Lại trở về... vạch xuất phát?!

Kết thúc phiên xử, chúng tôi liên lạc với ông Nguyễn Văn Phước - Giám đốc Công ty Văn hóa Sáng tạo Trí Việt - First News (trong bài, xin được gọi tắt là Công ty Trí Việt). Ông Phước tỏ ra vô cùng bức xúc, cho rằng kết luận của TAND huyện Thanh Trì là hết sức vô lý, bất công và chắc chắn gây nên nỗi bức xúc trong dư luận bởi đây là vụ in lậu lớn nhất từng bị cơ quan chức năng phát hiện.

Vụ kiện về tội danh in lậu, làm sách giả này được thực hiện trong một thời gian dài, thu hút được sự quan tâm của báo giới, các cơ quan quản lý văn hóa và ngành xuất bản cả nước.

Theo đuổi vụ việc với mong muốn đưa ra ánh sáng một "đầu nậu" lớn nhất nhì trên địa bàn Hà Nội ngấm ngầm sống "trên lưng" các NXB từ hàng chục năm nay, Công ty Trí Việt đã tốn kém không ít công sức, tiền bạc.

Còn nhớ, ngày 12/11/2011, sau hơn hai tháng bí mật theo dõi và thu thập các mẫu bìa và mẫu chứng cứ xác thực cấu thành tội phạm từ các trinh sát, các chiến sĩ công an PC 46 thuộc Công an TP Hà Nội kết hợp với Đội Quản lý Thị trường số 15 đã bất ngờ đột nhập "sào huyệt" sách lậu, khám xét, kiểm tra khẩn cấp toàn bộ hệ thống cơ sở gia công sau in Huy Thi, có trụ sở tại nhà số 6, dãy A, Khu tập thể nhà in Bộ Tổng tham mưu, xã Ngũ Hiệp, huyện Thanh Trì, Hà Nội. Lúc này, các nhân viên của cơ sở này đang hoàn tất những công đoạn cuối cùng để tung ra thị trường những lô hàng in lậu được đặt hàng từ trước với các xe chở hàng đang chờ sẵn bên ngoài.

Tại hiện trường, công an đã niêm phong thu giữ gần 10.000 cuốn sách in lậu thành phẩm và bán thành phẩm, rất nhiều sách giả, một số lượng lớn các trang bìa và ruột đã in xong của những cuốn sách chưa rõ nguồn gốc. Ngoài ra còn có một số kho sách lớn khác chứa đầy sách in lậu ngay cạnh đó đã bị khóa trái cửa, không cho kiểm tra, khám xét.

Một số sách thành phẩm và chưa thành phẩm không có giấy phép và nguồn gốc mà cơ quan chức năng bắt quả tang tại cơ sở Huy Thi tháng 11/2011.

Trong số hàng chục ngàn cuốn sách thu giữ chiều 12/11/2011 tại cơ sở Huy Thi, bị làm giả nhiều nhất là ba tựa "Đắc nhân tâm", "Quẳng gánh lo đi & vui sống", "7 thói quen của bạn trẻ thành đạt" do Công ty Trí Việt giữ bản quyền độc quyền xuất bản tại Việt Nam và nhiều đầu sách của các NXB khác. Nhưng vì Luật vẫn chưa có quy định về việc làm sách lậu, sách giả sẽ bị xử phạt theo quy định của Bộ Luật hình sự về tội "làm hàng giả" nên cơ sở Huy Thi chỉ bị xử lý hành chính với số tiền phạt là 12.900.000 đồng - là một số tiền "chẳng đáng là bao" so với những món hời mà cơ sở này đã thu được từ việc in lậu sách như đã kể trên

Nhận thấy việc xâm phạm bản quyền của cơ sở in Huy Thi không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng tới thương hiệu mà mình đã gây dựng trong nhiều năm qua, vào tháng 7/2012, Công ty Trí Việt đã hoàn tất hồ sơ và ủy quyền cho Công ty Luật Quốc tế Thiên Việt khởi kiện cơ sở Huy Thi lên TAND Hà Nội, yêu cầu cơ sở này chấm dứt mọi hành vi xâm phạm tác quyền, đồng thời phải bồi thường toàn bộ thiệt hại do xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ về nhãn hiệu là 790.080.000 đồng. Kèm với đó, phải công khai xin lỗi Trí Việt trên các phương tiện truyền thông.

Vào ngày 20/5/2013 đã diễn ra phiên tòa sơ thẩm xét sử vụ kiện tại TAND Hà Nội nhưng không có sự hiện diện của bị đơn là cơ sở Huy Thi. Sau đó hai tháng, đã diễn ra phiên hòa giải bất thành tại TAND Hà Nội và TAND Hà Nội đã có quyết định chuyển đơn kiện của Công ty Trí Việt về TAND huyện Thanh Trì thụ lý, giải quyết.

Ông Nguyễn Văn Phước - Giám đốc Công ty Trí Việt khẳng định như đinh đóng cột: "Sau phiên hòa giải không thành, đại diện phía cơ sở Huy Thi có liên lạc bằng điện thoại với tôi xin bồi thường 100 triệu để tôi rút đơn kiện nhưng tôi không đồng ý. Nếu họ không sai thì không bao giờ có chuyện xin bồi thường như thế. Vậy mà bây giờ, khi ra tòa, kết quả "trắng án" là điều hết sức bất thường, khiến chúng tôi vô cùng bất ngờ, choáng váng và đặt ra nhiều câu hỏi nghi ngờ.

Phía đại diện về luật pháp của chúng tôi sẽ tiếp tục kháng cáo lên Tòa phúc thẩm TAND Tối cao, hoàn thành các văn bản kiến nghị Thanh tra Bộ Văn hóa - Thể thao & Du lịch vào cuộc, kiến nghị lên Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ... nhằm lấy lại phần nào sự công bằng cho chính chúng tôi cũng như một số đơn vị làm ăn chân chính khác. Huy Thi là một trong những cơ sở tư nhân làm lậu rất lớn ở Hà Nội. Điều đáng nói là cơ sở này dù làm ăn trái phép nhưng đã tồn tại suốt gần 10 năm qua. Kiên quyết không dung túng, không đầu hàng trước những việc làm trái pháp luật, Trí Việt quyết tâm theo đuổi vụ việc này đến cùng…".

Tính đến nay, Công ty Trí Việt đã theo đuổi 4 vụ kiện các đơn vị, cơ sở làm sách có hành vi xâm phạm đến quyền lợi, lợi ích hợp pháp của mình trong đó hai vụ thắng kiện ở TP HCM và một trường Quốc tế ở Hà Nội. Với số tiền thắng kiện Trường Anh ngữ Úc Châu là 380 triệu đồng, trừ án phí, Trí Việt đã dành toàn bộ số còn lại để trao học bổng cho sinh viên nghèo vượt khó khu vực phía Nam. Và với yêu cầu đòi bồi thường gần 800 triệu đồng đối với cơ sở in Huy Thi, nếu thắng kiện, Trí Việt cam kết dành toàn bộ số tiền này để trao học bổng cho sinh viên nghèo học giỏi khu vực phía Bắc.

Sự quyết tâm của ông chủ Trí Việt trong những năm qua và hành trình đấu tranh không mệt mỏi của công ty này đã phần nào được ghi nhận. Có thể nói Trí Việt là đơn vị đầu tiên trong làng xuất bản Việt Nam cương quyết đương đầu tuyên chiến với sách lậu. Ngay cả khi nhận được tin nhắn của các "đối thủ in lậu" rằng: "Muốn sống hay là muốn sách? Nếu muốn sống thì mai lên máy bay về Sài Gòn, đất này là đất của tao…", thì ông Nguyễn Văn Phước vẫn chẳng từ nan.

Bất chấp lời đe dọa, đã nhiều lần ông một mình thân chinh đến các cơ sở in lậu trên đường Láng, đến cơ sở Huy Thi… để "cảnh cáo". Dù việc làm ấy không phải lúc nào cũng đem lại kết quả khả quan, nhưng lòng dũng cảm của ông Phước ít nhiều đã được các đơn vị trong ngành xuất bản biểu dương, ghi nhận và… tham khảo.

Tình trạng in lậu vẫn tràn lan và ngày càng diễn biến tinh vi, phức tạp, khó kiểm soát. Không chỉ những đầu sách văn học, sách kỹ năng, ngoại ngữ... bị in lậu mà sách giáo khoa, sách tham khảo cũng bị in lậu với số lượng lớn, dẫn đến chất lượng sách giáo dục đến tay học sinh không đảm bảo chất lượng. Riêng trong năm 2013, đã có nhiều đoàn thanh tra liên ngành của Trung ương phối hợp với NXB Giáo dục tiến hành thanh kiểm tra các hoạt động in ấn ở nhiều nơi và đã phát hiện 5 vụ in lậu có quy mô lớn tại các cơ sở của 2 tỉnh Bắc Giang và Nam Định. Những cơ sở in lậu này đều đã bị "chỉ mặt đặt tên" với sự vào cuộc của Lực lượng Công an, song về khung hình phạt "hành chính" cho hành vi này xem ra còn quá nhẹ nên chưa đủ sức răn đe (theo Nghị định 02-2011 của Thủ tướng Chính phủ chỉ có thể phạt tối đa là 40 triệu đồng), trong khi lợi nhuận từ việc in ấn, buôn bán sách lậu là hàng trăm triệu, nên nạn in lậu vẫn mặc sức hoành hành. Bởi thế, việc làm chính đáng của Công ty Trí Việt không chỉ là sự đấu tranh kiên quyết cho quyền lợi của mình mà còn tạo ra một tiền lệ tốt đáng được biểu dương.

Đã đến lúc không thể chỉ làm việc theo kiểu "xuê xoa", cảm tính, ngại tốn kém, ngại phiền hà, ngại liên quan đến các cơ quan công quyền. Thực sự, nếu có sự "chung tay, đồng lòng" của nhiều đơn vị làm xuất bản đoàn kết lại, chắc hẳn hiệu quả đấu tranh sẽ cao hơn và đó mới  là điều khiến giới in lậu "chùn tay"…