Ý kiến ngắn

Đến danh nhân cũng bị... sai tên

Thứ Hai, 11/02/2013, 08:00

Không biết vì lý do gì - kiến thức có hạn hay vô tình sơ sót mà nhiều con đường mang tên các danh nhân bị viết sai trầm trọng.

Còn nhớ, sinh tiền nhà Hán học Nguyễn Tôn Nhan hay nói rằng những lần xuống quận 5, Tp HCM, qua con đường Lương Nhữ Học là ông "bực cả người". Nguyên nhân là vì trong lịch sử không có ai tên như thế này cả, mà chỉ có Lương Như Hộc. Theo "Khâm định Việt sử Thông giám cương mục" và "Đại Việt sử ký toàn thư" thì Lương Như Hộc (1420 - 1501), tự Tường Phủ, hiệu Hồng Châu, là danh sĩ, quan nhà Hậu Lê. Ông là người hai lần đi sứ nhà Minh và đã có công truyền lại nghề khắc bản gỗ in cho dân làng Liễu Tràng, Hồng Lục quê ông (Hải Dương ngày nay) và được tôn xưng là "ông tổ nghề khắc ván in". Chữ "Hộc" của ông nghĩa là "hồng hộc", loài ngỗng trời bay trên cao, tượng trưng cho chí lớn. Những người khắc tên đường có lẽ cho rằng "Hộc" không có nghĩa nên đổi thành "Học" mới đúng (!)

Lên quận Phú Nhuận có đường mang tên Trương Quốc Dung. Trong lịch sử nước ta chỉ có danh nhân Trương Quốc Dụng (1797-1864). Ông là nhà thiên văn, nhà văn, nhà sử học nổi tiếng, đậu tiến sĩ năm 1829, làm quan qua 3 triều Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức. Ông là nhà thiên văn học uyên bác, am tường lịch cổ và tây lịch, có công truyền dạy, chấn hưng khoa làm lịch Việt Nam thời Nguyễn. Sách "Đại Nam Thực lục Chính biên Liệt truyện" chép về ông: "Quốc Dụng là người trầm tĩnh, dẫu làm quan chưa từng rời quyển sách, người đều duy tôn là học rộng. Tương truyền là nhà làm lịch bị thất truyền. Quốc Dụng quản lĩnh Khâm thiên giám hằng ngày truyền dạy cho mới nối được nghề học ấy".

Người xưa đặt tên đều có hàm ý, như "Quốc Dụng" nghĩa là có ích cho nước, thế mà bây giờ người ta lại đổi tên ông ra "Quốc Dung" chẳng có nghĩa gì cả.

Đường Trần Khắc Chân cũng nằm ở Phú Nhuận mà đúng ra phải là Trần Khát Chân (1370-1399) - danh tướng triều Trần.

Ở quận 1 có đường Sương Nguyệt Ánh. Kỳ thực phải là Sương Nguyệt Anh mới đúng. Bà tên thật là Nguyễn Thị Ngọc Khuê (1864-1921), là con thứ 5 của cụ đồ Nguyễn Đình Chiểu. Bà làm chủ bút tờ Nữ giới chung - tờ báo phụ nữ đầu tiên xuất bản ở Sài Gòn năm 1918. Những người đặt tên đường đã "hào phóng" tặng thêm dấu sắc lên tên của bà.

Tên của kỹ sư Kha Vạng Cân (1908 - 1982) - nguyên Chủ tịch Ủy ban Hậu cần Sài Gòn, Bộ trưởng Bộ Công nghiệp nhẹ đầu tiên của nước ta - được đặt cho con đường dài nhất quận Thủ Đức. Có điều người ta ngắt bớt chữ "g", thành Kha Vạn Cân.

Chuyện tên tuổi các bậc tiền bối bị lớp hậu sinh "sửa chữa" đã kéo dài nhiều năm. Những cái tên sai ấy hiện diện không chỉ trên tên đường mà còn trong trường học, hồ sơ giấy tờ… Có nhiều đợt tuyên truyền học sử qua tên danh nhân trên các con đường, nhưng cái sai chình ình ai cũng thấy thì lại không sửa

Thiên Tường
.
.