Ngày 27/11, tại Hà Nội, Hội Nhà văn Việt Nam, Hội đồng Lý luận - phê bình văn học nghệ thuật Trung ương và NXB Giáo dục Việt Nam đã phối hợp tổ chức Hội nghị Lý luận phê bình văn học lần thứ V "50 năm văn học Việt Nam từ 1975: Thành tựu và xu thế".
#phê bình văn học
"Các tác phẩm được giải phản ánh sự đa dạng của đời sống lý luận phê bình trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt là có những tiếng nói mới, khuyến khích những cây viết trẻ". Đó là nhận định của PGS, TS Nguyễn Thế Kỷ - Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương trong đợt trao giải thưởng Lý luận phê bình Văn học nghệ thuật vừa diễn ra tại Hà Nội.
Khi còn là giáo viên Trường THPT Chuyên Hùng Vương - Phú Thọ, Đỗ Nguyên Thương được các thế hệ học sinh yêu quý bởi tính cách dịu dàng, nhuần nhị, đặc biệt là bởi những bài giảng văn lôi cuốn, hấp dẫn. Chỉ mấy năm ở trường chuyên, chị có tới 9 học sinh giỏi đoạt giải Văn quốc gia.
Ngày 22/1, tại Hà Nội, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì buổi làm việc với Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương về chương trình công tác năm 2024.
Chiều 4/12, tại Hà Nội, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương tổ chức gặp gỡ báo chí thông tin về Lễ trao tặng giả thưởng các tác phẩm lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật xuất bản năm 2022; Hội thảo khoa học toàn quốc “Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Việt Nam 50 năm sau ngày đất nước hòa bình, thống nhất, đổi mới, phát triển: Thực trạng và định hướng cho những năm tiếp theo và Kỳ họp thứ tư của hội đồng".
Tôi vừa được đi cùng đoàn công tác của Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương do anh Nguyễn Thế Kỷ, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương dẫn đầu thăm và làm việc tại Cộng hòa Liên bang Đức.
Với một lực đọc mạnh, một bản lĩnh và cá tính mạnh, một sự nhạy cảm lý luận không dễ kiếm, Giáo sư Trương Tửu đã đến với nghiệp phê bình văn học và để lại dấu ấn đậm của mình. Viết "Tâm lý và tư tưởng Nguyễn Công Trứ", "Kinh Thi Việt Nam", "Nguyễn Du và Truyện Kiều", "Văn chương Truyện Kiều", "Văn nghệ bình dân Việt Nam" v.v... ông đã khiến không chỉ một người cho đó là những thành tựu nghiên cứu phê bình văn học theo quan điểm marxisme đầu tiên ở Việt Nam.
PGS.TS Phùng Gia Thế là một nhà giáo nhưng từ lâu anh đã được biết đến là một nhà nghiên cứu - phê bình văn học có uy tín với giọng điệu rất riêng. Vừa qua, nhà phê bình Phùng Gia Thế tiếp tục cho ra mắt cuốn tiểu luận - phê bình “Hiểm địa văn chương” được bạn bè văn giới chú ý.
Với chủ đề “Vấn đề kế thừa và cách tân trong văn học nghê thuật: vai trò, trách nhiệm của các nhà nghiên cứu, sáng tác trẻ”, lớp bồi dưỡng do Hội đồng Lý luận phê bình văn học - nghệ thuật Trung ương tổ chức đã khai mạc sáng 27/6 tại thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên.
Để đội ngũ lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật phát triển một cách toàn diện, khoa học cả về số lượng, chất lượng, có tài năng, bản lĩnh cần nhìn nhận, đánh giá một cách thẳng thắn, khách quan, công tâm về thực trạng của đội ngũ này. Phóng viên Báo Văn nghệ Công an đã ghi lại ý kiến của những người làm công tác lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật.
Cấu trúc của khoa học văn học gồm 3 bộ phận: Lịch sử văn học, Lí luận văn học và Phê bình văn học. Vì những tập quán trong diễn ngôn, với một truyền thống không có lí thuyết, không triệt để, khúc chiết về tư duy, người ta thường nhập Lí luận và Phê bình vào với nhau, để chỉ các hoạt động diễn giải (về) văn học ở nước ta. Trong khi đó, lẽ ra Lí luận văn học cần phải được hiểu một cách rành mạch hơn về một phân ngành có tính lí thuyết, Phê bình là một phân ngành thiên về phía thực hành.
“Văn học Việt Nam dòng riêng giữa nguồn chung” tập hợp những bài viết tâm huyết và sâu sắc của GS, TS Trần Ngọc Vương, là một trong những cuốn sách “gối đầu giường” mà nhiều thế hệ sinh viên, học giả, nhà nghiên cứu phê bình văn học và bạn đọc quan tâm đến văn học nước nhà yêu thích.
Trong giới nghiên cứu lý luận phê bình văn học, cái tên Phùng Gia Thế tuy không quá nổi trội nhưng luôn có vị trí vững chắc và giọng điệu riêng. Với ông, viết phê bình là đồng hành và chia sẻ, là đối thoại và lắng nghe phía các tác giả, bạn đọc và bạn nghề từ những ý kiến nhỏ nhất, có khi hợp với mình, có khi bao trùm mình hoặc có khi ngược chiều cũng đều là có ích. Xác định được như thế, mọi chuyện sẽ thảnh thơi hơn.
Chiều 19/11, tại Hà Nội, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương đã công bố thông tin về lễ trao tặng thưởng các tác phẩm lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật xuất bản năm 2020.
Thực hiện chức năng, nhiệm vụ được Ban Bí thư Trung ương Đảng, Lãnh đạo Ban Tuyên giáo Trung ương giao; hướng tới Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương đã phối hợp với Đài Truyền hình kỹ thuật số VTC xây dựng bộ tài liệu với chủ đề “Xây dựng hệ giá trị văn học, nghệ thuật Việt Nam theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng”.
Ngày 12/12, tại Bắc Ninh, Hội đồng Lý luận, Phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương đã tổ chức kỳ họp thứ 9. PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng giám đốc Đài tiếng nói Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng; PGS.TS Phan Trọng Thưởng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng chủ trì, điều hành kỳ họp.
Một trong những thực tế nhãn tiền của phê bình văn học Việt Nam nhiều năm nay là sự “hụt hơi” về lực lượng. Người tham gia viết phê bình văn học ở ta vốn chẳng được bao lăm, mà phần lớn trong số đó đều ít nhất đã chạm đến cái ngưỡng “tri thiên mệnh”.
Tôi không phải là học trò của La Khắc Hòa nhưng tôi luôn coi ông là người thầy của mình. Tôi cũng không cần đắn đo khi xếp ông là một trong những nhà phê bình văn học hàng đầu hiện nay. Đọc những bài phê bình của ông, đôi lúc khoái thú y nhà văn Hoàng vỗ đánh đét vào đùi khi thấy Tào Tháo “tán” Quan Công trong một truyện ngắn của Nam Cao.
Ngày 5-12, hội thảo khoa học toàn quốc chủ đề “Vai trò định hướng của phê bình trong hoạt động thực tiễn và sáng tạo văn học, nghệ thuật (VHNT) hiện nay”do Hội đồng Lý luận, Phê bình VHNT Trung ương tổ chức đã diễn ra tại TP Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc.
Chiều 1-8, tại Hà Nội, Hội đồng Lý luận, Phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương (nhiệm kỳ 2016 - 2021) đã tổ chức kỳ họp thứ 6 nhằm đánh giá kết quả hoạt động của Hội đồng trong thời gian qua và thảo luận các hoạt động trọng tâm đến cuối năm.
