Bông ban nở muộn

Cứ mỗi độ cuối xuân, chẳng bao giờ lỗi hẹn, hoa ban lại bật xòe sắc trắng bâng khuâng. Mùa hoa ban cũng chính là mùa kết duyên đôi lứa. Từ buổi mờ sương, khi con gà rừng vừa le te gáy gọi ngày mới đã nghe thấy tiếng con trai thổi kèn lá reo réo rủ con gái lên suối nguồn cõng nước. Tiếng kèn như thúc giục, như gọi mời.

Tiếng kèn rơi những âm thanh véo von qua cửa sổ nhà Tuyền làm lòng Tuyền bồi hồi, bổi hổi. Tiếp đến là giọng nói, điệu cười rộn vui đánh thức những búp ban nõn nà đang ngái ngủ, cựa mình tỉnh giấc. Nhà Tuyền đã có bể nước mưa, lại có cả người ở nữa. Nhưng đến mùa hoa ban, Tuyền thích mang quần áo ra con suối mọc đầy những gốc ban già soi bóng, giặt giũ. Hoa ban ở đó to hơn, đẹp hơn, tươi tắn hơn thảy.

Nghe theo sự dẫn lối, đưa đường của tiếng kèn lá, Tuyền cũng tất tả ra suối nhập hội. Nhưng khi chân Tuyền vừa chạm đến mé suối, trai gái đang khoát nước nô đùa bỗng nhiên ngừng tay, vội vã kéo nhau về hết. Những giọt nước mắt trong veo của Tuyền lặng lẽ rơi xuống, lặng lẽ tan vào lòng suối mềm mại.

Hình như suối không biết buồn là gì. Suối vô tư đùa nghịch với những tảng đá bám xanh rêu cũ, cuốn những cánh hoa ban và mấy chiếc lá vàng lượn lờ theo điệu ngân róc rách. Tuyền thấy gương mặt mình loang loáng hằn trên mặt suối nom rất tội nghiệp. Không một ai trong bản thích chơi với Tuyền. Bởi nhà Tuyền giàu có nhất vùng này.

Người ta thêu dệt, cha Tuyền là ma cà rồng có chiếc vòi dài ngoằng hút hết của cải của dân bản. Cha không phải ma cà rồng. Cha là người bình thường! Đã bao lần, Tuyền muốn hét lên cho núi rừng nghe thấy tiếng lòng của Tuyền, cồn cào, khắc khoải. Nhưng rồi, có cái gì đó dâng lên, mắc nghẹn nơi cổ họng. Tuyền úp mặt vào suối, thầm khóc.

Tiếng bước chân của trai gái trong bản khuất xa dần. Con suối đang rộn rã tiếng bông đùa chợt im ắng và hoang vu đến rợn người. Vài cơn gió đùa lay tán ban êm êm và tiếng chim chuyền cành dìu dặt càng làm cho khung cảnh trở nên quạnh quẽ. Tuyền giặt chiếc váy sặc sỡ như cánh bướm đang chấp chới trong dòng nước mát, đầu chợt nghĩ ngợi miên man…

Nhà Tuyền có hai chị em. Chị gái Tuyền xuống phố học rồi lấy chồng dưới đó, không về. Cha mẹ Tuyền suốt ngày nghĩ chuyện mua trâu bò giá rẻ ở khắp các vùng về làm thịt khô gác bếp nhập cho thương lái miền xuôi. Bản này, món thịt khô treo lủng lẳng trên cái gác bếp ám đen bồ hóng thơm khói ấm chiều lam, nhà nào chẳng biết làm. Nhưng cha Tuyền được ông nội truyền dạy một bí kíp tẩm gia vị đặc biệt. Vì vậy, thịt khô cha Tuyền làm luôn được giá gấp rưỡi so với những người khác. Nhờ thế mà nhà Tuyền giàu lên nhanh chóng, tiền thu về nhiều như cánh ban mùa xuân.

Cũng từ đây, những cái miệng ác ý tô vẽ bao câu chuyện hoang đường về cha Tuyền. Cách làm đấy không ngăn được đôi tay cha hái tiền. Nhà Tuyền đã giàu càng giàu hơn. Cha mẹ mải kiếm tiền mà quên mất cô con gái nhỏ luôn cảm thấy lẻ loi trong căn nhà sàn thơm mùi gỗ pơ mu. Chị gái lấy chồng rồi, Tuyền lớn lên trong sự cô độc, bị bạn bè trong bản ì xèo xa lánh. Tuyền từng ước, giá mà nhà mình nghèo đi một chút…

*

Biết chuyện con gái mang quần áo ra suối giặt, cha Tuyền cấm tiệt. Cha bảo, mấy năm rồi, thần Suối chưa bắt ai về làm người hầu. Tuyền chẳng dám trái lời cha. Cha rất thương chị em Tuyền. Nhưng những lằn roi thơ ấu còn hằn trong ký ức luôn nhắc nhớ Tuyền phải biết vâng lời. Từ ấy, Tuyền suốt ngày quanh quẩn trong nhà như bị giam lỏng nơi cấm cung. Khi buồn, Tuyền mang cuốn truyện tình yêu cổ tích chị gái gửi từ thành phố lên, ra ngồi bên hàng rào đá, say sưa đọc đi đọc lại. Những trang sách mở ra trước mắt Tuyền một thế giới rất đỗi ngọt ngào.

Chàng hoàng tử cưỡi bạch mã đến giải cứu cô công chúa bị phù thủy nhốt trong giọt nước mắt của mặt trời. Bình minh dẫn họ về một miền an yên. Họ sống hạnh phúc giữa ngôi nhà nhỏ gối đầu bên ngọn đồi mượt mà cỏ biếc hướng về chân trời dập dờn sóng biển cùng những đứa con kháu khỉnh, hồng hào. Tuyền ấp tay vào ngực, nhắm mắt và tưởng tượng.

Bỗng, có tiếng vó ngựa lộp cộp từ dưới dốc lên. Tuyền mở mắt ra. Một chàng thanh niên sở hữu gương mặt cương nghị và dáng vóc vạm vỡ trông na ná như chàng hoàng tử Tuyền hằng hình dung theo câu từ cuốn truyện miêu tả. Chàng không chìa tay ra để nắm lấy tay Tuyền mà dửng dưng phi ngựa giày nát thảm lá rải đầy trước cổng để lại một làn bụi vàng mù mịt rồi mất hút sau khúc cua ngõ vắng.

Tuyền biết mình không phải là công chúa. Tuyền chỉ là một cô gái vụng về. Một cô gái không biết ngồi vào khung cửi dệt vải; không biết đưa đường chỉ thêu thùa; không biết nấu một bữa ăn ngon; không biết múa khi sáo ngân mời gọi. Việc trong nhà đã có Viên, người giúp việc mẹ Tuyền thuê về, quán xuyến và lo liệu.

Viên thua Tuyền một tuổi. Nhà nó ở bản bên kia bờ suối. Mẹ Tuyền kể nhà Viên đông anh chị em lắm, những mười ba người cơ, nên nó phải đi ở để kiếm cái ăn. Viên như cô gái bị câm, suốt ngày lầm lũi, Tuyền hỏi thì trả lời, không thì cứ cắm đầu cắm cổ vào công việc. Khi thì xách xô cám cho lợn. Lúc thì xắt sắn phơi khô. Bàn chân Viên nứt nẻ, bè bè. Bàn tay Viên khoằm khoằm, thô kệch. Viên chỉ giỏi làm những việc nặng của đàn ông. Còn những việc cần đến sự tỉ mỉ, khéo tay, cũng như Tuyền, Viên luống cuống không làm được.

Mỗi chiều, khi đã nấu cơm xong, Viên thường bắc thang trèo lên đỉnh đống rơm chơi rồi đau đáu nhìn về phía bên kia bờ suối. Thấy vậy, Tuyền biết Viên đang nhớ nhà. Viên cũng cô độc như Tuyền thôi mà. Mủi lòng, Tuyền hỏi thăm nhưng Viên thường trả lời rất gượng gạo. Mẹ Viên dặn, đã làm người ở thì phải biết thân biết phận, biết dưới, biết trên. Thành thử, Viên chả dám nói chuyện với Tuyền. Sự ít nói và khó gần của Viên làm cho khoảng cách của nó và Tuyền càng thêm nới rộng.

Minh họa: Ngô Xuân Khôi

Hội Hoa ban đã đến. Suối trong như róc rách reo mừng. Hoa ban lập lòe ẩn hiện trong sương sớm bàng bạc như dẫn dắt, mê dụ bước chân nam thanh, nữ tú bước tới con suối tình yêu mộng mơ, lãng mạn. Khi nắng mai chan hòa trải ánh vàng ấm áp lên từng cánh hoa ướt mềm, suối xa dần hiện ra trước mắt. Hai bên bờ, hoa ban giăng nở tưng bừng soi mình xuống mặt nước trong văn vắt. Và dòng suối lúc này trông như một tấm khăn thổ cẩm huyền hoặc, lung linh.

Bên bờ suối, nam thanh thổi sáo, nữ tú hòa điệu múa vui. Tiếng sáo anh ngân cao, điệu múa em thêm dẻo. Sáo hát gọi tình yêu nảy mầm. Tay múa cho tình yêu chớm nụ. Tuyền phải nài nỉ mãi, cha mới đồng ý cho Tuyền đi trẩy hội. Cha dặn Tuyền phải cẩn thận, không được thò chân vào dòng nước. Tuyền chọn cho mình bộ váy đẹp nhất, xúng xính ra bờ suối dự hội hoa. Tiếng sáo chen chúc tiếng chim. Tiếng cười đan vào tiếng gọi.

Tuyền muốn múa theo tiếng sáo trai bản nhưng những ngón tay cứ ngập ngừng, bối rối. Mọi người nhìn Tuyền cười mỉa mai. Tuyền xấu hổ quá. Tuyền chẳng có đôi, có cặp. Tuyền chỉ có một mình. Rồi khi nhìn người ta thơm lên má nhau nồng thắm, cảm thấy tủi thân, mắt Tuyền rớm nước cay cay. Tuyền bỏ chạy về nhà…

Khi Tuyền đang ngồi ủ dột nơi góc giường, Viên bê tới một cốc nước vối còn âm ấm. Lần đầu tiên kể từ ngày Viên đến ngôi nhà này, nó mở lời hỏi han Tuyền bằng một chất giọng trong trẻo:

- Chị Tuyền đi chơi Hội Hoa ban vui không?

Bất giác, Tuyền ôm choàng lấy Viên, nức nở:

- Chị buồn lắm, Viên ơi.

Viên vỗ vỗ nhẹ vào vai Tuyền rồi gỡ một cánh hoa ban vương trên tóc Tuyền, nói như reo lên:

- Một cánh hoa ban, chị Tuyền ơi!

Khum khum lòng bàn tay, Viên nâng niu cánh hoa màu trắng tinh khôi như nâng niu một chú chim non. Tuyền ngạc nhiên:

- Sao hoa lại ở trên tóc chị?

- Mẹ em bảo, nếu có cánh ban vô tình đậu lên tóc là dấu hiệu của việc người đó sắp tìm được người thương? Cánh ban đến từ đâu, chị sẽ gặp người thương ở đó.

- Thật ư? Ai mà thèm thương chị chứ?

*

Tuyền đặt cánh hoa ban nhỏ nhắn dưới chiếc gối bông và thầm mơ về chàng trai cổ tích. Theo như lời Viên, lẽ nào, mình sẽ gặp người thương ở bờ suối? Thầm nghĩ vậy, lòng Tuyền lâng lâng khó tả. Hằng ngày, nhân lúc cha mẹ vắng nhà, Tuyền lại mang quần áo ra suối giặt.

Hội đã tàn nhưng mùa hoa ban hãy còn dài. Bản mới được một công ty dưới xuôi tài trợ vòi nhựa dẫn nước từ suối về từng hộ gia đình nên không còn cảnh trai gái vác ống bương ra đây lấy nước và đùa giỡn nữa. Suối trở về sự im ắng hoang sơ vốn dĩ. Tuyền trò chuyện với suối, với cây. Suối chỉ biết nói mỗi một từ róc rách. Còn cây thì xào xạc khôn nguôi. Chúng không biết thổi sáo làm Tuyền vui. Chúng không biết múa xòe cho Tuyền ngắm. Những cánh ban rơi xuống mặt nước buồn tan tác. Người thương Tuyền đang ở chốn nao?

Một chiều man mác hoa ban, từ phía bên kia bờ suối, có chàng thanh niên bản bên chợt cất tiếng hỏi:

- Giặt váy một mình mà không sợ bị thần Suối bắt về làm vợ à?

- Ai cũng ghét tôi mà. Thần Suối cũng vậy?

- Sao lại bị ghét.

- Vì tôi con nhà giàu.

- Những ngày rằm thì chớ ra suối một mình.

- Tại sao vậy?

- Bản tôi có mấy cô gái bị thần Suối bắt đúng ngày rằm đấy!

 Lời nói của chàng trai rất nhẹ, nhẹ như một cánh ban ru êm trên mặt nước mà lòng Tuyền hơi chợn rợn. Chàng là Phánh, nhà ở bản bên. Có lẽ vì chẳng biết Tuyền là ai nên chàng mới chưa ghét Tuyền? Liệu rằng sau này, khi nghe những lời đồn thổi rằng cha Tuyền là con ma cà rồng, Phánh có nói chuyện với Tuyền nữa không? Sau một lát đắn đo,Tuyền đem câu chuyện ấy ra kể với Phánh, chàng bật cười:

- Tôi không tin có ma cà rồng đâu.

- Vậy Phánh thấy tôi thế nào?

- Tuyền đẹp như một áng hoa ban.

Hai gò má Tuyền chợt ửng lên hồng hồng. Tuyền vờ cúi mặt vắt nhẹ chiếc váy đang giặt dở trên tay. Những cánh hoa ban phía thượng nguồn kéo về từng đàn, rập rờn, mướt mịn. Gió không đủ ồn ào để ken vào khoảng lặng thẹn thùng của hai người sau câu nói hoa mĩ của Phánh. Tuyền thấy tâm hồn mình như đang trôi đi miên man…

*

Họ gặp nhau bên con suối mỗi ngày. Phánh bên kia suối. Tuyền bên này suối. Con suối đong đầy. Con suối cách ngăn. Sự cách ngăn khiến cho câu chuyện của hai người thì càng thêm gần, thêm đượm. Phánh không có sắc vóc rắn rỏi, nét mặt phong sương như chàng hoàng tử cưỡi bạch mã Tuyền vẫn thường mường tượng.

Đã thế, Phánh không biết thổi sáo, cũng chẳng có sức khỏe để gánh vác những việc nặng của con trai. Nhưng Phánh có nụ cười lấp lánh và trái tim nồng nàn đủ sưởi ấm cho những tháng ngày ủy mị của Tuyền. Chị gái Tuyền trước khi trao cuốn truyện dày cộm cho Tuyền đã nhắn nhủ: “Truyện là truyện. Đời là đời”. Đến cả hoa ban còn có cánh đậm, cánh nhạt.

Tuyền đâu phải là nàng công chúa bị phù thủy nhốt trong giọt nước mắt của mặt trời. Bởi vậy, Tuyền chỉ cần một người bạn chân thành để tâm sự, sẻ chia. Những điều an nhiên và bình dị nhất, Tuyền luôn tìm thấy trong câu chuyện của Phánh.

Hình ảnh Phánh xuất hiện dày đặc trong những trang nhật ký thầm lén của Tuyền. Phánh là chàng trai đặc biệt. Chàng trai đảm đang biết giặt quần áo, thêu thùa và dệt vải. Có lần, Tuyền thắc mắc, nhà Phánh không có chị em gái hay sao mà Phánh lại làm những việc của con gái thế? Phánh mỉm cười, chậm rãi kể lại một câu chuyện dài.

Sau một chiều lên rừng đốn củi sẩy chân bị ngã xuống vực, chân tay Phánh đã không còn dẻo dai, linh hoạt như trước. Bố mẹ chàng nuôi một bầy em thơ nheo nhóc, cơm ăn chẳng no, áo mặc không ấm, thiếu thốn đủ bề. Nhìn cảnh bố mẹ nai lưng khuya sớm mà mình chỉ biết đứng nhìn một cách vô dụng, Phánh quyết tâm học những thứ công việc nhẹ nhàng để đỡ đần bố mẹ phần nào. Phánh bảo, làm gì cũng được, miễn sao là có ích cho đời.

Rõ ràng, Phánh là chàng trai có đôi tay của một thiếu nữ. Đôi tay dệt nên những chiếc váy rực rỡ sắc màu. Đôi tay thêu nên bao đường nét họa tiết hoa cỏ mảnh mai, mới mẻ. Bản bên gọi Phánh là thằng đàn bà. Con trai không thích Phánh vì chàng lập dị. Con gái ghen ghét Phánh vì dám khéo tay hơn tất thảy con gái bản làng. Nghe Phánh kể, Tuyền bùi ngùi:

- Tôi với anh, ai bị ghét nhiều hơn?

- Kệ họ đi, Tuyền à! Tôi quý Tuyền. Và Tuyền cũng không ghét tôi, đúng không?

Mỗi người một bờ suối và những câu chuyện cứ thủ thỉ vấn vít không dừng. Những câu chuyện đưa họ đến gần nhau hơn. Khi đã đủ thân thiết, Phánh tâm huyết dạy Tuyền cách may vá, thêu thùa. Ở bên này bờ suối, Tuyền bảo:

- Cái đầu tôi nó tối lắm. Anh đứng bên kia giải thích như thế tôi không hiểu được đâu.

Cuốn tấm vải nhỏ vào trong cái túi bóng, Phánh lội qua dòng suối, sang bờ bên với Tuyền. Con suối đã không thể ngăn cách hai người nữa. Tay Phánh e dè đặt lên tay Tuyền như hồi nhỏ cô giáo dạy Tuyền viết chữ. Những mũi kim run run không biết tại vì rét nàng Bân hay vì lý do nào khác. Tay Tuyền đang run hay tay Phánh đang run? Chẳng mấy chốc mà Tuyền đã biết thêu những họa tiết đơn giản như chiếc lá, hình tròn. Khi hai đứa hoàn thành bức thêu đơn giản thì ấy là lúc trái tim Tuyền bỗng dưng lỗi nhịp…

*

Đã đến lúc, Tuyền cần nhiều hơn ở Phánh sự sẻ chia. Tuyền đếm những trang nhật ký màu hồng. Họ đã quen nhau hơn một tháng rồi. Hình bóng Phánh không chỉ thấp thoáng trong cuốn nhật ký mà còn cồn cào trong trái tim Tuyền khi hai người xa cách. Cuối cùng thì cái điều Tuyền khát khao cũng đến. Buổi sáng hôm đó, ở bờ suối bên kia, Phánh mượn câu hát bóng gió bâng quơ:

- Hoa ban đã nở trắng đồi/ Em ơi, em đã có người thương chưa?

Đang mải miết giặt áo, Tuyền bỗng ngừng tay rồi ấp e đáp lại:

- Ban tàn, ban nở mấy mùa/ thầm thương nên đợi ban chưa bung cành.

Ngắt một bông ban lóng lánh sương mai, Phánh lội qua suối rồi cài lên mái tóc tơ óng mượt của Tuyền, giọng trầm ấm:

- Làm người yêu anh nhé, Tuyền?

Hoa ban đã đưa lối cho Tuyền gặp Phánh. Hoa ban đã dẫn đường cho Phánh bước qua cánh cửa trái tim Tuyền. Từ bữa ấy, hôm nào Phánh cũng lội qua suối với Tuyền, rồi vừa ngồi tựa lưng vào nhau dưới một gốc ban rạo rực đơm hoa, vừa vẽ nên một tương lai đẹp như cái kết câu chuyện cổ tích. Phánh nói đùa, sau này lấy nhau, Tuyền sẽ làm chồng để gánh vác những việc nặng nhọc, Phánh sẽ làm vợ để đảm đương những việc nhẹ nhàng.

Phánh còn hứa hẹn sẽ cố gắng dệt một chiếc váy thật đẹp để Tuyền mặc trong ngày cưới. Chiếc váy mà bao đêm Tuyền đã gặp trong những giấc mơ màu cánh hoa ban. Rồi họ sẽ dựng một ngôi nhà nhỏ trên đồi. Họ sẽ sinh những đứa con ú nú. Ngày ngày, Phánh dệt vải, Tuyền cuốc rẫy thả ngô, đàn con rồng rắn chạy quanh ríu rít nô đùa. Hóa ra, cổ tích cũng chẳng phải là điều gì đó quá xa vời…

*

Người ta đồn thổi, Phánh yêu Tuyền chỉ vì nhà Tuyền giàu nứt đố đổ vách, còn nhà Phánh thì nghèo rớt mồng tơi. Tuyền luôn tin vào tình yêu của Phánh. Ngày qua ngày, Tuyền vẫn âm thầm đợi, đợi mãi, đợi hoài, nhưng chẳng hiểu tại sao, Phánh chưa chịu ngỏ lời cưới Tuyền?

Phánh từng ví vẻ đẹp dịu dàng của Tuyền giống như bông ban đẹp nhất của bản làng. Nhưng chàng đâu biết rằng, ban tàn rồi tới mùa xuân năm sau, ban sẽ lại nở. Còn tuổi xuân của Tuyền cứ lặng lẽ trôi đi thì làm sao có thể níu giữ? Những lần ngồi tựa lưng vào nhau, Tuyền chẳng biết phải mở lời với Phánh thế nào để thổ lộ tiếng lòng của mình cả. Thân con gái, chả nhẽ lại chủ động giục chuyện cưới xin?

Rồi Phánh bỏ Tuyền lại bên này bờ suối mà đột ngột biến mất không tăm hơi. Phải chăng, những lời đồn thổi ác ý kia đã xiên thẳng vào lòng tự trọng của Phánh? Suối vẫn chảy. Chim vẫn hót. Nhưng một ngày… Hai ngày…. Ba ngày trôi qua… Tuyền ngóng mãi mà chẳng gặp hình bóng người thương. Hay là sang bản bên tìm Phánh? Chắc gì người ta còn thương? Hay là Phánh gặp nạn? Những ý nghĩ lẫn lộn vào nhau bủa vây trong tâm trí Tuyền nóng rẫy như hòn than bén nhiệt.

Tuyền phải làm gì bây giờ? Bên kia bản vọng lại tiếng nhạc đám cưới rất khẽ. Tiếng nhạc xập xình, dồn dập khiến ruột gan Tuyền sôi lên. Con suối hẹp, hai bản sát nhau mà sao vời vợi quá chừng? Tay Tuyền tém váy, chợt sực nhớ hôm nay là ngày rằm. Theo phản xạ, Tuyền thu chân lại, chần chừ nhìn dòng suối. Đằng nào cũng chẳng ai thèm lấy mình, thần Suối muốn bắt thì cứ bắt, Tuyền lẩm nhẩm. Và Tuyền ào vào suối…

*

Nhà ai đó, người người chen chúc như trẩy Hội Hoa ban. Tuyền núp bên một bụi cây dứa dại, nhìn vào. Đó là một đám cưới đặc biệt, cả cô dâu và chú rể đều trùm khăn đen kín đầu, tay cầm một sợi dây màu đỏ, nhúc nhắc từng bước. Cô dâu mặc chiếc váy thổ cẩm sặc sỡ có những họa tiết hoa ban. Chiếc váy ấy, chiếc váy trong giấc mơ mà Tuyền từng miêu tả cho Phánh nghe. Sống lưng Tuyền lạnh toát. Lẽ nào?

Tuyền hoang mang chạy về phía bờ suối, bỏ lại sau lưng những giọt nước mắt mặn mòi. Phánh đã phản bội Tuyền? Suối vẫn róc rách tưng bừng và chuyên chở theo từng dòng ban bồng bềnh, huyền ảo. Nhưng đâu rồi hình bóng của Phánh? Kỉ niệm vừa mới hôm qua thôi mà giờ đây đã xa thật xa. Trưa trở gió. Những cánh ban tầm tã rụng như tuyết mùa xuân. Tuyền ngồi trên phiến đá lún phún rêu cũ, để mặc cho những cánh trắng buồn bã lã chã rơi rơi trên đôi vai mảnh dẻ. Mỗi một cánh hoa rệu rã lìa đời cũng giống như một mảnh ký ức vụn vỡ cứa vào tim Tuyền đau nhức. Mùa hoa ban đang dần khép lại. Tuyền ngước nhìn lên vòm cao, mấy bông ban nhợt nhạt như để tang cho tâm hồn héo hắt của Tuyền…

*

Sau mấy ngày xin nghỉ về thăm nhà, Viên trở lại giúp việc cho nhà Tuyền, mắt sưng húp. Tuyền khẽ hỏi:

- Mắt em bị làm sao thế này?

- Hôm qua em đi hái củi, bụi bay vào mắt, chị ạ.

- Em có chuyện gì giấu chị phải không? Em với anh Phánh là gì của nhau?

Trước đôi mắt nghiêm nghị và câu hỏi của Tuyền, Viên giật nảy mình. Nó nấc nghẹn thú nhận:

- Chị biết không? Anh Phánh là anh trai em. Anh bị mắc bệnh hiểm nghèo. Em đã lén mang bán chiếc váy anh thức trắng đêm đêm dệt để lấy tiền mua thuốc cho anh. Nhưng rồi, anh Phánh đã không qua khỏi…

Tuyền ngồi thụp xuống nền nhà, tay ôm ghì lấy ngực…

Những mất mát khiến Tuyền gầy sọp như ánh lửa lụi tàn. Cha Tuyền thuê người đào một cây ban lớn về trồng trước cổng để mỗi đợt cuối xuân, Tuyền không phải lẩn thẩn tìm ra bờ suối. Chẳng rõ cây ban ấy bao nhiêu tuổi, nhưng nó mang tính cách của một đứa trẻ. Năm vui tính, nó đua nhau trổ hoa chi chít. Năm đỏng đảnh, nó điểm xuyết vài bông le lói rồi im bặt. Mùa xuân năm nay, Tuyền hồi hộp đợi mãi mà cây ban chẳng chịu ra hoa. Tuyền rất đồng cảm với cây ban. Có thể, cũng như Tuyền, nó cô đơn quá nên quên cả tiếng gọi mùa xuân.

Tuyền bước qua tuổi đôi mươi, cha mẹ giục chuyện lấy chồng, Tuyền nhỏ nhẹ đáp: “Con chỉ lấy người mình yêu”. Viên bảo rằng, nếu Tuyền không lấy chồng thì cả đời này, nó nguyện sẽ thay Phánh chăm sóc cho Tuyền. Tuyền biết, Viên cũng đã thầm thương một chàng trai kể từ ngày nó lén lấy cuốn truyện tình yêu cổ tích của Tuyền đọc trộm và ngắt một bông ban cài lên tóc làm duyên khi tiếng vó ngựa dưới dốc vang lên lộc cộc. Chỉ vào cặp chim tà vặt đậu trên cành ban, Tuyền dịu dàng nói:

- Chị muốn em hạnh phúc như đôi chim kia!

- Em…

Lũ chim cũng đang yêu nhau. Mỗi sớm, chúng thường cất tiếng hót thanh thanh trên cây ban gầy cỗi chỉ có lá xanh. Tuyền ngắm nhìn cặp mỏ màu đỏ của chúng đang rỉa lông cho nhau rồi chẳng hiểu sao những ngón tay lại nắn nót thêu lên chiếc khăn hình đôi uyên ương bay trên nền hoa ban trắng nhưng nhức. Nếu Phánh còn sống, hẳn anh sẽ phải dành lời ngợi khen cho bức thêu này. Nếu Phánh còn sống…

*

- Cháu đã thầm yêu con gái bác ngay từ lần gặp đầu tiên…

Cha Tuyền hồ hởi gọi Tuyền ra rót nước mời khách. Là chàng trai năm xưa Tuyền đã gặp khi ngồi đọc sách. Chàng trai cưỡi ngựa sở hữu gương mặt cương nghị và dáng vóc vạm vỡ. Chàng trai nhìn Tuyền rồi quay sang cha Tuyền, dõng dạc hỏi:

- Cô ấy lại đi hái rau rừng ạ bác?

- Đây, con gái tôi đây - Cha chỉ vào Tuyền, giới Thiệu.

Chàng trai tả lại dáng hình cô gái anh đang nói tới. Hiểu ra câu chuyện, Tuyền dịu giọng giải thích:

- Cô ấy là Viên, em tôi. Để tôi gọi nó ra cho anh.

Nghe tiếng gọi của Tuyền, Viên khúm núm bước ra. Những ngón chân bè bè của Viên còn dính đầy bùn đất. Gương mặt chàng trai bỗng sáng lên như bông ban gặp nắng. Có những điều gì man mác vỡ ra trong chàng trai, trong Tuyền, trong Viên và cả trong cha Tuyền nữa… Ngay lúc ấy, Tuyền đưa mắt nhìn ra cây ban. Đôi chim tà vặt lại đón chào ngày mới bằng tiếng hót rộn vui. Tuyền cười hiền:

- Thế nào, em đã muốn lấy chồng chưa?

- Em… Em… - Viên ngập ngừng, rồi nước mắt bật ra - Em sợ chị buồn.

Tuyền vuốt nhẹ lưng Viên, vỗ về:

- Chị tự lo được cho mình. Em yên tâm!

Ngoài cổng, tiếng con ngựa trắng hí vang làm cây ban nhà Tuyền giật mình, bừng thắp một bông hoa rạng rỡ. Bông hoa muộn màng nhưng không đơn độc…