Mật đắng

Đêm, gió nồm leo pheo đuổi nhau trên ngọn cây. Ông Cả Thìn bỗng thấy cô đơn bao trùm căn nhà và cả tấm thân teo tóp. Ông nghĩ: “Tại sao đến tuổi này mà thằng Xuề con ông chưa có vợ?! Cứ đà ấy vài năm nữa thì...”.

Ông trở dậy, lật đật lấy giấy bút, hí hoáy viết, viết xong lại xé, mãi rồi cũng được. Rồi ngồi chờ. Lần đầu trong đời, ông Cả rõ thế, tiếng phố xá về đêm, gió quạt rụng lá cơm nguội đầu hồi nhà trộn tiếng ư ử dụ đực của con mèo nhà ai, lẫn tiếng mưa tí tách rót lạnh vào máng nước. Ông chờ…

Gần sáng, ông Cả xuống đường. Ông ra bến ngó nghiêng các hàng ghế, cả mấy cái xe rỗng không. Quả nhiên, thằng con ông đang co quắp trong xe của nó, nồng nặc mùi rượu:

- Xuề...

- Đang ngủ... lại suyễn - Nó tưởng nó ở nhà, băn bẳn.

- Không, về... tao có chuyện.

Xuề tỉnh rụi. Cha có của để dành? Khi là vàng... Thằng Xuề xăng xái.

Về đến nhà, ông Cả tráng xuyến, pha một ấm trà. Xuề nghiêm túc nhìn cha làm các việc mà ruột gan cứ cồn lên.

Ông Cả rót hai chén trà, một cho ông, một cho con:

- Không nói anh cũng biết. Họ Cao Hữu, giờ chỉ có anh. Tôi quyết định trao văn tự sở hữu gian nhà, từ nay. Với điều kiện, anh phải cưới vợ, đẻ con.

- Còn gì nữa... cha dền dứ thế?

- Thì tôi nói rồi, gian nhà này là của anh nhưng phải cưới vợ. Đây, văn tự tôi vừa viết.

- Thế thôi à?

- Mấy thứ trong nhà... đáng gì. Tài sản ở hai bàn tay con ạ.

Thằng Xuề dẩu mỏ, ra cửa. Vừa đi nó vừa càu cạu trước sự hẫng hụt đến nguội lòng của người cha. Mặt ông Cả nhàu nhò: “Sao con không hiểu mình như lòng biển, cạn đời nuôi nấng rong rêu”. Ông Cả buồn bã đứng dậy châm nén hương trên bàn thờ vợ, xong, ông nằm xuống giường, chập chờn vào giấc ngủ ngày.

“Thất nhật”. Ông Cả  bấm đốt. Xuề dẫn về một người nhỏ tí. Nó giới thiệu với cả khu: Vợ sắp cưới. Có trời biết Xuề yêu thật, hay chỉ đường mật khiến chị Nhỏ xiêu lòng bỏ phố núi về làm dâu ông Thìn. Vật dụng trong nhà như nạm bạc. Ấm lên. Có điều, Xuề không bỏ rượu. Rồi bụng nó to, cục cục, ăn gì cũng chẳng tiêu, mắt lại vàng. Bác sĩ bảo bị sưng gan. Ngày chị Nhỏ khai hoa, Xuề không đưa được. Thay vào, người cha hen suyễn ôm mấy thứ vật dụng lật đật theo chiếc xích lô chở con dâu đang trở dạ quằn quại. Dòng họ Cao được đứa con trai đỏ au, chân tay nguềnh ngoàng, mắt nhắm tịt nhưng khóc chèo chẹo đòi ăn. Ông nội nó đặt tên là Tựu. Ông giải nghĩa: “Nó là thành tựu to lớn của cả nhà”. Sự nghiệp lái xe khách của Xuề đứt mạch, sau mổ. Âu là điều mừng vì cứ cái đà vừa say vừa cầm lái, không chóng thì chầy Xuề cũng cho hành khách tắm nước sông, nước ao. Đấy là không nói dại...

Một tháng sau, chị Nhỏ đã nhóc nhách khắp các phố thu lòng trắng trứng gà bán cho lò bánh bích quy, chênh lệch ít nhưng đủ kiếm gạo cho bốn miệng ăn. Cuộc sống sẽ êm nếu Xuề không uống rượu… Chết, không dọa được nó. Kệ ông bác sĩ già cảnh báo: "Muốn... đi sớm thì cứ tự nhiên uống”, thằng Xuề chẳng thèm quan tâm. Nó không uống công khai trước ông Thìn, mà sà xẻo tiền bán nước trà để uống vụng.

Đến ngày đông năm Mèo. Ông Cả Thìn thấy người khác lạ, chờ cho Xuề dọn hàng xong, ông nói với chị Nhỏ: “Con từ từ hẵng đi lấy trứng. Bố… độ rày yếu quá, chắc không qua khỏi chặp rét. Mọi chuyện, trông cậy nơi con. Đây… bố đã viết. Con cố nuôi dạy thằng Tựu để nó gây dựng họ nhà Cao Hữu”. Ông đưa tờ văn tự chữ cồ cồ. Nước mắt chị Nhỏ rưng rưng rỏ xuống, làm nhòe mất hai chỗ. Những dòng chữ như nhẩy múa, bao vây chị: “...Tôi ủy thác cho con là Bùi Bích Nhỏ toàn quyền sử dụng hai gian nhà... địa chỉ... Bản văn tự có tác dụng sau khi tôi trở về với tiên tổ... Tất cả giấy tờ giống như thế này, hay khác tờ giấy này, ra đời trước nó thì đều vô giá trị, tôi không công nhận”. Ký tên: Cao Hữu Thìn.

Ông Cả... từ giã cõi đời lúc Xuề đang mê man bị banh bụng cắt gan lần nữa. Trước khi chết ông Cả túm tay con dâu thảo, miệng ông bụm bụm chẳng nói được. Chị Nhỏ chừng hiểu, chị gật gật đầu rồi nghẹn ngào: “Cha ơi...”. Bộ xương ngực nhô lên như cái mai rùa của ông Cả Thìn rướn lên, nấc nấc. Hai giọt nước mắt ông lăn nhanh, thấm vội vào nhúm tóc mai lưa thưa.--PageBreak--

Năm tháng gấp thếp rồi trải ra. Chị Nhỏ giờ không gom lòng trắng trứng nữa mà lên chợ Bắc Qua cất hoa quả về bán rong. Xuề vẫn dọn hàng nước trà, nhưng xem chừng vắng khách. Gã cáu bẳn, chửi thề suốt ngày. Trẻ nhỏ trong khu không dám lại gần. Mỗi lần gã hở cái bụng toàn sẹo là đứa nào đứa nấy khóc chết lặng. Thằng Phô lười ăn, ngậm cơm bung búng, chỉ cần nói “lão Xuề kìa” là nuốt vội. Thằng cu Sính (bố mẹ nó gọi là Mic) mười tuổi rồi mà ngủ, đái dầm tồ tồ. Mẹ nó dọa “mách lão Xuề”, thế là tịt. Rồi chuyện va chạm với cô Thắm bún cua. Chả là hàng bún Thắm mở gần hàng nước Xuề, cũng như quán phở bà Đằng, đông khách lắm. Cô Thắm mắng khách xơi xơi mà loáng tí buổi sáng bán hết dăm "quả" bún. Mọi người nói cô Thắm phải có bí quyết. Cô giang giang: “Sạch sẽ, ngon miệng, ai chả vào. Cứ như hàng nước bẩn lão Xuề thì cho... cũng kiếu”. Xuề cú lắm. Hôm sau gã kiếm cái ghế đẩu, gã cởi trần ngồi án ngữ ngay gần hàng bún Thắm. Khách quen, nhất là mấy tiểu thư ở văn phòng bên đường nghiện bún cua, thấy mặt gã gầm ghè, bụng thì sần sùi như “hỏa diệm sơn” đành... có các vàng. Cô Thắm phải vừa cầm con dao vừa vái gã mới tha cho.

Chẳng ai lý giải được thân xác Xuề mổ đến mấy lần vậy mà sao không tịch, chuyện lạ... gã vẫn uống rượu. Rồi bụng lại to to, ăn không tiêu. Gã cười nhe hàm răng cải mả: “mổ... chuyện nhỏ”. Cô Thắm lắc đầu. Ái ngại cho chị Nhỏ chứ gã thì nhằm nhò chó gì. Nhưng chuyện đó không bao giờ xảy ra nữa. Bệnh viện bảo: “Mổ sẽ... đi ngay”. Dấu chấm than đời gã thế là đã xoay ngang rồi. Khi thần chết nhìn thấy, sờ thấy, gã mới cuống lên. Gã khóc như trẻ nít rồi nài nỉ vợ tìm thầy cố chữa cho gã. “Tôi chết thì ai lo cho thằng Tựu!”. Chị Nhỏ tựa đò đắm. Có người mách: “Bệnh chữa được, nhưng thuốc phải đặt tận nước ngoài”. Ý định bán nốt gian nhà lấy tiền chữa bệnh cho chồng, chị Nhỏ đem ra bàn với con. Thằng Tựu đồng ý ngay: “Mẹ bán đi, chữa cho bố. Quây cót ép ngoài sân thượng, chỉ cần kê cái giường, ăn nhiều, ở mấy”. Chị Nhỏ thở dài.

Gã Xuề thiêm thiếp nhưng cũng nghe được vợ con bàn chuyện bán nhà. Gã buồn tái tê. Cuộc đời gã chẳng có lẽ đến lúc chết vẫn báo hại, đẩy con ra... sân thượng. Gã muốn khóc quá chừng nhưng không tài chắt được giọt nước mắt nào.

Sáng hôm sau, mọi người ngạc nhiên thấy hàng nước Xuề dọn bán. Cũng như trước, thi thoảng mới có khách vãng lai. Bà con phân vân: “Không có lẽ gã khỏe lên? Hay chị Nhỏ tìm được thầy giỏi? ”. Nghĩ vậy, nhưng thấy thần sắc gã kém lắm rồi.

- Chà, nhanh mọm quá hà ?

Gã Xuề có khách. Ông bạn tài xế tận Mèo Vạc - Đồng Văn ghé chơi. Chuyện đến lạ. Mười chín năm nay ông bạn mà một lần gã thức suốt đêm trên đèo Túng Héng chữa xe hộ, sao giờ lồ lộ trước cửa thế này. Sau khi tọa lạc ở mép cái giường một, tùm hụp chiếc màn tuyn màu bộ đội, ông khách thao thao, tồng tộc kể cuộc sống của mình cho ân nhân nghe. Đầu Xuề đang đau như cắt ruột. Những lời ông bạn cứ bong bong nện. Xuề nhăn nhó. Nói chán, xong, ông khách mới ngó nhà cửa rồi ngó gã Xuề. Giọng ông rưng rưng: “Bệnh này sợ nắm. Để tui kiếm cho cái mật gấu. Chỉ một là khỏi niền. Nhưng mất bốn trăm ngàn”. Đang nhắm nghiền con mắt, gã Xuề vẫn giãy nảy: “Bốn trăm ngàn? Già nửa tiền bán cái nhà này còn gì”. “Chứ sao. Uống nà bệnh nui, nà sống”. Mặt Xuề xịu đi, ỉu xìu . Sao còn... chữa bệnh được, khi gia cảnh đã nước này. Ừ, sống đấy, nhưng thằng Tựu phải ra sân thượng... Ôi!

Tiễn khách xong, gã Xuề hứa vài hôm sẽ mang tiền lên lấy mật.

Thủng thẳng một tháng sau, bà con bỗng không thấy hàng nước Xuề đâu. Đó là cái ngày gã cò bợ biết sắp toi. Chờ cho vợ gánh hoa quả đi bán, gã gọi chiếc xích lô tự đến bệnh viện. Gã nghĩ, “đi” ở bệnh viện cho thoáng, chứ ở nhà... khổ cho vợ con quá. Bệnh viện cũng bằng lòng để gã phục thuốc... kéo dài.

Một đêm, Xuề cố bò lên tầng thượng của nhà thương. Tối mùa hè đầy sao. Gã nhìn bầu trời. Những ngôi sao to lấp lánh và cả những ngôi sao mờ xa tít. Gã ngẫm, đời gã chẳng biết ứng với ngôi nào đây ? 

Cứ ngồi thế lâu lắm...  rồi gã ngủ... và không bao giờ thức nữa.

Gã Xuề mất được hơn mười hôm, đường đột có một người đàn ông mang chiếc mật gấu đến biếu. Cầm mật đắng trong tay, chị Nhỏ nước mắt chan hòa. Chị lại thương chồng đến quặn đi