Khi nghệ sĩ tìm cảm hứng sáng tạo từ mạng xã hội
Những hình ảnh mới nhất giới thiệu MV "Tình yêu không có lỗi" của nữ ca sĩ Tiêu Châu Như Quỳnh gây sốt cộng đồng mạng những ngày gần đây. MV nói về câu chuyện tình yêu tay ba nhiều uẩn khúc. Đáng chú ý là hình ảnh Tiêu Châu Như Quỳnh lạnh lùng trong bộ váy đỏ ôm "thủ cấp" hai nam diễn viên chính trong MV.
Đây là ý tưởng của hãng thời trang Gucci từng gây sốc làng thời trang quốc tế trong show diễn Thu - Đông mấy tháng trước. Nhiều người nói rằng, nghệ sỹ trẻ rất biết chạy theo trào lưu, dùng trào lưu để gây sự chú ý của công chúng.
Ca khúc trào lưu
Ý tưởng để người mẫu sải bước trên sàn catwalk, tay ôm đầu người của Gucci tại show diễn giới thiệu bộ sưu tập Thu - Đông 2018 Milan, Italia gây nên những luồng dư luận trái chiều. Theo Gucci thì ý tưởng này muốn truyền thông điệp rằng, con người trong xã hội hiện đại phải chịu nhiều gánh nặng, áp lực từ cuộc sống, họ xây dựng bản sắc của mình theo hình mẫu người nổi tiếng hoặc mạng xã hội.
"Học hỏi" ý tưởng từ Gucci, Tiêu Châu Như Quỳnh đã dùng hình ảnh tương tự để nói về mối tình tay ba trong MV "Tình yêu không có lỗi". Chưa bàn đến chất lượng, hay, dở của MV nhưng việc sử dụng ý tưởng gây sốc của một hãng thời trang lớn đưa vào MV cho thấy, cô ca sĩ trẻ này rất nhanh nhạy với thị trường, sử dụng trào lưu xã hội để gây sự chú ý với công chúng. Ngoài ra còn phải kể đến tên ca khúc "Tình yêu không có lỗi" cũng là thuật ngữ được sử dụng khá phổ biến trong giới trẻ.
 |
| MV "Tình yêu không có lỗi" gây chú ý bằng hình ảnh hot - ý tưởng được lấy cảm hứng từ màn trình diễn gây sốc của nhà tạo mẫu Gucci. |
Một điều rất dễ nhận thấy trong showbiz Việt là hiện tượng nghệ sỹ chạy theo trào lưu xã hội. Không ít ca khúc, MV "ăn" theo trào lưu nhưng nhận được sự ủng hộ rất lớn từ khán giả. "Quan trọng là thần thái" là câu nói được cư dân mạng yêu thích khi muốn nói đến sự tự tin, bất chấp hoàn cảnh.
Nguồn gốc của câu nói này từ đâu vẫn là một ẩn số. Có giải thích cho rằng, câu nói "quan trọng là thần thái" xuất phát từ phần thi trình diễn nghệ thuật hút thuốc lá điện tử của chàng trai Joven Olvido người Philippines trong cuộc thi "Philippinas Got Talent". Mặc dù không đẹp trai nhưng tự tin nên Joven Olvido được ban giám khảo và nhiều khán giả yêu mến.
Sẽ chẳng có gì để nói nếu "Quan trọng là thần thái" cũng chỉ xuất hiện, ồn ào rồi lắng xuống như trào lưu "dậy thì thành công", "em đẹp em có quyền", "con nhà người ta"… từng lan truyền trên các mạng xã hội. "Quan trọng là thần thái" trở thành tên một ca khúc của Only C được chia sẻ rộng rãi với lượt nghe lớn. Chỉ sau một ngày phát hành, ca khúc đã đạt 1,6 triệu lượt nghe trên mạng.
"Quan trọng là thần thái" bị đánh giá là có chất nhạc, giai điệu bắt tai, dễ nghe nhưng lời bài hát đơn điệu, nhảm nhí. Cụm từ "quan trọng là thần thái" được nhắc đi nhắc lại khá nhiều lần trong ca khúc. Yếu tố thành công của ca khúc này chính là việc tận dụng trào lưu mạng xã hội để sáng tác. Tuy nhiên, cách làm này chỉ giúp "Quan trọng là thần thái" gây chú ý với khán giả trẻ, tạo hiệu ứng tốt về mặt truyền thông nhưng không có giá trị về mặt nghệ thuật.
Trào lưu mạng xã hội đã khơi nguồn cảm hứng cho không ít sáng tác của Only C. Anh là tác giả của một số ca khúc "ăn" theo trào lưu như "Anh không đòi quà", "Não cá vàng", "Yêu là "tha thu", "Đắng lòng thanh niên"… "Anh không đòi quà" ra đời khi câu chuyện chàng trai đòi lại quà cô gái sau khi hai người chia tay được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội. Ca khúc "Yêu là "tha thu" nói về chuyện tình yêu nhưng cụm từ "tha thu" khiến người nghe liên tưởng đến một phát ngôn của ca sĩ Sơn Tùng M-TP trong một sự kiện trước đó.
Âm nhạc của Only C được nhiều bạn trẻ yêu thích vì giai điệu dễ nghe, thời thượng. Tuy nhiên, nhiều khán giả cho rằng, sản phẩm âm nhạc của Only C là nhạc thị trường vì ca khúc sáng tác theo phong trào, cứ có câu gì hot trên mạng là thành bài hát mới.
Chia sẻ với truyền thông, Only C không phủ nhận việc sử dụng sức lan tỏa của mạng xã hội để sáng tác "Quan trọng là thần thái". Mặc dù giai điệu ca khúc đã được hình thành cách đây một năm nhưng khi câu nói "quan trọng là thần thái" trở nên phổ biến trong cộng đồng mạng thì Only C mới viết lời cho ca khúc.
Không khó điểm danh những ca khúc xuất phát từ trào lưu mạng xã hội trong showbiz Việt. "Đẹp trai thì mới có nhiều đứa yêu" (sáng tác: Ưng Đại Vệ, biểu diễn: ca sĩ Song Luân) ra mắt hồi cuối tháng 12-2015 cũng bắt nguồn từ một hashtag thịnh hành trong giới trẻ. MV nói về chàng trai có ngoại hình không ưa nhìn nằm mơ được "lột xác" trở thành một hot boy. Khi tỉnh giấc, chàng trai này nhận ra rằng, muốn thay đổi bản thân, phải bắt đầu từ những điều nhỏ nhất. MV "Đẹp trai thì mới có nhiều đứa yêu" hiện thu hút gần 20 triệu lượt người xem trên youtube.
Tương tự như vậy, "Vì anh là soái ca" (sáng tác: Nguyễn Hồng Thuận, biểu diễn: ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng) ra mắt hồi đầu năm 2017 cũng có cảm hứng từ thuật ngữ "soái ca" mà giới trẻ sử dụng để nói đến những anh chàng đẹp trai, ga lăng, tài giỏi.
"Vì anh là soái ca" có giai điệu, tiết tấu vui nhộn kể về câu chuyện một chàng trai không nổi trội về ngoại hình nhưng chinh phục người đối diện bằng tính cách hào phóng và tình cảm chân thành. MV có sự tham gia của dàn người mẫu, diễn viên hot trong showbiz Việt như Hồ Ngọc Hà, Bình Minh, Xuân Lan, Ngọc Thanh Tâm… thu hút gần 15 triệu lượt xem trên youtube.
Nghệ sỹ phải là người tạo ra trào lưu
Điểm nổi bật của âm nhạc theo trào lưu là yếu tố truyền thông. Trong thời kỳ công nghệ số, những câu nói, trào lưu được lan truyền và trở nên phổ biến trong khoảng thời gian rất ngắn. Khi ra đời, những ca khúc trào lưu ngay lập tức gây tò mò, thu hút các bạn trẻ. Chính điều này sẽ tạo ra hiệu ứng truyền thông tốt cho các ca khúc.
 |
| "Quan trọng là thần thái" - câu nói hot nhất của cư dân mạng thời gian gần đây đã trở thành tên một ca khúc của Only C. |
Quay trở lại câu chuyện MV "Tình yêu không có lỗi" của Tiêu Châu Như Quỳnh. Ngay cả khi chưa phát hành chính thức thì những hình ảnh "nhá hàng" trong MV, trong đó "tiêu điểm" là hình ảnh nữ ca sĩ ôm thủ cấp hai nam diễn viên đã tạo được hiệu ứng truyền thông tốt. Nhiều khán giả trẻ vì tò mò mà tìm đến MV. Không biết ca khúc, MV có hay hay không nhưng chắc chắn, lượng người xem "Tình yêu không có lỗi" sẽ là một con số không nhỏ.
Nhìn chung, những ca khúc sáng tác từ trào lưu mạng xã hội không được đánh giá cao về chất lượng nghệ thuật. Do chủ đề, nội dung ca khúc bị bó hẹp trong các thuật ngữ, trào lưu mạng nên nội dung nhạt, sáo rỗng, thiếu chiều sâu. Các thuật ngữ, trào lưu mạng xã hội mang tính hài hước nên âm nhạc trong các ca khúc này thường có tiết tấu, giai điệu vui nhộn, dễ nghe. Các thuật ngữ, trào lưu mạng đôi khi là những câu nói không có nghĩa được lặp đi, lặp lại nhiều lần trong ca khúc.
Câu hỏi đặt ra là, chờ đợi gì ở những ca khúc, sản phẩm âm nhạc theo trào lưu mạng xã hội? Tôi cho rằng, cái gì thuộc về hiện tượng, trào lưu thì thì chắc chắn, sớm hay muộn cũng sẽ bị thay thế bằng trào lưu, hiện tượng khác.
Sản phẩm nghệ thuật trào lưu cũng giống như một món "ăn xổi", dễ ăn nhưng khó để lại hương vị gì trong lòng khán giả. Âm nhạc trào lưu chỉ đơn thuần mang tính giải trí, khó có được những đóng góp tích cực về mặt nghệ thuật. Showbiz có quá nhiều sản phẩm chạy theo trào lưu thì đó là một nền showbiz "ảo", không tạo ra được những giá trị nghệ thuật đích thực.
Nghệ sỹ có quyền tìm cảm hứng sáng tạo ở bất cứ đâu từ hiện thực xã hội, cho dù đó là những hiện tượng, trào lưu trên mạng xã hội. Tuy nhiên, đó phải là sản phẩm nghệ thuật chất lượng, phản ánh, khai thác những khía cạnh, chiều sâu ẩn trong các hiện tượng xã hội chứ không phải cái vỏ bề ngoài. Nghệ sỹ không thể là người chạy theo các hiện tượng, trào lưu mà phải là người tạo ra trào lưu, định hướng xã hội đến những giá trị chân, thiện, mỹ trong cuộc sống.
