và vừa của nhà văn Kim Lân, bao gồm 18 tác phẩm nổi tiếng như “Đứa con người vợ lẽ”, “Người kép già”, “Chó săn”, “Vợ nhặt”, “Làng”, “Con chó xấu xí”, “Nên vợ nên chồng”, “Ông Cản ngũ”, “Anh chàng hiệp sĩ gỗ”...
Đi cùng với mỗi truyện là 1 minh họa của họa sĩ Thành Chương - con trai nhà văn Kim Lân. Những minh họa của họa sĩ Thành Chương trong cuốn sách này giống như một cây cầu, kết nối nhà văn và độc giả, kết nối xưa và nay, truyền thống và hiện đại. 18 minh họa mang hồn cốt của 18 tác phẩm văn học, thể hiện thành công bằng ngôn ngữ hội họa đã đem đến cho người đọc một trải nghiệm thú vị khi lật mở từng trang sách.
 |
| Cuốn “Lều chõng” của nhà văn Ngô Tất Tố (Nhà in Mai Lĩnh, 1941) là ấn bản giấy dó đặc biệt, có thủ bút và chữ kỹ của tác giả được trưng bày tại một triển lãm sách. |
Trong “Người kép già”, nhà văn Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Giám đốc NXB Hội Nhà văn - đơn vị liên kết với Đông A để xuất bản cuốn sách này đã giới thiệu đến bạn đọc chân dung văn học Kim Lân bằng những lời đầy thấu hiểu và trân trọng: “Những tác phẩm trong cuốn sách này của ông là những câu chuyện đời sống của gần một thế kỷ trước. Nhưng tất cả vẫn như vừa diễn ra. Ngôn ngữ và những thông điệp chứa đựng bên trong những câu chuyện của ông vẫn rực ấm như một dòng máu chảy trong cơ thể thời gian mà những người đương thời đang sống trong đó. Mọi hình thức xã hội luôn thay đổi nhưng bản chất của kiếp người không thay đổi, mọi ngôn ngữ có thể thay đổi nhưng bản chất của tình yêu thương con người và cái Thiện không hề thay đổi. Văn chương của nhà văn Kim Lân thuộc về những điều không thể thay đổi ấy...”.
Ấn phẩm “Người kép già” có độ dày 340 trang, được thiết kế chỉn chu, trang nhã và phải nói là rất đẹp, có bìa cứng và áo, được in màu toàn bộ bằng công nghệ mực vi sinh trên giấy chất lượng cao, khổ 16 x 24 cm. Đây là cuốn sách tâm huyết và đầy trân trọng dành cho bất cứ ai yêu mến văn học Việt Nam, yêu mến văn chương Kim Lân.
Nhưng đây mới chỉ là ấn phẩm phổ thông, trong dịp này Đông A sẽ ấn hành 101 bản kỷ niệm 100 năm (1920 - 2020) ngày sinh nhà văn Kim Lân, ruột in trên giấy Ford định lượng 150gsm để trong hộp sơn mài với nắp hộp in tranh minh họa “Người kép già”, kèm tranh sơn mài “Anh chàng hiệp sĩ gỗ” của họa sĩ Thành Chương.
Bên cạnh đó, cuốn sách sẽ có thêm 370 bản giới hạn đánh số từ DA 001 đến DA 365, ruột in trên giấy Ford định lượng 150gsm, bìa bọc da PU, trong đó có 5 bản ký hiệu lần lượt là Đ, Ô, N, G, A.
Cả hai loại ấn bản trên đều có đóng dấu đỏ của Đông A dành cho người sưu tầm, chơi sách. Những ấn bản đặc biệt này được dự kiến sẽ tạo nên một “cơn sốt” mới bởi vì tác giả Kim Lân là một tên tuổi lớn, có sức ảnh hưởng trên văn đàn và các tác phẩm hội họa của người con - họa sĩ Thành Chương - đi kèm với các tác phẩm văn học của cha - nhà văn Kim Lân thực sự tạo nên một sức hút, sức hấp dẫn đáng nể của một “công trình nghệ thuật”.
2. Có thể nói, Công ty sách Đông A chính là đơn vị đi đầu trong việc lan tỏa thú chơi sách với những ấn bản đặc biệt do chính đơn vị này in ấn phát hành. Còn nhớ hồi năm 2019, Đông A mở bán 100 bản đặc biệt cuốn tiểu thuyết “Những ngôi sao Eger” (tác giả Gárdonyi Géza, dịch giả Lê Xuân Giang, NXB Dân Trí liên kết Đông A phát hành) trên fanpage của mình. Giá bán của sách là 1 triệu đồng/ cuốn - con số cao gấp 5 lần giá sách bìa cứng.
Nhưng chỉ trong vòng vài phút sau khi đăng thông báo, 100 bản sách đặc biệt này đã được bán hết, tạo nên một kỉ lục về phát hành. Điều này đã thực sự tạo nên một “dư chấn”, khiến giới xuất bản phải giật mình ngạc nhiên vì nhu cầu “sẵn sàng đầu tư” để sở hữu những phiên bản đặc biệt của sách là có thật.
 |
| Cuốn “Người kép già” của nhà văn Kim Lân với 18 minh họa của Thành Chương sắp có ấn bản đặc biệt. |
Sau sự kiện này, đã ngấm ngầm có một cuộc “chạy đua” làm sách bản đặc biệt của các đơn vị làm xuất bản: Công ty cổ phần Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam cũng từng rất thành công với cuốn “Nghệ thuật Huế”, trong đó có 500 ấn bản đặc biệt bằng bìa da, có hộp, mạ vàng cạnh, đánh số từ 001 đến 500 với giá 500 ngàn/cuốn; Phanbook sau khi phát hành “Những con đường tơ lụa” (Peter Frankopan) bìa mềm có giá 490 ngàn đồng thì thực hiện thêm 100 bản bìa cứng với giá 548 ngàn/cuốn; Bản đặc biệt cuốn “Hà Nội quán xá phố phường” của nhà văn Uông Triều được đơn vì sách Sống thực hiện bìa cứng và thuê nhóm thiết kế để làm tranh popup riêng (Điều đặc biệt ở cuốn sách này là khi mở sách ra, popup này sẽ dựng lên thành mô hình 3D các địa danh nổi bật của Hà Nội hết sức độc đáo)...
Bên cạnh đó, NXB Thế giới cũng làm 50 bản đặc biệt và 5 bản đặc biệt nâng cấp bên cạnh sách phổ thông của cuốn “Dòng tranh dân gian Đông Hồ” (tác giả Nguyễn Thị Thu Hòa). Năm ấn bản đặc biệt này có ruột và bìa cứng khâu tay, bìa da thuộc nhuộm màu, gáy sách được bo tạo gân nổi, hoa văn dùng phôi đồng nung nóng in hằn lên bìa sách, bụng sách thếp vàng... dành cho những người yêu thích sưu tầm và trưng bày sách như một bộ môn nghệ thuật tại tư gia.
Có thể nói, để tạo nên nét đẹp văn hóa trong việc xuất bản, sưu tầm những cuốn sách có giá trị nội dung và thẩm mĩ đặc biệt này, phải kể đến đóng góp đáng kể của Công ty sách Đông A và Giám đốc Trần Đại Thắng.
Từ năm 2005 khi mới bước chân vào làng xuất bản, Đông A cùng với người đứng đầu là ông Trần Đại Thắng đã rất chú trọng đến hình thức, tính mỹ thuật của mỗi cuốn sách.
Khi phát hành cuốn “Văn mới 5 năm đầu thế kỉ” (hợp tuyển truyện ngắn của những tác giả đang được mến mộ thời đó như Tô Hoài, Bảo Ninh, Nguyễn Huy Thiệp, Lê Minh Khuê…), bên cạnh phiên bản phổ thông, Đông A còn làm 100 cuốn đặc biệt in trên giấy chất lượng tốt, sưu tầm đủ chữ kí của 40 tác giả trong sách đã gây được sự chú ý đối với những độc giả “kỹ tính” có thú vui sưu tầm sách.
Đây chính là những tiền đề quan trọng để sau này Đông A cho ra đời những phiên bản sách đặc biệt gọi là “S100” (chỉ có 100 ấn bản đặc biệt bên cạnh ấn bản phổ thông).
Năm 2017, đơn vị này phát hành hai cuốn “Kiều” và “Lục Vân Tiên” dưới dạng sách phổ thông, nhưng độc giả sưu tầm sách lại một lần nữa thích thú khi sách được làm bìa cứng, khổ lớn hơn (24x29 cm), in màu toàn bộ và đặc biệt là có tranh minh họa của nhiều họa sĩ đương đại hàng đầu hiện nay như Thành Chương, Đặng Xuân Hòa, Đinh Quân, Phan Cẩm Thượng, Hà Trí Hiếu, Phạm An Hải...
Những cuốn sách văn học nước ngoài khác được Đông A đầu tư công phu như “Kiêu hãnh và định kiến” của Jane Austen, “Anh em nhà Karamazov” của Dostoevsky hay “Bố già” của Mario Puzo, “Một chiến dịch Bắc Kỳ”...
Đặc biệt, với 100 ấn bản đặc biệt của tiểu thuyết “Bố già” được Đông A phát hành nhân kỷ niệm 50 năm ngày tiểu thuyết trứ danh này ra đời có giá lên tới 1,5 triệu đồng đã nhanh chóng được bán hết. Ngoài ra đơn vị này còn có phiên bản S500 với giá bình dân hơn để phục vụ nhu cầu của độc giả và cũng được bán hết đã tạo thêm nguồn động lực để Đông A tiếp tục kiên trì theo đuổi dòng sách này. Cho dù việc làm ra dòng sách này rất công phu, tỉ mỉ, tốn kém và lợi nhuận không phải là điều mà Đông A theo đuổi.
Theo chia sẻ của ông Trần Đại Thắng, mặc dù sách ấn bản đặc biệt được bán với giá cao, nhưng nhiều khi đơn vị này vẫn bị “lỗ vốn” bởi vì mức đầu tư dành cho một cuốn sách như thế rất lớn, nhưng ông vẫn muốn làm bởi vì muốn lan tỏa tình yêu sách đến với nhiều người hơn, để nó trở thành một nét đẹp văn hóa như đã có tại nhiều nước trên thế giới từ hàng trăm năm trước.
