“Phù thủy tiếng Anh” kiện bản quyền

Thứ Sáu, 28/04/2017, 09:33
Woo Bo Hyun được mệnh danh là “phù thủy Tiếng Anh”. Ông là một người Hàn Quốc, từng nhận học bổng du học Mỹ, tốt nghiệp Đại học Washington. Ở Hàn Quốc, ông làm giảng viên giảng dạy Tiếng Anh cho nhiều trường đại học danh tiếng. Woo Bo Hyun từng làm MC cho một Đài truyền hình Mỹ....


Có thời gian Woo Bo Hyun làm phiên dịch cho FBI. Ông là một trong 300 tác giả nổi tiếng nhất thế giới. Những cuốn sách dạy học tiếng Anh của ông được nhiều nước trên thế giới sử dụng như giáo trình trong các trường phổ thông và đại học. Ông cũng có nhiều cuốn sách đặc biệt bổ ích cho người tự học tiếng Anh.

Mới đây, ông gửi thư kêu cứu đến báo chí, truyền thông vì cho rằng Công ty cổ phần MCBOOKS (Hà Nội) có dấu hiệu không minh bạch trong việc xuất bản 7 đầu sách học Tiếng Anh của ông.

Muốn chấm dứt hợp đồng bản quyền

Trong thư gửi cho các cơ quan báo chí giữa tháng Tư vừa qua, Wo Bo Hyun kể lại: “Cách đây vài năm, tôi có đến Việt Nam và ghé vào công viên 23/9, tôi rất ngạc nhiên vì những người trẻ Việt Nam có niềm đam mê mãnh liệt với tiếng Anh và rất thích nói chuyện với người nước ngoài để nâng cao kĩ năng nói.

Tôi nhận ra rằng người Việt Nam cũng giống như người Hàn Quốc chúng tôi ở trường được học chủ yếu là ngữ pháp. Tuy nhiên, đến khi ra trường, họ khó có thể kiếm được công việc tốt nếu không nói được tiếng Anh. Lúc đó, tôi quyết định rằng mình sẽ xuất bản sách nơi đây để giúp người Việt Nam. 

Ngày 16/5/2014, tôi đã kí hợp đồng xuất bản 7 quyển sách với Công ty sách Mcbooks ở Việt Nam và không ngờ rằng sách của mình cũng bán rất chạy. Tôi vô cùng hạnh phúc và thấy thật sự biết ơn khi 7 quyển sách của tôi đã và đang được nhiều người Việt Nam đón đọc và toàn đứng top trong bảng xếp hạng các quyển sách tiếng Anh của tiki.vn, trang web bán hàng lớn nhất Việt Nam”.

Tuy nhiên, sau một thời gian tìm hiểu về việc Công ty MCBOOKS in ấn, phát hành những cuốn sách của mình, Wo Bo Hyun nhận thấy có nhiều điểm nghi vấn. Ông cho rằng, công ty này đã không hề minh bạch với tác giả từ số lượng sách cho một lần in, số tiền nhuận bút trả cho tác giả, cũng như số lần tái bản. Theo tác giả Wo Bo Huyn, ở trên trang lưu chiểu của mỗi quyển sách MCBOOK đều ghi rõ số lượng bản in là 5000 bản in/đầu sách, nhưng thực tế chỉ trả nhuận bút cho ông từ 2.000-3.000 bản in mỗi đầu sách.

Tác giả Woo Bo Hyun tường trình sự việc với báo chí.

Ngoài ra, theo Wo Bo Hyun, Công ty Mcbooks đã gian dối khi công bố bản báo cáo số lượng sách bán được năm 2015 và 2016 chênh lệch rất nhiều so với số lượng sách in thực tế. Ông Wo Bo Huyn dựa vào số phiên bản sách khác nhau của cùng một số giấy phép xuất bản mà ông tìm thấy chỉ trong 2 tuần. “Tôi đã hỏi luật sư của tôi và các công ty in, họ đều nói là lượng sách in cùng một giấy phép xuất bản thì sẽ hoàn toàn giống nhau, không có chuyện khác nhau về màu sắc, kích thước và chất lượng giấy như vậy”- Wo Bo Huyn cho hay.

Ông Wo Bo Huyn dẫn chứng cụ thể như sau:  Cuốn “Tiếng Anh ma thuật”: Cùng một số xuất bản ngày 17/3/2016 nhưng 2 phiên bản khác nhau về chất lượng giấy: một phiên bản là giấy nhám, một phiên bản giấy trơn bóng. Cuốn “Luyện nói tiếng Anh hiệu quả với Woo Bo Hyun”: Cùng một số xuất bản 15/9/2014 nhưng 2 phiên bản khác nhau: Một phiên bản có chữ “Best way to speak English well” màu xanh dương, một phiên bản có chữ “Best way to speak English well” màu hồng. Cuốn “Tự học 200 thành ngữ tiếng Anh thông dụng”: Cùng một số xuất bản ngày 26/12/2014 nhưng có 3 phiên bản khác nhau: Một phiên bản không có phần giấy ghi chú (giấy notes) và bìa sách màu hồng tươi, một phiên bản không có phần giấy ghi chú (giấy notes) hình dấu chân và bìa sách màu hồng cam, một phiên bản không có phần giấy ghi chú (giấy notes) hình đinh ghim và bìa sách màu đỏ tươi.

Hơn nữa, trang lưu chiểu cũng nằm ở vị trí khác nhau. Cuốn “Tự học 1.000 từ tiếng Anh căn bản”: Cùng một số xuất bản ngày 9/1/2015 nhưng có 3 phiên bản khác nhau: 2 phiên bản có đường bo ở 2 góc, một phiên bản không có đường bo. Ngoài ra, sắc độ màu xanh lá và xanh chuối của bìa 3 phiên bản cũng khác nhau. Cuốn: “Tự học giao tiếp tiếng Anh thành thạo với Woo Bo Hyun”: Cùng một số xuất bản ngày 12/10/2015 nhưng 3 phiên bản có bìa với sắc độ màu tím và màu xanh khác nhau.

Tác giả Woo Bo Hyun tỏ ra thất vọng khi hỏi về hóa đơn chứng từ thì phía Công ty MCBOOKS không chịu cho xem, lần lữa với nhiều lý do. Mặc dù còn 2 năm nữa mới kết thúc hợp đồng với công ty này nhưng Woo Bo Hyun đã gửi mail văn bản đề nghị chấm dứt hợp đồng bản quyền giữa ông và công ty MCBOOKS từ ngày 3/3/2017, nhưng MCBOOKS không đồng ý.

MCBOOKS khẳng định không gian dối số lượng đầu sách bán ra

Trả lời báo chí về vụ việc liên quan này, người đại diện của Công ty MCBOOKS cho biết, việc công ty xin cấp phép xuất bản trên giấy phép xuất bản để được quyền in 5.000 cuốn mỗi đầu sách là nhằm mục đích thuận lợi cho việc bán sách, marketing cũng như giới thiệu các đầu sách trên thị trường.

Việc này Công ty MCBOOKS có trao đổi với người đại diện của tác giả Woo Bo Hyun và đã được sự chấp thuận. Trên thực tế, trong lần xuất bản đầu tiên, MCBOOKS chỉ ký hợp đồng với xưởng in số lượng từ 2.000 đến 3.000 cuốn sách theo đúng thỏa thuận trên hợp đồng với tác giả. MCBOOKS đã làm đúng với hợp đồng và không vi phạm các điều khoản hợp đồng đã ký với tác giả Woo Bo Hyun.

Người đại diện của MCBOOKS cũng cho hay, đã trả tiền nhuận bút cho tác giả Woo Bo Hyun với mức phí được tính như sau: Số bản in nhân số tiền in trên giá bìa nhân 7%. MCBOOKS khẳng định, những đầu sách của tác giả Woo Bo Hyun được phân phối ra thị trường bằng hình thức ký gửi hàng hóa tại hai kênh phân phối, là các nhà sách trên toàn quốc và phân phối trên hệ thống bán trực tuyến.

Do vậy con số thống kê lượng sách thực tế được bán ra thị trường được chốt hằng năm đối với từng đơn vị phân phối một cách minh bạch, rõ ràng. Người đại diện MCBOOKS cũng phúc đáp rằng nếu như tác giả Woo Bo Hyun chỉ dựa vào vị trí thứ hạng trên bảng xếp hạng những cuốn sách tiếng Anh bán chạy của một trang bán hàng trực tuyến để xác định số lượng sách bán ra trên thị trường của MCBOOKS đối với các đầu sách đã nêu trên là không đầy đủ, thiếu cơ sở, cảm tính và áp đặt vô lý.

Theo đó, đề nghị phía tác giả Woo Bo Hyun phải gửi bằng chứng, tài liệu chứng cứ chứng minh sai phạm của MCBOOKS, nếu không sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật Việt Nam về tội vu khống. Ngoài ra MCBOOKS cũng khẳng định, vẫn tiếp tục thực hiện việc xuất bản, phát hành tại thị trường Việt Nam đối với 7 đầu sách Tiếng Anh đúng như hợp đồng đã ký.

Trong một diễn biến khác, lãnh đạo Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội, đơn vị cấp giấy phép cho MCBOOKS xuất bản, in ấn những cuốn sách của tác giả Woo Bo Hyun đã vào cuộc. Theo đó, NXB Đại học Quốc gia đã dừng cấp phép tất cả sản phẩm của MCBOOKS, yêu cầu công ty này ngưng phát hành các đầu sách của Woo Bo Hyun để giải quyết xong sự việc. NXB cũng yêu cầu Công ty MCBOOKS giải trình sự việc. Tuy nhiên, MCBOOKS đã không giải thích đến các chi tiết mà ông Woo Bo Hyun đã nêu trong lá đơn gửi truyền thông, báo chí.

Ngày 24/4, người đại diện của tác giả Woo Bo Hyun cho biết, phía MCBOOKS đã thu xếp gặp ông Woo Bo Hyun và các cộng sự của ông 2 lần, đồng ý hủy hợp đồng theo yêu cầu của ông Woo Bo Hyun, đồng ý thu hồi sách những cuốn sách đã in của tác giả Woo Bo Hyun trong vòng 1 tháng. Ngoài ra MCBOOKS chấp nhận trả nhuận bút cho tác giả Woo Bo Hyun theo số lượng bản in trên bìa sách (5000 bản mỗi đầu sách).

Tuy nhiên, MCBOOKS không thừa nhận đã xin giấy phép nhà xuất bản một lần nhưng in nhiều lần các cuốn nhượng bản quyền từ Woo Bo Hyun. MCBOOKS cam kết đài thọ vé máy bay để ông Woo Bo Hyun và cộng sự của ông ra Hà Nội kiểm tra số lượng bản in mà các xưởng in sách báo cáo. Tuy nhiên, tác giả Woo Bo Hyun không chấp thuận các điều kiện này.

"Những thỏa thuận của MCBOOKS mới chỉ là trên lời nói chưa đến nay vẫn chưa có văn bản nào gửi phía ông Woo Bo Hyun"- phía đại diện tác giả cho hay. Nhiều khả năng Woo Bo Hyun sẽ khởi kiện MCBOOKS ra tòa án.

Như vậy câu chuyện bản quyền này vẫn còn bỏ ngỏ, và có thể phải mất thêm thời gian để cả hai bên liên quan tìm ra câu trả lời thực sự. Đúng, sai vẫn còn ở phía trước, khi các cơ quan pháp lý vào cuộc. Tuy nhiên, đây cũng là một ví dụ điển hình để các đơn vị làm sách phải nhìn lại công việc của mình. Việc ký hợp đồng nhượng bản quyền với các tác giả không còn mới mẻ, nó là chuyện đương nhiên khi chúng ta đã gia nhập các công ước quốc tế về bản quyền.

Việc số lượng in trên bìa sách không khớp với hợp đồng ký với tác giả, dù cho có được tác giả đồng ý hay không, đều nói lên cách làm việc thiếu chuyên nghiệp, chưa coi trọng tuyệt đối các văn bản pháp lý. Việc các đơn vị làm sách, các nhà xuất bản ăn gian tác quyền của tác giả không phải chuyện hiếm, nếu không nói là phổ biến trong đời sống xuất bản ở ta những năm qua.

Một số đơn vị làm sách ký hợp đồng với tác giả một lần rồi âm thầm tái bản sách để bán thu lời là chuyện “xưa như diễm”. Chúng ta cũng quen với việc người trong nước dễ dàng bỏ qua cho nhau những vấn đề bản quyền, ngại kiện tụng vì phức tạp. Nhưng với người nước ngoài, mọi việc sẽ không đơn giản như vậy.

Vũ Quỳnh
.
.