36 năm niềm đam mê vẫn cháy

Với vị trí là người chỉ huy cao nhất của đơn vị, Thượng tá Trần Ngọc Cư luôn xác định rõ trọng trách của mình trong điều hành và xử lý công việc. Đối với ông, để hoàn thành tốt công việc của một người chỉ huy ở một đơn vị mũi nhọn đòi hỏi không chỉ về năng lực quản lý điều hành công tác chuyên môn, nắm chắc thực trạng tình hình tội phạm mà phải hiểu một cách cặn kẽ, sâu sắc những thuận lợi và khó khăn thực tại của đơn vị, nắm bắt tâm tư, tình cảm, hoàn cảnh của từng cán bộ chiến sĩ trong đơn vị. Có vậy mới đề ra được phương pháp lãnh đạo sát đúng, tập hợp được lực lượng, huy động được trí tuệ của tập thể nhằm mang lại hiệu quả công tác, chiến đấu cao.

Thượng tá Trần Ngọc Cư tâm sự rằng, trước khi vào Lực lượng Công an, ông không nghĩ rằng mình gắn bó với "nghề hình sự" suốt cả cuộc đời. Và cho dù, suốt mấy chục năm qua, không thiếu những khó khăn, và đôi lúc cũng không tránh khỏi những mệt mỏi bởi cái nghề luôn phải đối mặt với nguy hiểm, nhưng có vẻ như "nghề hình sự" đã vận vào ông.

Từ khi còn là một chiến sĩ cho đến khi làm Phó trưởng Công an huyện phụ trách lực lượng Cảnh sát và là một Trưởng phòng Cảnh sát Hình sự suốt 15 năm nay, Thượng tá Trần Ngọc Cư luôn là một con người bản lĩnh. Nhiều khi ông cho rằng mình quá "rắn" là khác.

Nghe ông "tự phê bình" vậy nhưng khi nhìn vào ánh mắt ông, nghe những lời nói nhiệt tâm của ông, tôi hiểu, với vị trí của một lãnh đạo cấp phòng, luôn cận kề với lính hình sự từng ngày từng giờ, trái tim ông luôn trăn trở, luôn đằm sâu tình cảm với những cán bộ, chiến sĩ của mình. Ông bảo rằng, lính hình sự mấy khi được nghỉ ngơi. Đơn cử như cán bộ, chiến sĩ phòng Cảnh sát hình sự của ông suốt mười mấy năm qua, từ khi ông về làm Trưởng phòng đến giờ gần như chẳng anh nào được nghỉ phép lấy một lần để đưa vợ con, gia đình đi nghỉ mát hay đi chơi, trừ chuyện ma chay, cưới hỏi. Chẳng phải vì họ không muốn nghỉ. Cũng không phải quy định bắt buộc họ không được nghỉ. Đó là tiêu chuẩn hẳn hoi. Vậy nhưng, hết vụ án này đến vụ án kia, có khi chồng chéo lên nhau. Lại lương "ba cọc ba đồng"... Ông cũng bức xúc lắm khi những người lính của mình phạm sai lầm. Ông không chấp nhận những sai phạm của anh em bởi sự yếu kém trong nhận thức và hành động, nhưng ông cũng buồn thật nhiều, vì sai lầm của một số anh em chung quy bởi hoàn cảnh, bởi họ suy nghĩ quá đơn giản. Ông bảo mình "may có bà vợ tháo vát" nhưng lại đượm buồn khi lính của mình khó khăn. Cứ thế, câu chuyện ông cứ xoay quanh việc vượt khó của lính hình sự để hoàn thành nhiệm vụ...

Thượng tá Trần Ngọc Cư - Trưởng phòng Cảnh sát Hình sự Công an tỉnh Quảng Trị (thứ 3 từ phải qua) trao trả tang vật một vụ trộm tài sản cho phía bạn Lào.

Tôi hỏi Thượng tá Trần Ngọc Cư về nguyên nhân dẫn đến thành công trong điều tra một vụ án nghiêm trọng. Ông thẳng thắn cho biết: Có rất nhiều nguyên nhân nhưng có 4 nguyên nhân chính. Điều kiện tiên quyết là cấp lãnh đạo, chỉ huy có sự nhận định nhạy bén, đúng hướng và chỉ đạo sâu sát sau khi tiếp nhận vụ án. Nếu việc nhận định chệch hướng sẽ dẫn cán bộ chiến sĩ đi chệch "đường ray", như đi vào rừng rậm không có lối ra.

Thứ hai là công tác vận động quần chúng khéo léo cộng với công tác phòng ngừa nghiệp vụ làm tốt từ trước sẽ giúp cơ quan công an phát hiện ra đối tượng gây án. Thông tin quan trọng từ quần chúng cộng với việc khoanh vùng được đối tượng đã "dựng" được đối tượng nghi vấn. Có rất nhiều vụ án mà sự phối hợp chặt chẽ những mặt trên đã đưa lại hiệu quả phá án rất cao.

Thứ ba là cán bộ điều tra phải có sự nhạy bén, quyết đoán và luôn chủ động, kiên quyết đấu tranh. Đây là điều kiện mang tính quyết định. Và yêu cầu thứ tư là sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng nơi địa bàn xảy ra vụ án. Ông nói thêm: "Tất nhiên cũng cần một chút may mắn". Và cười thật tươi.

Ba mươi sáu năm làm Cảnh sát hình sự, cũng như nhiều đồng sự của mình, ông không thể liệt kê mình đã phá bao nhiêu vụ án, bắt bao nhiêu đối tượng hình sự và đem bình an về cho bao gia đình. Nhưng ông thuộc làu làu những vụ án nổi cộm xảy ra trên địa bàn Quảng Trị. Cứ đụng đến vụ nào là ông đọc vanh vách tên đối tượng, địa bàn gây án, thời gian xảy ra vụ án và cả tên điều tra viên điều tra làm rõ vụ án. Ông kể với tôi về vụ án "cướp của, giết người, hiếp dâm" xảy ra tại thị trấn Bến Quan, huyện Vĩnh Linh năm 2003. Chỉ vì 30 ngàn đồng mà một đối tượng người dân tộc Vân Kiều tên là Hồ Văn Nồng đã giết hại người phụ nữ buôn bán cá và hiếp bị hại khi bà đã chết.

Ông bảo vụ án đó cực kỳ khó khăn, do đối tượng là người dân tộc, địa bàn xảy ra vụ án là nơi giao thương với nhiều địa phương, có nhiều ngã đường đi qua... nhưng bằng các biện pháp nghiệp vụ và sự tận tụy của từng cán bộ chiến sĩ từ tỉnh đến cơ sở nên đã bắt được thủ phạm. Vậy nhưng khi nhìn một thanh niên gầy gò, lam lũ, nói tiếng Kinh còn chưa rành lại là thủ phạm gây án, ông thấy thật xót xa!

Trong đời ông có nhiều vụ án làm ông xót xa như thế. Ông cũng đã rất hào hứng khi kể cho tôi nghe về vụ án "trộm cắp tài sản" xảy ra tại nước bạn Lào mà đối tượng nghi vốn là người Việt Nam, với số tài sản bị chiếm đoạt lên tới gần 800.000.000 đồng. Sau khi nhận được công văn đề nghị phối hợp giúp đỡ của Công an tỉnh Savẳnnakhệt (Lào), lực lượng điều tra Công an Quảng Trị đã nhanh chóng vào cuộc, tiếp nhận thông tin, "nắm" lại hiện trường và tiếp tục thu thập các thông tin để vạch ra hướng điều tra. Với kinh nghiệm chuyên môn dày dạn, nhận định sát, đúng tình hình cũng như đối tượng gây án, áp dụng linh hoạt các biện pháp nghiệp vụ... ông đã cùng các cấp lãnh đạo và lực lưọng điều tra viên khám phá thành công vụ án. Thành tích của ông và đồng đội đã được Tổng cục Cảnh sát, Cục Cảnh sát Hình sự, Công an tỉnh Quảng Trị và tỉnh Savẳnnakhẹt ghi nhận bằng các bằng khen, giấy khen. Tuy nhiên, điều ông tâm đắc nhất là qua vụ án này, lính hình sự của ông đã có dịp cọ xát, đấu trí với tội phạm xuyên quốc gia và có dịp phối hợp trực tiếp với Công an nước bạn Lào. Đặc biệt là điều tra Hình sự Công an Quảng Trị tiếp nhận vụ án sau khi vụ án xảy ra 15 ngày, đồng thời nắm thông tin qua các đồng sự nước bạn chứ không được trực tiếp khám nghiệm hiện trường ngay khi vụ án vừa xảy ra, nhưng vụ án đã được khám phá thành công...

Còn nhiều lắm những chiến công của Cảnh sát Hình sự Công an Quảng Trị trên hành trình loại trừ cái ác, cái xấu, trong đó có sự đóng góp trí tuệ và sức lực của một điều tra viên dạn dày kinh nghiệm, của một chỉ huy có nghề là ông.

Theo thống kê của Phòng Cảnh sát Hình sự Công an tỉnh Quảng Trị, chỉ tính từ năm 2005 đến 31 tháng 5 năm 2010, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra 2.525 vụ án, làm chết 42 người, bị thương 389 người, thiệt hại tài sản lên tới 29.312.000.000 đồng. Trong đó, án rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng xảy ra 177 vụ. Đã điều tra khám phá thành công 1785 vụ/2672 đối tượng, đạt tỉ lệ 70,7%; án rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng là 167 vụ/247 đối tượng, đạt tỉ lệ 94,4%. Trong những năm qua, lực lượng Cảnh sát Hình sự Công an tỉnh đã làm tốt công tác tham mưu cho lãnh đạo Công an tỉnh trong triển khai các kế hoạch đấu tranh với các loại tội phạm nguy hiểm và đặc biệt nguy hiểm. Nhiều vụ án giết người, cướp tài sản, hiếp dâm trẻ em và nhiều tụ điểm tệ nạn xã hội đã bị triệt phá, được dư luận quần chúng hết sức ủng hộ và tin tưởng, lãnh đạo các cấp ghi nhận.

Năm 2007, Phòng Cảnh sát Hình sự Công an Quảng Trị được nhận cờ thi đua xuất sắc của Bộ Công an. Riêng Thượng tá - Trưởng phòng Trần Ngọc Cư, chỉ tính từ năm 2005 đến nay, ông đã được Bộ Công an tặng 6 bằng khen: UBND tỉnh, Tổng cục Cảnh sát nhân dân tặng 5 bằng khen cùng nhiều giấy khen của Giám đốc Công an tỉnh. Năm ngoái, ông được vinh dự dự Hội nghị điển hình tiên tiến do Bộ Công an tổ chức.

Một tính cách mạnh mẽ, một trái tim nhạy cảm trước nhân tình thế thái, luôn trăn trở trước mỗi số phận đã làm nên ông - một Cảnh sát hình sự mà 36 năm vẫn một niềm đam mê không bao giờ tắt...