Người trong cõi nhớ

Đơn vị đoàn tôi đến biểu diễn phục vụ là một đại đội bộ binh - nếu tôi nhớ không nhầm thì thuộc Sư đoàn 320. Các chiến sĩ đa phần là người miền Bắc. Chính trị viên là Trung úy Nguyễn Minh Khiêm, người Hải Phòng, trạc 27, 28 tuổi, dáng vóc thư sinh, cao ráo, có đôi mắt đằm thắm dưới hàng mi rậm rà, rất ưa nhìn.

Là người miền Bắc, nhưng các chiến sĩ ở đơn vị này rất thích cải lương. Còn chúng tôi, bấy lâu ở hậu phương, nay được đi chiến trường biểu diễn phục vụ chiến sĩ, đã háo hức lại được các chiến sĩ hâm mộ nên càng hào hứng say mê. Gần gụi đoàn lúc này nhất là anh Khiêm, Chính trị viên đại đội trẻ trai. Anh trực tiếp đón tiếp, săn sóc việc ăn ở và tỏ ra rất có thiện cảm với các nghệ sĩ trong đoàn.

Với tôi, anh có sự quan tâm riêng. Thường xuyên trò chuyện tâm sự với tôi, anh còn tặng tôi khi quả chanh, lúc tấm bánh lương khô, lần mấy múi dù làm khăn quàng cổ, lần chiếc túi mìn clê mo đựng đồ tư trang. Đặc biệt anh có  cảm tình và tỏ ra rất ngưỡng mộ những vai diễn của tôi. Còn tôi, trong các vai diễn  như Nam Hậu trong vở "Khuất Nguyên", Bạch Tuyết trong vở "Chiếc nhẫn ngọc", Lão bà trong vở "Kiều Nguyệt Nga", Tiên em trong vở "Mẫu Đơn tiên", bà Huyện trong vở "Nghêu Sò Ốc Hến"...  cũng như hát trong các vở: "Khúc hát tình đời", "Người trong cõi nhớ", "Biển tình cay đắng", "Đôi dòng sữa mẹ" … tôi đều thực hiện với niềm hứng khởi thật sự xuất phát từ tình yêu và sự mến phục đặc biệt với các chiến sĩ.

Cảm mến của các chiến sĩ với nghệ sĩ trong những ngày khốc liệt của chiến tranh càng lúc càng nồng nhiệt. Nhiệt tình và nỗi quyến luyến của chúng tôi với các chiến sĩ, cũng như mối thân tình của anh Chính trị viên Đại đội trẻ trai người Hải Phòng có đôi mắt đằm thắm với các nghệ sĩ. Và với riêng tôi, ánh mắt của anh tôi nhận ra càng lúc càng nồng nàn thắm thiết. Tôi nói tình cảm riêng của anh với tôi mà không sợ võ đoán. Vì ngày chia tay để đoàn chúng tôi đi biểu diễn phục vụ đơn vị khác, rưng rưng trong khóe mắt, tôi đã cảm động vô cùng đón nhận mấy dòng thơ trong lá thư anh gửi tôi mà tôi còn nhớ làm lòng cho đến giờ.

Gửi em Tuyên
Trong trái tim anh
Một đồng chí diễn viên
Một cô gái Khâm Thiên
Một con người Hà Nội
Từng thủ vai tiểu thư, công nhân, xã viên, bộ đội
Vũ khí của em là những lời ca
Có tâm hồn có cả thiết tha
Có cuộc sống của những người đang sống
Anh gặp em giữa vùng giải phóng
Nghe em ca điệu Khốc Hoàng Thiên
Nghe em ca Vọng cổ, Kim Tiền
Và gì nữa anh không biết hết
Em hát lên tình yêu tha thiết
Em lên án Mỹ ngụy tàn hung
Em hát bao sự tích anh hung
Ca ngợi những nhân tâm phẩm giá
Em hát vì mọi người tất cả
Còn riêng em hình như là chưa
Tự nhiên anh rất say sưa
Muốn dệt một mẫu tình trong trắng
Đã dạn dày lửa bom mưa nắng
Cho anh ca suốt cả cuộc đời
Để anh nghe không phải bằng lời
Bởi anh cũng không là thi sĩ
Ơi em đồng chí nữ diễn viên..

(Nguyễn Minh Kiêm/ QuảngTrị 1972)

Những dòng thơ ghi nhận những rung động thanh tân đầu đời của một con người, một sĩ quan quân đội trẻ trai trẻ lần đầu trước một người con gái. Tôi có cảm nhận như thế ngay trong những ngày ở chiến trường Quảng Trị năm đó. Và tôi còn lưu giữ mãi cảm xúc đó sau ngày chia tay anh.

Chia tay anh, đoàn tôi đi phục vụ đơn vị khác. Chiến tranh ác liệt, tin tức thất thường. Rất lâu sau, tôi nhận được tin anh bị thương nặng sau một trận đánh quả cảm và quyết liệt. Anh nằm viện, vết thương quá nặng và hiểm khiến mặt anh, gương mặt trẻ trai có cặp mắt đằm thắm ưa nhìn bị biến dạng khác thường. Và tôi vì công việc của đoàn không có cách nào có thể tìm thăm anh được. Vì tiếc thay, cả lá thư anh gửi có tên hòm thư của anh tôi cũng để thất lạc mất.

 Dòng đời mải miết trôi. Đã gần 50 qua. Trong xô bồ của các sự  kiện buồn vui xảy ra trong đời người, đến nay, tôi vẫn không thể quên được những tháng ngày được đến chiến trường Quảng Trị biểu diễn phục vụ các chiến sĩ đại đội của Trung úy Nguyễn Minh Khiêm, không thể quên được anh, hình bóng anh vẫn còn trong cõi nhớ của tôi!

Nhân ngày 27 tháng 7 năm nay, tôi viết những dòng này, gửi đến bạn đọc xa gần, với chút hy vọng  rằng anh vẫn còn ở một nơi nào đó trong cuộc sống hôm nay,  đọc được  chúng  và  anh sẽ nhớ tới tôi, người em gái thân thương của anh một ngày đã xa.