FTA sẽ giúp hoạt động xuất nhập khẩu Việt Nam tăng mạnh

• Cần nâng cao năng lực cạnh tranh, tận dụng cơ hội từ FTA
• Áp dụng tạm thời Hiệp định UKVFTA từ 1/1/2021

Với phạm vi cam kết rộng và toàn diện, các FTA mở ra nhiều cơ hội giúp Việt Nam có thể vươn lên chiếm lĩnh thị trường thế giới - đặc biệt thông qua việc rộng cửa các cam kết về thuế xuất nhập khẩu (XNK).

Trong năm 2020, mặc dù chịu các tác động nặng nề của đại dịch COVID-19 nhưng XNK vẫn ghi nhận những nét tích cực. Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, năm 2020, tổng trị giá XNK của cả nước đạt 545,36 tỷ USD, tăng 5,4% so với năm trước. 

Trong đó trị giá hàng hóa xuất khẩu (XK) đạt 282,65 tỷ USD, tăng 7,0%, tương ứng tăng 18,39 tỷ USD và nhập khẩu đạt 262,70 tỷ USD, tăng 3,7%, tương ứng tăng 9,31 tỷ USD. Về đối tác thương mại, XNK giữa Việt Nam với châu Á tiếp tục chiếm tỷ trọng cao nhất (64,7%) trong tổng trị giá XNK của cả nước. 

Và trong tháng 1/2021, tổng trị giá XNK cả nước ước đạt 54,1 tỷ USD; trong đó tổng trị giá XK ước đạt 27,7 tỷ USD, tăng 0,2% và tổng trị giá nhập khẩu ước đạt 26,4 tỷ USD. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm 2020, trị giá XNK của cả nước đều tăng cao, trong đó XK tăng 41% và trị giá nhập khẩu tăng 45,7%. Với diễn biến trên, cán cân thương mại hàng hóa của Việt Nam trong tháng 1-2020 ước tính thặng dư 100 triệu USD.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho hay, để nghiêm túc tuân thủ cam kết thuế quan trong các FTA, Chính phủ đã ban hành 13 Nghị định về biểu thuế xuất khẩu ưu đãi, biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt của Việt Nam để thực hiện các FTA áp dụng cho từng giai đoạn.  

Đơn cử với Hiệp định CPTPP, các nước tham gia cam kết xóa bỏ từ 97% - 100% số dòng thuế nhập khẩu đối với hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam theo lộ trình 10 năm. Đáng chú ý, phần lớn hàng nông sản XK chủ lực của Việt Nam được hưởng thuế suất 0% ngay sau khi Hiệp định có hiệu lực hoặc sau 3 - 5 năm. 

Trong khi đó, với EVFTA, ngay sau khi hiệp định có hiệu lực, EU sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với khoảng 85,6% số dòng thuế, tương đương 70,3% kim ngạch XK của Việt Nam sang EU. Sau 7 năm kể từ khi EVFTA có hiệu lực, EU sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với 99,2% số dòng thuế, tương đương 99,7% kim ngạch XK của Việt Nam. 

Về phía Việt Nam, nước ta cũng sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với 48,5% số dòng thuế, tương đương 64,5% kim ngạch XK của EU vào Việt Nam ngay khi Hiệp định có hiệu lực và sẽ tăng lên 91,8% số dòng thuế sau 7 năm. Cam kết thuế được xây dựng trên cơ sở phù hợp với năng lực của ngành sản xuất trong nước. 

Thuế suất được cắt giảm có lộ trình; một số nhóm mặt hàng đặc biệt có lộ trình cắt giảm thuế dài hơn. Đáng chú ý trong năm 2019, tức là 3 năm sau khi Hiệp định CPTPP được ký kết, XNK giữa Việt Nam và các thành viên tham gia CPTPP đã tăng đột biến 111%, cao hơn rất nhiều so với các năm trước và là năm có tốc độ tăng cao nhất trong giai đoạn 2015-2019.

Tận dụng cơ hội từ các FTA thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu.

Theo thống kê của Bộ Công Thương, từ khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực vào ngày 1/8/2020, mặc dù diễn biến dịch bệnh tại EU và các nước trên thế giới rất phức tạp, nhưng XK của Việt Nam sang thị trường EU vẫn liên tục ghi nhận mức tăng cao. 

Kim ngạch XK sang thị trường EU các tháng 8, 9, 10/2020 lần lượt đạt 3,25 tỷ USD, 3,07 tỷ USD và 3,3 tỷ USD, tăng 4,2%, 8,7% và 6,3% so với cùng kỳ năm 2019. Trong khi đó, sau gần 5 tháng thực thi Hiệp định EVFTA, kim ngạch hàng hóa XK của Việt Nam sang thị trường EU sử dụng C/O mẫu EUR.1 đạt tỷ lệ khá cao, chiếm khoảng trên 14% tổng kim ngạch XK sang thị trường này. 

Theo thống kê của Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, tính đến hết tháng 11 năm 2020, các cơ quan tổ chức đã cấp trên 54.000 bộ C/O mẫu EUR.1 với kim ngạch gần 2,1 tỷ USD đi 28 nước bao gồm EU-27 và Anh.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An cho biết, Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Vương quốc Anh (UKVFTA) có hiệu lực và được áp dụng tạm thời ngay từ ngày 1/1/2021 đã có ý nghĩa to lớn, hứa hẹn sẽ là động lực mới cất cánh quan hệ tốt đẹp về thương mại và đầu tư Việt Nam và Vương quốc Anh. 

Đặc biệt, ngay từ những ngày đầu tháng 1/2021, lô hàng 60 tấn gạo thơm XK sang Anh được hưởng ưu đãi thuế quan. Đây là mở đầu đáng phấn khởi cho cộng đồng doanh nghiệp hai nước. 

Theo Bộ Công Thương, XK giai đoạn 2021-2025 sẽ tập trung khai thác hiệu quả các FTA, mở rộng và đa dạng hoá thị trường XK. Đặc biệt, trong năm 2021, ngành Công Thương đặt mục tiêu phấn đấu tổng kim ngạch XK tăng khoảng 4-5% so với năm 2020, cán cân thương mại tiếp tục duy trì đà xuất siêu. 

Bởi, năm 2021, XK của Việt Nam có sự hỗ trợ tích cực từ các FTA thế hệ mới như CPTPP; EVFTA đã trải qua giai đoạn thực thi ban đầu, với ưu đãi về thuế quan và các điều kiện tiếp cận thị trường mở ra cơ hội đẩy mạnh XK các mặt hàng Việt Nam có lợi thế sang thị trường các nước thành viên. 

Ngoài ra, năm 2021 cũng kỳ vọng sự dịch chuyển luồng đầu tư của các DN FDI từ các nước trong khu vực sang Việt Nam, định vị lại chuỗi cung ứng cũng như tận dụng các ưu đãi mang lại từ các FTA mà Việt Nam đã ký kết. 

Tuy nhiên, trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, XK của Việt Nam để đạt được mục tiêu thì còn phụ thuộc vào triển vọng của kinh tế thế giới, khi khống chế được dịch COVID-19 cùng hàng loạt giải pháp về thị trường XK. 

Do vậy, để duy trì tăng trưởng kim ngạch XK năm 2021, Bộ Công Thương xác định sẽ tiếp tục tổ chức khai thác, tận dụng cơ hội từ các FTA để tìm giải pháp phát triển thị trường và tháo gỡ rào cản để thâm nhập các thị trường mới; tiếp tục theo dõi sát sao diễn biến của đại dịch COVID-19 trên thế giới để có các biện pháp ứng phó kịp thời.