Bí mật cuối cùng của nữ thi sĩ Marina Tsvetaeva

Thứ Sáu, 30/09/2011, 08:00
Nhân 70 năm ngày mất của nữ thi sĩ Nga Marina Tsvetaeva.

Nữ thi sĩ Nga Marina Tsvetaeva sinh năm 1892. Bố bà là giáo sư Trường  Đại học Moskva, người sáng lập Bảo tàng Mỹ thuật mang tên A. S. Puskin ở Moskva. Mẹ bà là nghệ sĩ piano, mang hai dòng máu Ba Lan và Đức. Marina Tsvetaeva làm thơ từ năm 6 tuổi. Năm 18 tuổi, đang là nữ sinh trung học, bà đã xuất bản tập thơ đầu tay. Mùa xuân năm 1922,  Marina Tsvetaeva ra nước ngoài sinh sống; năm 1939, bà trở về Liên Xô. Năm 1941, khi cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, bà cùng con trai đi sơ tán ở thành phố Elabuga. Ngày 31 tháng 8 năm 1941, bà thắt cổ tự vẫn.

Ngày 17 tháng 8 năm 1941, con tàu thủy "Cộng hòa Chuvashia" cập bến, đưa Marina Tsvetaeva và con trai Georgy tới thành phố Elabuga (nay là Tatarstan).

Bà chủ nhà Anastasia Ivanovna, nhân chứng những ngày cuối cùng của Tsvetaeva, nhớ lại rằng có một nhóm người tản cư cùng với đại diện của hội đồng thành phố ghé vào nhà bà, và người phụ nữ đầu tiên bước vào ngôi nhà mặc áo bành tô đen, đội mũ bêrê màu xanh hoa lý. Bà ta ngồi xuống đivăng và nói rằng sẽ ở lại đây.

Hoàn cảnh hai mẹ con Marina Tsvetaeva ở Elabuga thật bi đát. Marina Tsvetaeva sẵn sàng làm bất cứ việc gì. Bà viết: "Tôi có thể rửa bát và dạy tiếng Pháp". Nhưng ai cần đến tiếng Pháp trong lúc chiến tranh!

Đúng hai tuần sau, ngày 31 tháng 8, là ngày chủ nhật, tất cả mọi người được huy động đi dọn dẹp khu vực xây dựng sân bay ở ngoại ô thành phố. Marina Tsvetaeva bị ốm nên được ở nhà. Cả Anastasia Ivanovna cũng đi lao động, còn chồng bà cùng với đứa cháu đi câu cá. Trở về nhà vào buổi chiều muộn, Anastasia Ivanovna là người đầu tiên bước vào phòng ngoài, nơi Marina Tsvetaeva đã treo cổ trên xà ngang. Trong bóng tối, ban đầu bà đụng vào chiếc ghế, sau đó - vào Tsvetaeva. Chiếc xà ngang mà Marina Tsvetaeva dùng để buộc dây treo cổ hiện vẫn còn lưu giữ trong ngôi nhà. Còn về sợi dây thì không rõ. Mặc dù có một câu chuyện về xuất xứ của nó.

Bà Ravilya Bruskova, Giám đốc Bảo tàng M.I. Tsvetaeva ở Elabuga kể: Thực ra, trước lúc lên đường đi Elabuga, nhà thơ Pasternak (giải thưởng Nobel văn học năm 1958) giúp Tsvetaeva sắp xếp đồ đạc và buộc vali bằng sợi dây mình mang đến. Trong lúc làm việc, Pasternak nói đùa rằng sợi dây bền lắm, có thể treo cổ được. Tất nhiên, không ai biết Tsvetaeva treo cổ bằng sợi dây nào, vì vậy, không thể coi đó là sự thật, nhưng dù sao Pasternak vẫn ân hận vì có thể đó là sợi dây của ông.

Ravilya Bruskova kể tiếp: ở Moskva, Boris Pasternak và nhà thơ trẻ Viktor Bokov đi tiễn Marina Tsvetaeva. Trên đường, Bokov nói với Tsvetaeva rằng anh bói cho bà theo sách biểu tượng và ký hiệu của Pyotr Đại đế, và Marina Tsvetaeva tỏ ra rất quan tâm. "Anh biết cuốn sách ấy à?" - Tsvetaeva hỏi. "Vâng, tôi bói cho các nhà văn theo cuốn đó" - Nhà thơ trả lời. "Thế số tôi thế nào? - Tsvetaeva hỏi tiếp, nhưng Bokov im lặng. Anh không dám nói rằng Marina Tsvetaeva ứng với trang có in hình chiếc quan tài và ngôi sao, với dòng chữ: "Không đúng lúc và không đúng nhà".

Ngày 2/ 9/1941, thi hài Marina Tsvetaeva được mai táng tại nghĩa trang thành phố. Nhưng đến nay vẫn không ai biết chính xác mộ bà nằm ở chỗ nào, chỉ biết rằng ở phía nam nghĩa trang.

Hiện vật có giá trị nhất tại Bảo tàng M.I. Tsvetaeva ở Elabuga là cuốn sổ và mẩu bút chì người ta tìm thấy bên cạnh bà. Đó là cuốn sổ ghi chép có kích thước bằng nửa lòng bàn tay phụ nữ, nghe nói, bà mang từ Pháp về. Marina Tsvetaeva không bao giờ rời cuốn sổ và mẩu bút chì, luôn luôn mang theo chúng trong túi.

Trong cuốn sổ này, Marina Tsvetaeva chỉ viết một từ ở trang cuối. Bằng nét chữ nhỏ, Marina Tsvetaeva viết: "Mordovia". Gần đây, một khách tham quan đưa ra giả thuyết khiến mọi người sửng sốt. Ông cho rằng Marina Tsvetaeva viết một từ tiếng Ba Lan "mordovia", dịch ra tiếng Nga nghĩa là "tiêu diệt"

Tùng Hậu
.
.