Họa sĩ Trần Lưu Hậu - Lặng lẽ độc hành qua cõi sắc màu

• Họa sĩ Trần Lưu Hậu: Vẽ là một đạo sống
• Họa sĩ Trần Lưu Hậu: Để lại đôi bờ những lớp phù sa…
• Họa sĩ Trần Lưu Hậu - Kẻ độc hành trong cõi nhân gian

1. Lần đầu tôi đến nhà ông, những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ trước. Ngôi nhà trong ngõ nhỏ Yết Kiêu trên con phố nhỏ cùng tên. Vừa bước qua bậc cửa, đập vào mắt tôi là những bức tranh khổ lớn với nét vạch phóng khoáng, mạnh mẽ, hiện đại. Toàn bộ ngôi nhà ngập tràn năng lượng bởi tranh của ông. Ngồn ngộn bảng màu gốc, những vệt màu bạo liệt, dứt khoát và ngẫu hứng. Phần nghệ sĩ mãnh liệt ẩn sâu trong ông già có vẻ ngoài hiền lành, ẩn nhẫn ấy, chỉ được biểu hiện qua toan và màu.

"Tranh của mình bán được, đủ để lo cho con cái và chuyên tâm vào vẽ". Khi ông nói, ánh mắt thoáng vẻ xót xa cho các con, những đứa trẻ phải lớn lên cùng ông trong khốn khó. Gánh cơm áo cho một gia đình đông con đè lên vai bao năm, vùi lấp, dồn nén, trói buộc ông, có lẽ đã tạo cho ông sự nổ tung trong cuồn cuộn màu, trong những vệt bứt phá đầy xung lực, những hòa sắc cực đoan, phi thực. Một bút pháp riêng biệt của hội họa.

Họa sĩ Trần Lưu Hậu. Ảnh: Trần Lưu Tuấn

Rồi có lần, qua điện thoại, ông nói với tôi mình vừa mua thêm được căn nhà bên cạnh. Kỳ, con mình, đang xây lại, khi nào xong mời các bạn lại chơi. Ông nói đùa đấy là "cái chuồng của mình". Chúng tôi mừng cho ông. Hội họa đã đem lại cho ông đầy đủ vật chất và năng lượng để vẽ, để thỏa sức tìm tòi những ẩn sâu trong bản ngã. Mấy năm trước, trong triển lãm tranh của họa sĩ Lưu Công Nhân, ông và họa sĩ Mai Long lọc cọc chống gậy đến, ngồi kể những câu chuyện vui nho nhỏ về bạn mình. Ông bảo vẫn vẽ hàng ngày, vẫn hàng năm lên rừng xuống biển vẽ, vẫn cùng Mai Long chống gậy đi chơi.

Gần ba chục năm giảng dạy ở Trường Mỹ thuật Yết Kiêu. Cũng như thầy của mình, họa sĩ Tô Ngọc Vân, ông tận tâm, khơi gợi tài năng, đề cao sự tìm tòi, dấn thân, coi học trò như những đồng nghiệp. Và họ, dù đã là những họa sĩ đương đại nổi tiếng vẫn yêu quý, kính trọng và khâm phục sức sáng tạo, lao động không ngừng nghỉ của thầy mình.                                 

2. Họa sĩ Trần Lưu Hậu tuổi Mậu Thìn, như một con rồng cô đơn, ẩn nhẫn. Hơn 60 tuổi, khi làn gió đổi mới tràn vào,  ông mới được bùng nổ trong cuộc đi tìm sự biểu đạt của sắc màu. Bán được tranh, thoát khỏi sự mưu sinh, thoát khỏi nỗi sợ hãi mơ hồ của người nghệ sĩ, ông miệt mài tìm vẻ đẹp ẩn sâu trong nội tâm, trong cuộc sống quanh mình.

Không lập ngôn, không ồn ào, không giao đãi và lối sống vô cùng đơn giản, nhu cầu của ông là có ngôi nhà thật lớn, đồ đạc, tiện nghi đẹp nhưng tối thiểu cho cuộc sống hàng ngày, còn lại là để vẽ, để tắm trong không gian sáng tạo của riêng mình.  Ông nói: Đến tuổi này, chẳng còn gì là quan trọng. Với ông, hội họa đơn giản là vẽ, vẽ không phải để khẳng định tài năng, bởi tài năng với người nghệ sĩ là thứ phải sẵn có. Vẽ là công việc lao động hàng ngày, như cơm ăn, nước uống, không khí thở. Vẽ bù lại những tháng ngày đã qua, đề tài, phong cách, kỹ thuật không còn quan trọng nữa. Ông độc hành, lặng lẽ trên con đường sáng tạo.

3. Mấy năm nay, không gặp ông. Nghe tin ông bệnh, rồi nghe ông khỏe lại. Qua điện thoại họa sĩ Mai Long nói lâu lâu qua thăm ông, ông vẫn đi lại, vẫn làm việc.

Vậy mà hôm nay họa sĩ Trần Lưu Hậu đã ra đi. Ông chọn ngày đặc biệt như tài năng của ông.