Đoàn kết để thúc đẩy chuyển đổi số báo chí ở các nước ASEAN

Tại hội thảo đã nêu, chuyển đổi số là xu thế toàn cầu có tác động sâu rộng lên các lĩnh vực của nền kinh tế - chính trị - xã hội các quốc gia. Đối với báo chí, chuyển đổi số là việc ứng dụng công nghệ số để thay đổi mô hình quản lý nội dung, tác nghiệp, sản xuất, xuất bản, phân phối nội dung, kinh doanh để tạo ra những sản phẩm chất lượng, những trải nghiệm mới hấp dẫn, tiện ích và sự tiếp cận, tiếp nhận hiệu quả của công chúng. Một mô hình tòa soạn số, với báo chí đa nền tảng, đa phương tiện, báo chí dữ liệu và báo chí tự động cần các điều kiện kỹ thuật công nghệ, nguồn nhân lực và sự đổi mới phương thức tổ chức, quản trị tòa soạn.

Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm nhấn mạnh, cơ quan truyền thông, báo chí các nước thành viên ASEAN đứng trước cơ hội cũng như thách thức to lớn để tiếp tục khẳng định sứ mệnh dẫn dắt thông tin chính thống, định hướng cho cộng đồng, trao quyền lực cho người dân. Để thực hiện sứ mệnh cao cả ấy, đồng chí cho rằng, các cơ quan báo chí sẽ không thể làm được nếu không làm cùng nhau và không chuyển đổi số một cách mạnh mẽ.

“Hiện nay, rất nhiều cơ quan báo chí tại Việt Nam đã tự tìm con đường của mình cũng như dựa vào định hướng lớn của Nhà nước để đưa các sản phẩm báo chí mới lên các nền tảng số, các mạng xã hội xuyên biên giới. Hội thảo lần này là cơ hội quý báu để lắng nghe, học hỏi lẫn nhau để hoàn thành được sứ mệnh của cơ quan báo chí, cũng như đáp ứng được kỳ vọng của độc giả, khán thính giả và của từng quốc gia”, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Lâm khẳng định.

Theo nhà báo Nguyễn Đức Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, báo chí số thúc đẩy siêu tương tác xã hội mạnh mẽ, tuy nhiên chuyển đổi số còn mang lại những thách thức không nhỏ, mà lớn nhất là sự cạnh tranh quyết liệt của mạng xã hội với đặc điểm dễ tiếp cận, dễ chia sẻ, thông tin nhanh nhạy, đa dạng... Những cơ hội và thách thức đó buộc mọi cơ quan báo chí trên thế giới cũng như ở các nước ASEAN phải nhanh chóng thích ứng, đẩy mạnh, đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi số.

Nhà báo Nguyễn Đức Lợi cho rằng, thực hiện chuyển đổi số các cơ quan báo chí ở Việt Nam là sự thay đổi về tổng thể và toàn diện kể cả phương thức, cách làm việc, mô hình tổ chức, hoạt động sáng tạo các tác phẩm báo chí, cũng như về nhận thức và thái độ của lãnh đạo, phóng viên, biên tập viên của các cơ quan báo chí. Đồng thời, đó cũng là hoạt động phát triển báo chí dựa trên mô hình hội tụ, đa nền tảng, đa dịch vụ, đa phương tiện để thực hiện một cách hiệu quả chức năng cung cấp thông tin cập nhật, khách quan, đa chiều… tới công chúng ở trong nước và trên thế giới.

Nhấn mạnh đến tầm quan trọng của sự đoàn kết, hợp tác và mối liên kết mạnh mẽ trong cộng đồng báo chí ASEAN, Chủ tịch Liên đoàn báo chí ASEAN Atal S Depari khẳng định, điều quan trọng hơn bao giờ hết là những nhà báo phải hợp nhất lại, sự đoàn kết sẽ khuyến khích trao đổi ý kiến, chiến lược và thực hành tốt nhất trong nền báo chí. Sự đoàn kết này giúp báo chí đối mặt với tình trạng tin giả, thao túng thông tin và những thách thức khác đang hiện diện rộng rãi trong thế giới số.

Chủ tịch Liên đoàn báo chí ASEAN nhận định: “Đối mặt với sự tiến triển nhanh chóng của công nghệ số, việc chia sẻ kiến thức và nguồn lực giúp nhà báo ASEAN mở rộng kỹ năng, đặc biệt là trong việc khai thác công nghệ thông tin. Những mối quan hệ gắn bó hình thành thông qua các hội nghị, cuộc họp, hoặc các dự án chung giúp tăng cường sự trao đổi thông tin nhanh chóng và làm sâu sắc hiểu biết của chúng ta về các vấn đề khác nhau trong các quốc gia ASEAN”.

Nhà báo WU Rui Ming, Báo Shin Min Daily News, thuộc Hiệp hội Truyền thông và Xuất bản Sáng tạo của Singapore nhấn mạnh đến quá trình chuyển đổi từ mô hình tòa soạn kiểu truyền thống, sang mô hình hiện đại hơn, đó là hội tụ và số. Sự chuyển đổi này đòi hỏi những chiến lược thay đổi tư duy làm báo để thích nghi. 

Nhà báo Agus Sudibyo, Chủ tịch Hội đồng Giám sát Cơ quan phát thanh truyền hình công cộng TVRI (Hội Nhà báo Indonessia) nhận định vấn đề lớn đặt ra hiện nay là thế ứng xử của các nền báo chí ở các quốc gia đang phát triển, trước những ảnh hưởng, thao túng của các công ty công nghệ khổng lồ - big tech. Hệ lụy của sự thao túng này có thể là khiến báo chí địa phương mất đi tính khách quan, cân bằng, mà ngược lại, bị chi phối bởi tính chất thương mại, lợi ích. Làm thế nào để cân bằng giữa hai chức năng "xã hội" và "kinh tế" và giữ vững được nguyên tắc báo chí, đó là bài toán cần phải giải nghiêm túc. 

Chia sẻ tại hội thảo, TS. Phạm Anh Chiến, Phó Giám đốc Trung tâm sản xuất và phát triển nội dung số (VTV Digital), Đài Truyền hình Việt Nam đã cung cấp nhiều thông tin có giá trị về nền tảng truyền hình số quốc gia VTV GO. Đây là một trong những nền tảng truyền hình số đầu tiên ở Việt Nam, có quy mô quốc gia và ảnh hưởng lớn trong nền công nghiệp truyền thông số. Xuất phát từ những bước chuẩn bị chiến lược của Đài Truyền hình Việt Nam để sẵn sàng với những thách thức trong xu thế cạnh tranh về tầm ảnh hưởng tới khán giản với các nền tảng truyền thông mới và các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới. 

Trước đó, các đại biểu đã tham quan trưng bày chuyên đề “Hội Nhà báo Việt Nam -Những chặng đường lịch sử, hợp tác quốc tế và chuyển đổi số”.