Thêm một kỷ lục dành cho James Joyce

Thứ Năm, 25/06/2009, 15:00
Mặc dù qua đời đến nay đã ngót 70 năm, song tiểu thuyết gia người Ireland James Joyce (1822-1941) lại lập thêm kỷ lục khi bản in đầu tiên của cuốn tiểu thuyết trứ danh "Ulysses" của ông, vào ngày 4 tháng 6 vừa qua đã được ông Pom Harrington bán đấu giá tại Hội chợ Những người mê sách tổ chức ở London với giá cao ngất ngưởng: 275.000 bảng.

Đây được xem là giá kỷ lục dành cho một ấn bản in lần đầu ở thế kỷ XX. Bản in này nằm trong số 100 bản in đặc biệt, có chữ ký của chính tác giả. Khác với một bản sách "Ulysses" khác được rao bán năm 2006 (với giá 100 ngàn bảng), bản sách này ở tình trạng khá tốt, thậm chí nó còn rất nhiều trang chưa được rọc, chứng tỏ chủ nhân đầu tiên của nó hoặc là chưa một lần rờ tới, hoặc là đọc... không hết.

Sự thật thì cuốn tiểu thuyết nói trên của James Joyce thuộc vào dạng khó đọc. Bản thân Joyce đã không dưới một lần tuyên bố: "Đòi hỏi mà tôi đưa ra đối với độc giả là họ sẽ phải dành cả cuộc đời để đọc tác phẩm của tôi".

Được biết, Joyce là người viết ít và viết chậm. Cả đời ông chỉ cho xuất bản 4 đầu sách, trong đó, số phận của chúng không thể nói là không... lận đận. Năm 1922, tiểu thuyết "Ulysses" được in ở Pháp, tiếp đó là Anh. Tuy nhiên, 500 bản in đầu tiên chuyển từ Anh sang Mỹ đã bị thu giữ và tiêu hủy (phải đến năm 1933, nước Mỹ mới bỏ lệnh cấm xuất bản tiểu thuyết này). Ở Anh, 500 bản khác được in thế vào chỗ sách bị tiêu hủy ở Mỹ, song sau đó cũng đã bị tiêu hủy ở trạm Hải quan ở cảng Folkestone.

Theo kết quả thăm dò của hai tờ báo lớn là Time (Mỹ) và Le Figaro Magazine (Pháp), dẫn đầu các nhà văn nổi tiếng nhất thế giới là James Joyce. Thậm chí, một luận án tiến sĩ về Joyce còn chỉ ra: Chính từ Joyce mà một hướng đi mới trong tiểu thuyết đã được mở ra với sự xuất hiện của hàng loạt tên tuổi; William Faulkner, Saul Bellow, Tori Morrison, Albert Camus, Gabriel Marquez - những nhà văn đã đoạt giải Nobel Văn học. Chưa hết, tháng 7/1998, Hội đồng cố vấn của Modern Library (thuộc NXB Random House) đã bỏ phiếu chọn 100 tiểu thuyết Anh ngữ hay nhất thế kỷ XX, Joyce đã có 3 cuốn nằm trong danh sách này. Trong đó, cuốn "Uyssses" chiếm vị trí đầu bảng. Một cuốn khác đứng ở vị trí thứ 3.

Tiểu thuyết "Ulysses" được nhiều nhà nghiên cứu văn học so sánh với sử thi "Odyssey" của Homer. Cuốn tiểu thuyết có điểm lạ: Tất cả các sự kiện diễn ra trong sách chỉ trong một ngày: Ngày 16/6/1904, và tại một địa điểm: Dublin. Hiện ở Dublin đã có một lễ hội lấy tên là Bloomsday (ngày của Bloom - tên nhân vật chính của tiểu thuyết). Ngày hội này được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1954, nhân kỷ niệm 50 năm ngày Joyce gặp Nora Balacme, người sau này trở thành vợ ông (đồng thời cũng là ngày diễn ra các sự kiện trong tiểu thuyết "Ulysses").

Năm 2004 (chẵn 100 năm), lễ hội này kéo dài tới 5 tháng, và trước hôm diễn ra lễ chính thức (ngày 16-6), 10.000 người dân Dublin đã được mời ăn bữa sáng miễn phí theo kiểu Ireland (quê hương của Joyce) tại phố O'Connell. Trong các ngày 16-6 hàng năm, tại Dublin và một số thành phố khác trên thế giới, người tham gia lễ hội đã ăn mặc như các nhân vật trong tiểu thuyết của Joyce. Họ cùng nhau đến thăm những địa danh được nhắc tới trong tiểu thuyết. Thậm chí, người ta còn tổ chức đọc "Ulysses" theo kiểu người nọ nối tiếp người kia, có khi kéo dài tới 36 tiếng. 

Có thể nói, Joyce là con người của những kỷ lục. Vào tháng 7/2004, một bức thư Joyce viết gửi vợ đã được nhà bán đấu giá Sotheby ở London rao bán và thu được mức giá kỷ lục đối với thể loại thư tay của một tác giả trong thế kỷ XX (240.800 bảng Anh). Joyce có đặc điểm lạ là trong thư từ, và cả trong sáng tác, ông thích dùng những từ ngữ không giống ai, như trong lá thư nói trên, ông gọi vợ là "Cô điếm có cặp mắt to".

Được biết, cuốn "Ulysses" khởi đầu bị cấm cũng là vì nó không hợp với quan niệm đạo đức của thời kỳ ấy

Hoàng Lược
.
.