Chào mào gọi nắng, seo cờ báo mưa

Tuổi thơ tôi thân thiết vườn cau của mẹ, mải mê nhìn lên những ngọn cây phán đoán tổ chim. Tôi áp tai vào cây lắng nghe tiếng chim mới nở lích chích trên cao. Tiếng chim non kêu rối rít là lúc mẹ chúng kiếm mồi về. Tiếng kêu to dần theo thời gian rồi đến một ngày hình thành tiếng hót. Khi tiếng kêu biến thành tiếng hót cũng là lúc chim ra ràng. Chúng rời tổ bay đi gieo tiếng hát đặc trưng vào không gian và đáp xuống cành thầu đâu (xoan) rung động chùm quả chín. Chúng tập hợp thành bầy đàn, vút cánh bay theo định hướng từ tiềm thức siêu nhạy tìm nơi bí mật mùa màng.

Bên sân nhà tôi có cây cau vượt quá nóc nhà. Một lần cũng được tiếp đón đôi chào mào về làm tổ. Mẹ tôi đứng dưới gốc cau canh chừng mùa chúng nuôi con.

Chim chào mào chung sống với tuổi thơ tôi như một chương trong tiểu sử. Đó là câu chuyện về quả cau được chim chào mào thả xuống tiến cha tôi sáng đầu xuân năm ấy. Quả cau tròn đầy no đủ còn tươi nguyên tỉa ra từ buồng cau mẹ. Cha tôi nhặt lên hân hoan như quà tặng của trời cao. Cũng từ đó, chim chào mào như từ trong cổ tích bay ra. Cũng từ đó, tiếng hót của nó cũng rơi theo quả thầu đâu (xoan) khi mùa xuân về nhú xanh mặt đất.

Với seo cờ, từ lâu rồi loài chim này không xuất hiện ở làng quê, trong lùm cây rậm rạp bên dòng nước chảy qua. Chim seo cờ mang trên mình màu xanh thẫm loáng bóng, chỉ một lông dài thành đuôi màu đỏ như cờ nên đã thành tên gọi. Nó vừa bay vừa kêu như thoi đưa từ cành này sang cành cây khác. Sắp mưa! Seo cờ ra rồi. Dân làng tôi thường nói thế để nhắc nhau thu xếp công việc đồng áng.

Ngày nay không ai biết đến nó. Cả cái tên cũng không ai nhắc đến nữa. Chim seo cờ xuất hiện đã lâu và biến mất cũng đã lâu. Loài chim ấy là bạn của nhà nông và được chào đón tôn trọng như một vị khách quý.

Thời hiện đại có máy móc theo dõi hoạt động của vũ trụ để dự báo thời tiết, đã quên hẳn một loài chim mang khí tượng sinh học, biết lắng nghe sự chuyển dịch của trời đất để báo cho con người điều tiết công việc làm ăn. Chim seo cờ đại diện tiếng nói khẩn thiết, cấp bách vì cuộc sống muôn loài. Nó báo thời tiết chuẩn xác và tin cậy. Không biết từ đâu chim seo cờ bay về mỗi khi nhận được tín hiệu của bầu trời đã kêu vang giục giã trong những lùm cây.

Chim seo cờ, chỉ một lông đuôi dài màu đỏ, tự nó là một sáng tạo độc đáo. Thời gian đang rời xa tiếng kêu của nó và hình ảnh truyền vào lịch sử cũng mờ dần.

Tôi tìm về một thời xa, tưởng nhớ loài chim seo cờ đã xuất hiện trên mặt đất này mang sứ mệnh thiêng liêng thông báo cho con người sự thất thường mưa nắng trong cuộc chuyển giao của vũ trụ.