Góc nhìn mới về người vợ "tai tiếng" của nhà văn hào Mỹ F.Scott Fitzgerald

Thứ Tư, 22/05/2013, 08:00
Những ai từng đọc tiểu thuyết "Đại gia Gatsby" của văn hào Mỹ F.Scott Fitzgerald (1896-1940), hẳn sẽ không quên lời đề từ mở đầu tác phẩm "Một lần nữa tặng Zelda". Zelda là tên người vợ nổi tiếng và… tai tiếng của Fitzgerald.

Không hẹn mà gặp, trong khi Liên hoan phim Cannes diễn ra vào tháng 5 này sẽ mở màn với bộ phim mới nhất được chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết trứ danh nói trên của Fitzgerald thì trước đó chưa đầy một tháng, cuốn sách mới nhất của nữ văn sĩ người Mỹ Therese Anne Fowler với tên gọi "Z: A Novel of Zelda Fitzgerald" cũng đã ra mắt bạn đọc. Và nhân vật nữ chính của cuốn tiểu thuyết không ai khác ngoài Zelda Fitzgerald…

Có một thời, Fitzgerald và Zelda được xem là cặp đôi nổi tiếng làm choáng ngợp giới giải trí ở Hollywood. Tuy nhiên, cuộc sống vợ chồng giữa Fitzgerald và Zelda không thực sự hạnh phúc. Bản thân Fitzgerald từng phải tiết lộ với con gái rằng, ông đã sai lầm mặc dù khi cưới Zelda, ông đã biết trước đó cô là một người phụ nữ hư hỏng, từ năm 17 tuổi đã nổi tiếng khắp vùng Montgomery vì nghiện ngập. Ông biết bên ông, Zelda sẽ chẳng giúp ích gì nhiều ngoài việc đem lại những gánh nặng. Thực tế đã diễn ra đúng như điều Fitzgerald tiên liệu. Để chi trả cho những khoản tiêu pha hoang tàn của Zelda, Fitzgerald đã phải thường xuyên gác lại kế hoạch viết những tác phẩm dài hơi để dành thời gian cho những truyện ngắn đem bán nhanh cho các tòa báo lấy tiền sinh sống. Không những vậy, đã có lần Zelda còn "tố" chồng đã "lấy cắp chất liệu cuộc đời" bà cho cuốn tiểu thuyết "Màn đêm hiền dịu" của mình (chẳng là, trong cuốn tiểu thuyết này có những đoạn hội thoại giữa Zelda và Fitzgerald khi bà đang điều trị trong bệnh viện tâm thần do các bác sĩ ở đây ghi lại được). Bản thân Fitzgerald thì luôn chỉ trích việc viết lách của Zelda, xem đó là "trò rẻ tiền". Mối quan hệ căng thẳng, nặng nề giữa Fitzgerald và Zelda sau này đã được thể hiện rõ trong cuốn "Sụp đổ" (gồm những bài viết lẻ và hồi ức, thư từ của Fitzgerald được xuất bản sau khi ông mất).

Mối tình "ngọt ngào và cay đắng" của họ cũng đã nhiều lần đi vào văn học. Trước cuốn sách của nữ văn sĩ Therese Anne Fowler, cách đây ít năm, ở Việt Nam, Nhà xuất bản Văn hóa Sài Gòn đã phối hợp với Công ty sách Nhã Nam tổ chức xuất bản cuốn "Alabama Song" của tác giả Gilles Leroy, một cuốn sách nửa ở dạng hồi ký, nửa hư cấu, đề cập tới chuyện tình của Fitzgerald và Zelda. Trong cuốn sách, Zelda được giới thiệu như một cô gái đẹp, sinh ra trong một gia đình dòng dõi nhưng luôn có những hành động quậy phá. Đặc biệt, cô rất thích cuốn mình vào các đêm vũ hội bất tận. Sự hắt hủi của Fitzgerald đã khiến tâm hồn cô bị tổn thương. Qua cuốn sách, độc giả có thể thấy tình cảm mà Zelda dành cho chồng là sự pha trộn của cả tình yêu cuồng dại si mê lẫn sự căm thù, khinh ghét. Cuốn sách đã được trao giải Goncourt năm 2007.

Trong quá trình nghiên cứu để viết về Zelda, nữ văn sĩ Therese Anne Fowler cũng nhận thấy những gì mà thiên hạ viết về bà trước đây, như điên loạn, phá phách, ăn chơi hư hỏng… đều đúng. Rất nhiều bằng chứng cho thấy người đàn bà này từng tham gia nhảy nhót trên bàn rượu, leo lên nóc xe taxi trên đường phố New York, khỏa thân lặn xuống các đài phun nước… nghĩa là những việc làm quá sức chịu dựng của bất kỳ một người chồng bình thường nào, nói gì tới một người nổi tiếng như Fitzgerald. Tuy nhiên, tác giả Fowler muốn thông qua một số dữ kiện để hiểu thêm về người phụ nữ đặc biệt này, để rồi đi đến kết luận: Zelda đã bị đối xử không công bằng. "Một số thông tin mà tôi có được đã đủ để tôi nhận ra rằng, những thông tin bề mặt về Zelda từ trước tới nay không mô tả đúng thực chất con người của bà" - Fower đã nhận xét như vậy trong một cuộc trả lời phỏng vấn đài phát thanh Mỹ.

Zelda mất năm 48 tuổi (1948) trong vụ cháy tại một bệnh viện tâm thần ở North Carolina khi đang ngủ ở tầng cao nhất của tòa nhà. Trước đó 8 năm, chồng bà - nhà văn Fitzgerald - đã đột ngột qua đời sau một ca đau tim. Khi ấy ông mới 44 tuổi. Như vậy, cặp "trai tài gái sắc" này đều đoản thọ

Trần Đắc Danh
.
.