Chuyện nhỏ, ý nghĩa lớn

Hai lần mắng cháu gái

Hằng ngày, vào bữa sáng các cháu gái ăn bánh ngọt và cháo bột trân châu. Mà hồi bé có ai thích cháo bột trân châu? Thế là cô bé Dasha bắt đầu lặng lẽ đổ món ăn đáng ghét vào bếp. Người lớn vừa mới quay đi mà bát đĩa đã nhẵn như chùi. Nhưng một hôm trong gia đình xảy ra chuyện om sòm - trong bếp có chuột. Gorky biết tỏng sự việc. Sáng hôm sau, ông mở hé cửa phòng ăn và phát hiện ra bữa sáng "biến" đi đâu. Thế là sinh chuyện!

- Ông túm lấy cổ tôi và gào to lên bằng cái thổ âm vùng Volga: "Cháu không biết xấu hổ à? ở nước Nga trẻ em đang đói ăn, còn cháu thì đổ cháo đi!".

Một lần khác. Lúc bấy giờ gia đình Gorky sống ở làng Gorky. Gần một tháng nhà văn Pháp Romain Rolland cùng với bà vợ người Nga đến chơi. Trong ngôi nhà hai tầng, khách được bố trí ở tầng hai - trong các phòng của trẻ con. Còn các em nhỏ được chuyển xuống tầng một.

Một lần, từ hiệu may người ta gửi cho các cháu gái hai chiếc áo dài lụa màu xanh da trời có thêu những con chim én màu xanh. Thời bấy giờ đó là một sự xa xỉ bởi phần lớn công dân Xôviết đều mặc bằng áo vải bông, còn áo dài vải hoa được coi là áo buổi tối.

- Chúng tôi được mặc áo mới và hớn hở chạy vào phòng ăn gặp ông nội đang ngồi với Romain Rolland - Daria Maksimovna kể - Ông nội nhìn trang phục của chúng tôi và hỏi nghiêm khắc: "Ai cho các cháu?". Khi nghe giải thích xong, ông tuyên bố thẳng: "Ngay lập tức cởi ra và mang tới nhà trẻ!".

Ông lớn lên trong nghèo khổ và lang bạt, chính vì vậy ngay cả khi ngự trên đỉnh cao danh vọng, ông vẫn cảm thấy bỡ ngỡ trong sự xa hoa. Sinh thời, ông từng kịch liệt phản đối việc lấy tên mình đặt cho thành phố Hạ Novgorog và phố Tver ở Moskva. Khi Gorky từ Italia trở về, Stalin cấp cho ông một biệt thự sang trọng trên phố Malaya Nikitskaya. Nhưng ở đấy nhà văn cảm thấy bất tiện.

- Ông gặp gỡ với Stalin, đón tiếp các nhà văn, nhưng không bao giờ sống ở đấy - Daria Maksimovna nói.

Truyện ngắn "Ngọn đèn IIich" do con trai của Gorky viết

Gorky gặp người vợ tương lai Ekaterina Pavlovna tại tòa soạn báo Samara. Ông viết báo, còn bà chữa morát.

- Bà nội rất xinh gái, nhưng tôi không biết những tình tiết về mối tình của họ. Trong gia đình, không ai được nói tới điều đó. Mặc dù sau này ông bà ly dị nhau, bà vẫn là người đàn bà chính, người vợ của ông.

Cuộc hôn nhân với Ekaterina Pavlovna để lại cho Gorky một người con trai duy nhất - Maksim.

Daria Maksimovna nhận xét bố mình là một người đa tài: Ông vẽ rất đẹp, thông thạo tiếng ý và Pháp. Tham gia tất cả các công việc của Gorky.

Một lần, Maksim đến thăm ngôi làng heo hút ở Sibir vừa mới có điện. Niềm vui của dân làng không bút nào tả xiết. Dưới ấn tượng đó, ông viết truyện ngắn "Ngọn đèn Ilich" rồi gửi cho một tờ báo ở Moskva và ký tên "Maksim Peshkov". Trong tòa soạn, người ta cho rằng đó là Gorky (Peshkov là tên thật của Gorky), và gửi nhuận bút cho nhà văn.

Gorky rất quý con trai. Maksim mất lúc còn trẻ - năm 36 tuổi. Vào một ngày mùa thu, Maksim say bí tỉ, người ta chở ông về và đặt nằm trên chiếc ghế trước nhà. Ông ngủ thiếp đi và bị lạnh cóng. Kết quả là ông bị viêm cả hai bên phổi. Lúc bấy giờ chưa có thuốc kháng sinh. Cái chết của đứa con trai cường tráng, khoẻ mạnh, hơn nữa lại luyện tập thể thao, khiến cả nhà bị sốc. Sau này, khi ở Krym, Gorky thường khoác áo bành tô của con trai và ngồi rất lâu trên chiếc ghế cạnh nhà hay đi lại trong vườn