Người khách kỳ dị
Qua làn kính xe phủ mờ mưa bụi, thấy một cái bóng lùng nhùng trong cái áo mưa vải bạt xô ra dưới lòng đường vẫy vẫy tỏ vẻ rất khẩn thiết, Đoan vội hãm xe và đánh tay lái cho chiếc taxi tạt vào vệ đường. Hạ cửa kính, Đoan nhận ra một gương mặt đàn ông ụ ị, lòa nhòa, lởm khởm râu ria và một giọng nói lơ lớ: “Anh lái taxi à! Làm ơn cho mình đi Lao Cai với vớ!”.
Khách đi xe thật rồi! Nhưng lướt qua gương mặt hơi có vẻ dị thường, ngước lên bầu trời cuối thu đã ngả chiều xám xịt, Đoan là người có tấm lòng biết cảm thông với mọi người, nhưng cũng không khỏi ngại ngùng.
Sinh ra trong một gia đình có nền nếp gia phong. Học hết lớp 12. Hoàn thành nghĩa vụ quân sự hai năm. Lập thân, xin vào lái taxi cho hãng Mai Linh. Bố là luật sư. Mẹ là cô giáo. Một lời răn dạy là một lời đạo đức. Nghề nghiệp không có sang hèn. Biết học thì đâu cũng là môi trường để hoàn thiện tư cách. Nhưng từ đây đi Lào Cai hơn ba trăm cây số chứ có ít đâu. Đã xa lại đêm hôm. Bóng đêm, nơi náu mình của những điều bất trắc.
Nghề lái taxi tiếng thế cũng lắm bất thường. Đôi khi có cả hiểm nguy. Đoan chưa gặp sự cố nào nghiêm trọng, nhưng đồng nghiệp thì thiếu gì chuyện hãi hùng. Một bọn thiếu niên nhảy lên xe bắt lái đi chơi quanh thành phố nửa ngày trời rồi nhảy xuống vừa quỵt tiền vừa cười vào mũi anh lái là ngố. Một thằng to cộ cộ như hộ pháp vừa lên xe đã gí súng vào gáy ép lái tăng tốc chạy ra đường 5 để tẩu thoát khỏi sự truy đuổi của Cảnh sát cơ động 113. Một nhóm thanh niên xăm trổ đầy tay leo lên xe đòi đi Thanh Hóa lúc đêm buông, chạy đến Ninh Bình một thằng quàng dây nilon chịt cổ người lái đến chết ngất, rồi cướp xe, bán lấy tiền ăn chơi.
Có lẽ là nhận ra thái độ có phần ngại ngùng của Đoan, người khách liền nhíu mày nhăn mặt khổ ải: “Giúp mình một tí nào. Thương người như thể thương thân đi. Mình không để anh lái thiệt đâu vớ”. Tiếng vớ đệm ở cuối câu và cái cách xưng mình của người khách đã tự mách bảo ông thuộc về một tộc người miền núi. Điều đó càng khẳng định khi ông trật cái mũ áo mưa để lộ cái khăn đen trùm đầu và chiếc áo chàm với hàng khuy vải mặc bên trong. “Bây giờ là sáu giờ chiều rồi…” –
Đặt tay lên vô lăng, Đoan chép miệng. Nhưng lần này, không để Đoan nói tiếp, ông khách đã thò đầu vào hẳn trong xe và Đoan khẽ rùng mình vì ngửi thấy hơi rượu cồn phả ra từ tiếng nói của ông: “Không xa đâu. Đường cao tốc chỉ mất bốn năm giờ là tới Lào Cai rồi leo núi Hoàng Liên một giờ là tới thôi. Với lại có mình, hai người bạn đường, không sợ gì đâu mà.
Ngưng lại mấy giây, đoán chừng đã phần nào thuyết phục được Đoan và nhìn gương mặt trái xoan hiền lương của anh, ông khách lại tiếp tục hạ giọng khẩn nài thêm một mức - Mình là người Mông ở quê núi Hoàng Liên. Mình không biết nói dối đâu. Còn rượu là vì mình hấp một tí cho đỡ buồn thôi."Thành sầu nan phá tửu vi binh mà". Giúp mình một tí nhé! Chắc anh thắc mắc tại sao mình lại muốn đi đêm mà không để ngày mai. Người dân tộc mình nó tin có ngày lành tháng tốt. Mình có một việc hệ trọng bắt buộc mai phải có mặt ở quê, vì ngày mai là ngày con cừu mà. À, nếu cần thì mình xin đặt cọc trước. Mình bán một con trâu một con ngựa được bốn mươi triệu. Chi tiêu ở bệnh viện mất hơn một nửa nên còn nhiều. Còn đây là Giấy chứng minh của mình…”.
Đã đến cái nước này thì Đoan làm sao có thể từ chối được yêu vầu của ông khách. Quài tay, anh mở cửa sau cho ông lọt vào lòng xe. Và thoáng cái Đoan đã trực tiếp nhận diện được ông rồi. Tuổi ngoại năm mươi, mặt tròn phị, lởm chởm râu quai nón, mắt xếch, thân hình người ông chắc nịch trong mặc chiếc áo chàm xanh và chiếc quần đen. Đồ đoàn mang theo của ông là một túi thổ cẩm to và một chiếc hộp gỗ mộc sơn đỏ dài chừng nửa mét.
 |
| Minh họa: Lê Trí Dũng |
Ôm chiếc hộp gỗ trong lòng, đặt chiếc túi thổ cẩm xuống sàn xe, nhìn lên cái biển ghi tên người lái để ở kính xe, ông làm Đoan bất ngờ vì vừa nhổm dậy, vừa chìa tay lên phía Đoan: “Ô! Anh lái tên Đoan à. Mình là Giàng A Tống. Cho mình bắt tay làm quen nhé. "Một chuyến đò cũng nên nghĩa". Người Kinh có câu nói ấy có phải không? Mà anh Đoan này, không cần rẽ vào Việt Trì hay Yên Bái ăn cơm chiều đâu. Trong cái túi này của mình, có đủ bánh dày, bánh chưng, thịt lạp, lại có cả lon côcacôla và bi đông nước chè Suối Giàng cho anh nữa đấy!”.
Chân thật và chất phác. Lại còn thuộc cả ca dao. Lại biết cả thành ngữ Hán - Việt. Xem cách ứng xử thì ông khách là một con người có văn hóa và từng trải nữa. Nhưng không hiểu sao, ám ảnh Đoan vẫn là hình ảnh một con người có gì đó kỳ dị khác thường. Vì sao thế? Vì sau nhiều lần nhắc nhở của Đoan, ông vẫn ôm khư khư trong lòng chiếc hòm gỗ dài đến hơn nửa mét, dẫu nửa ghế băng sau còn thừa chỗ để ông đặt nó. Vì trong cách nói năng của ông chứng tỏ ông là một người hay xúc động, ông đang cố giấu một nỗi buồn thương và bối rối đè nặng trong lòng.
Kỳ dị và khác thường thật. Vì xe chạy mới được hơn ba chục cây số trời mùa thu sập tối, ông khách đã ngáp một hơi dài và nói lời xin lỗi Đoan, rằng mấy ngày vừa qua ông thức trắng đêm nên giờ xin phép được ngả lưng chốc lát. Băng ghế sau thật tình không đủ độ dài để ông ruỗi chân. Nhưng Đoan có cảm giác dù nó có dài đến đâu thì ông cũng cứ nằm trong tư thế co hai đầu gối lên để giữ chiếc hòm gỗ được yên vị, thật chắc chắn trong lòng. Chiếc hòm gỗ, báu vật không thể tách rời khỏi ông. Kể cả lúc ôtô vấp phải các ổ gà. Nhất là khi ông vào sâu giấc ngủ.
*
Ông là một lữ khách kỳ dị chăng? Nhân sinh bách tính. Thì chẳng phải đã có lần Đoan đã gặp một khách đường xa cũng kỳ dị như thế này đó sao. Tháng tám năm ngoái, một chiều đã hết giờ làm, Đoan đang đánh xe đi đổ xăng thì chợt dừng lại bên hè đường phố Nguyến Khuyến. Chui vào băng ghế trước cạnh Đoan là một gã trai, trạc mười bảy mười tám, cao ngỏng, mặt non choẹt, má lấm tấm vài cái mụn trứng cá. Nhưng ngồ ngộ khác thường là gương mặt thì búng ra sữa mà cổ gã thì lòng vòng có đến ba chuỗi xích vàng, trong khi cổ tay gã thì đeo có đến cả chục cái vòng bạc và kỳ quái hơn là một bên tai gã lại tòn ten một bông tai lóng lánh trắng như kim cương.
“Định đi đâu bây giờ đây?”. Trả lời câu hỏi của Đoan, gã vừa trút chiếc balô nặng chịch to đùng ở sau lưng, vừa miệng cười lễ phép: “Dạ! Anh cứ cho xe chạy thoải mái ạ!”. Quái, thoải mái nghĩa là thế nào? Đoan chưa kịp hỏi thêm thì gã đã tiếp: “Anh muốn cho em đi đâu cũng được. Em đang cuồng cẳng”. Trời! Thằng này mắc bệnh dở người rồi. Nghĩ vậy, Đoan liền quát: “Bộ điên hả?”. Đáp lại tiếng quát của Đoan, gã lại cười hị hị hị, rồi hất hất tay: “Nếu thế anh cho em ra đường Giải Phóng rồi hai anh em mình cùng theo đường quốc lộ 1A vô Nam, anh à!”.
Hừ! Không là một bệnh nhân tâm thần trốn trại Trâu Quỳ thì cũng là một ông con giời du thủ du thực rồi. Nghĩ vậy, nên khi xe vừa mớm vào đường Giải Phóng, Đoan liền dừng xe, quay ngang nhìn chằm chằm vào gã trai. “Này ông trẻ. Vừa cướp bóc ở đâu, giờ định tính bài chuồn, hả? Có muốn vào đồn Công an không? Mà chớ có nằm mơ định giở trò đấy. Anh mày đây đã từng là lính nghĩa vụ hai năm rồi nhé”.
Không thể ngờ, nghe Đoan cảnh cáo vậy, gã liền cúi xuống mở khóa chiếc ba lô đặt ở dưới chân để cho Đoan thấy đầy trong ba lô toàn bánh mì, xúc xích, lạp xường. Và sau đó, kéo từ túi áo ngực ra một xấp tiền dầy, toàn loại bạc mệnh giá năm trăm ngàn đồng: “Anh xem đi, giấy chứng nhận em trúng xổ số loại hai trăm triệu đây. Giờ em muốn làm một cuộc du lịch khắp đất nước này cho thỏa chí trai! Anh hãy chở em đi. Tiền em nhiều như quân Nguyên, em sẽ trả anh sòng phẳng. Còn khoản măm dọc đường, em đã lo đủ đồ ăn thức uống đây rồi!”.
Và thế là Đoan đã hưởng lợi từ một gã trai tính khí có vẻ như hơi điên điên và thích chơi ngông! Đoan đã cùng gã trai nọ có một cuộc viễn du, một chuyến đi xuyên Việt hiếm có và tuyệt vời. Nhờ vậy Đoan đã đặt chân đến bãi biển Lăng Cô huyền ảo và cùng xe leo đèo Hải Vân bên núi bên biển trong mây đẹp mê hồn. Đoan đã được đi thăm lăng mộ các vua chúa đời Nguyễn với các kiểu kiến trúc gây những ấn tượng kỳ lạ đến bàng hoàng. Chùa Thiên Mụ, núi Ngự Bình, rừng Quốc gia Bạch Mã…
Đoan đã cùng gã trai kỳ lạ đó đặt chân đến, tận mắt thấy trong mê mẩn vì sự kỳ vĩ của chúng. Còn Đà Nẵng bên bờ sông Hàn và sau đó là Hội An, là động Huyền Không, Núi Bà Nà, bảo tàng Chăm thì thật sự là trên cả tuyệt vời về một hạnh phúc trên trần gian.
Ở Buôn Mê Thuột lần đầu tiên Đoan được sống trong ngỡ ngàng vì được nhìn thấy những vùng đất đỏ hồng, xuê tơi. Được chứng kiến cảnh mặt trời chiều đỏ lựng từ từ hạ xuống một chân trời xa tít mà phẳng lì một vệt cắt ngang. Sau cùng thì Đoan đã sẽ chẳng bao giờ có thể quên được Hà Tiên, mỏm đất ở phía cực Tây Nam của đất nước, ở đó có Thạch Động, suối Tranh, chùa Hang, hòn Phụ tử, Núi Tô Châu... một lần được thấy suốt đời không thể quên.
Thì ra gã trai trẻ này không mắc chứng điên mà cũng không phải là kẻ mắc bệnh tâm thần. Gã nói: “Em là con cầu tự. Bố mẹ em là đại gia. Các cụ giữ em trong nhà như tù giam lỏng. Lần này, trúng xổ số đặc biệt và nhờ anh, em mới thỏa mãn khát khao đã ấp ủ từ lâu là được thấy giang sơn cẩm tú gấm vóc Tổ quốc ta thế nào"!.
*
Còn ông khách tên Giàng A Tống người Mông này. Từ lúc xin phép đặt mình xuống băng ghế sau là ông chìm vào giấc ngủ mê mệt khác thường. Áng chừng ông vừa trải qua rất nhiều đêm mất ngủ. Nhưng đó là một giấc ngủ nặng nề, không bình thường. Tiếng ông ngáy rền rã. Ông hay nổi những cơn ho. Đặc biệt là ông liên tục nói năng lảm nhảm trong những cơn mê dài. Thậm chí có nhiều lúc ông nức nở gọi tên một ai đó và rên la thảm thiết từng hồi dài với những tiếng kêu đau đớn như xé ruột. Và nhiều lúc, Đoan phải dừng xe, lay gọi ông, đánh thức ông. Ông ngồi dậy, hấp him hai con mắt đỏ lờ, xin lỗi Đoan, rồi lại ôm cái hộp gỗ nằm xuống và chỉ lát sau lại chìm vào giấc ngủ nặng nhọc mê man trong hồi ức đau buồn.
Lòng trĩu nặng phân vân về ông khách, Đoan một mình một xe rì rầm đi trong đêm. Khoảng một giờ sáng thì bất thần trời đổ cơn mưa, một cơn mưa núi cuối mùa. Tiếng hạt mưa gõ ràn rạt trên mui xe đánh thức ông khách. Ông ngồi dậy bẽn lẽn nói lời xin lỗi Đoan, bảo Đoan cho xe dừng, lấy xôi, thịt lạp cho Đoan ăn.
Tang tảng sáng thì xe bắt đầu leo núi Hoàng Liên. Tới đây thì ông khách tỉnh táo hẳn. Ông khìn khịt mũi bảo: “Tôi thấy quê núi tôi rồi, anh Đoan à. Về quê tôi, anh phải ở nhà tôi một ngày cho cả họ Giàng tôi đền ơn anh nhé!”.
Đáp lời ông, Đoan chỉ biết im lặng cảm ơn ông. Vì từ đây, Đoan tự nhủ phải thật tỉnh táo. Từ đây, đường đã dốc lại quanh co, bên núi bên bờ vực, thi thoảng xe lại phải dừng lại để tìm cách len lỏi qua những tảng đá bụi cây sau trận mưa lớn sụt lở đổ xuống mặt đường. Cơn mưa lớn đêm qua để lại di chứng thật đáng sợ! Càng lên cao càng nhiều đoạn đường bị lấp vì đất núi sạt lở. Vừa cho xe chầm chậm vượt lên từng đoạn, Đoan càng lúc càng thấy lo. Ông khách cùng tâm trạng với Đoan. Ngó qua kính xe, thi thoảng ông lại reo khe khẽ: “Còn hơn chục cây số nữa là tới quê tôi rồi”.
Cuối cùng, ôm chặt cái hộp gỗ, ông khấp khởi kêu: “Còn một thôi đường nữa thôi anh Đoan à”. Thì vừa lúc Đoan vội đạp chân phanh và chiếc xe đứng khựng ngay lại. Trời! Một khối đất đá đỏ lòm chọn đúng lúc chiếc taxi chờm tới đã như một con thác đổ ụp xuống ngay trước mũi xe.
Khủng khiếp! Trong một phản ứng tự nhiên Đoan vội cài số cho xe giật lui. Nhưng anh hiểu ngay là không thể được. Chiếc taxi đã bị nghẽn lối cả trước và sau. Ngó qua cửa xe, anh kinh hoàng nhận ra, tình thế thật nguy hiểm, con đường chênh vênh bên một bờ vực, mặt đường bị đống đất đá đổ ụp xuống chắn ngang, chỉ còn lại một vệt xám nhờ vừa đủ cho bốn bánh xe thật khéo léo may ra mới có thể lách qua. Trời! Và nếu không cho xe men men đi qua ngay thì nguy cơ đống đá theo đà trượt sẽ đẩy cả chiếc xe xuống vực thẳm chết người dưới kia là dứt khoát rồi!
Không thể do dự một giây nào nữa. Phải quyết định ngay. Cùng lúc nghe thấy tiếng ông khách rên một hơi dài sau một lời như khẩn cầu cất lên, Đoan liền nghiến răng đạp mạnh chân ga. Và ngay lập tức chiếc xe rú to một hơi, quay tít bốn chiếc bánh, vọt tiến theo vệt đường xám, nhưng có cảm giác nó đã hóa thân, biến thành một sinh vật có linh hồn, cất cánh bay lên và khi bốn bánh xe vừa chạm đánh ình xuống rẻo đất bên kia đống đất đá thì ông khách vùng dậy, đột ngột hộc lên một tiếng kêu hãi hùng: “Sống rồi, anh Đoan ơi! Sống rồi, anh Đoan ơi!”.
Hú vía! Chiếc taxi vừa qua đoạn đá đổ thì trong tích tắc cả đống đất đá cùng khúc đường còn lại đã sụt hút đánh ầm xuống vực sâu.
Ra khỏi xe, Đoan run rẩy để mặc hai con mắt ngây đờ trôi trượt xuống theo chiều sâu của con vực bên cạnh mình. Lát sau quay lại anh giật mình vì nhìn thấy một cảnh tượng thật lạ lùng. Bên cạnh đường, ông khách người Mông tên Giàng A Tống đang quỳ trước chiếc hộp gỗ. Trên chiếc hộp gỗ dài là một bát hương có ba nén nhang thơm đang nghi ngút khói. “Ơn nhờ vong linh cô Seo Mẩy vợ tôi đấy, anh lái taxi à”. Ông Tống nói nghẹn ngào.
Mọi sự thế là đã rõ ràng. Bà vợ ông Giàng A Tống tên là Seo Mẩy. Đó là một phụ nữ Mông xinh đẹp và hiền hậu. Cả một đời ăn ở hiền lành đức độ, một mình trồng lúa, trồng bắp, xe lanh dệt vải lo cái ăn cái mặc ba đứa con và hai bên bố mẹ già. Ông Tống đi bộ đội mười năm. Yên tâm hoàn thành xuất sắc trách nhiệm, xuất ngũ với quân hàm Thiếu tá.
Ba năm nay, bà Seo Mẩy mắc bệnh hiểm nghèo. Ông Tống gom tiền để dành khi ra quân, bán thêm một con trâu một con ngựa có được bốn chục triệu đưa bà về Hà Nội chữa trị. Lăn lóc suốt hai năm trời, ông không quản khó nhọc, khi làm phu khuân vác ở bến xe bến tàu, lúc nấu nước sôi bán lấy tiền thuốc thang cho bà. Tiếc thay, bà không qua khỏi. Trước khi bà mất, bà nói, muốn thi thể bà được trở về nơi chôn rau cắt rốn là xã Lao Chải huyện Sa Pa tỉnh Lào Cai. Ông Tống, người chồng thủy chung tận tụy của bà đã thực hiện đúng di nguyện của bà.
Đoan quỳ xuống chắp tay rung rưng trước màn hương khói phủ trên chiếc hòm gỗ đựng di hài của người đã khuất. Một người đàn bà như rất nhiều người dân bình thường đã sống một đời lương thiện và mẫu mực. Đoan giàn giụa nước mắt khi nghe ông Tống nói trong nức nở: “Seo Mẩy ơi, em sống khôn chết thiêng, em đã che chở cho anh và anh Đoan qua cái tai họa chết người này”. Ôm choàng lấy ông Tống, Đoan nghẹn ngào vì cảm thương yêu quý ông. Cũng là lần đầu tiên trong đời, Đoan nhận ra sức mạnh của tâm linh, của những điều tốt lành thánh thiện.
