Về nơi ấm áp
Chiều.
Những chiếc lá vàng lặng lẽ chao xuống vệ đường, những bàn chân ngang qua giẫm lên xác lá. Một con chó ghẻ lê la đi tìm miếng ăn. Đã ba hôm rồi nó không có cái gì vào bụng. Tai nó vểnh vểnh chừng như nghe ngóng, hai chiếc mũi hểnh lên hít hít.
Nó mon men vào quán phở. Buổi chiều khá thưa khách. Nó len dưới những gầm bàn mong tìm thấy chút thức ăn thừa. Một lão nhà giàu đang sì soạp húp nước lèo, trông thấy con chó ghẻ lão vội ngừng ăn xì xằng:
– Chó ghẻ… kinh quá!
Mụ chủ quán béo phúng phính vội vã chạy tới xin lỗi rối rít và xách gậy xua đuổi con chó. Con chó ghẻ hốt hoảng cong chiếc đuôi nhớp nháp chạy trối chết…
Khi cảm thấy đã an toàn, nó dừng lại thở dốc. Một đám trẻ con đi học về trông thấy con chó liền hùa nhau lấy đá ném.
Chưa kịp thở xong, con chó lại một phen chạy thục mạng.
Một thằng bé cười hềnh hệch nói:
– Nhà tớ chả bao giờ nuôi chó. Cái giống ấy bố mẹ tớ bảo là chúa bẩn thỉu.
Một thằng khác nói:
– Nhà tớ thì có nuôi nhưng chỉ nuôi chó Nhật thôi. Chứ chó nội thì không, mà loại chó ghẻ lở thì cứ phải là “xử đẹp”, bố tớ bảo thế…
Con chó cứ cắm đầu chạy cho tới khi lạc vào một con hẻm nhỏ. Trời càng lúc càng thấp xuống. Chiều mùa thu u uất như bãi đời hoang lạnh. Một lão ăn mày gầy guộc ngồi nép trong xó tường đang chuẩn bị ăn chiều. Bữa ăn của lão chỉ là bát cơm nguội xin được từ lúc trưa và hai con cá trích. Trông thấy con chó, lão vội gọi “cúc cúc”.
Con chó ngước lên nhìn lão bằng ánh mắt dò xét. Không thấy có sự nguy hiểm, nó chầm chậm tiến lại gần. Lão ăn mày xén nửa “khẩu phần” của mình cho con chó. Nó dúi mõm ăn không kịp nhai. Nhìn nó ăn, lão lắc đầu ái ngại, hai hạt lệ ứa ra khóe mi lão.
Trước đây khi còn ở đợ ăn nhờ thằng con trai, lão cũng đã từng trải qua những lần đói rệu rã nên lão hiểu cái khổ của sự đói khát mà con chó phải chịu đựng. Bây giờ đi ăn xin, tuy không còn đến nỗi không có cái ăn nhưng nếu lão lại đèo bòng thêm con chó này nữa thì sao? Lão lắc đầu, khẽ thở dài. Con chó đã xơi sạch phần thức ăn. Lão dành luôn phần mình cho nó. Con chó không khách sáo ăn tuốt...
*
Đêm.
Thành phố ngập trong muôn ánh đèn và nhịp sống sầm uất. Con chó lần mò vào khu ổ chuột. Nó chỉ dám quẩn quanh ở khu này chứ chả dám léng phéng ra ngoài kia. Nó sợ những con người giàu có. Trước đây nó là con thú cưng của một vị đại gia nhưng từ khi nó bị ghẻ thì người ta đã đánh đập, vứt bỏ nó.
Lúc chiều nó quấn quýt quanh lão ăn mày ý như xin ở lại nhưng lão đã đuổi nó đi. Tuy là chó nhưng chừng như nó hiểu “lão nghèo khổ” quá, nuôi cái thân lão chưa đủ nói gì nuôi cả nó.
 |
| Minh họa: Nguyễn Đăng Phú. |
Trời bắt đầu gieo mưa. Thứ mưa nhè nhẹ nhưng buồn não nùng.
Có mấy gã thanh niên đi nhậu về. Đang phóng xe máy vù vù thoáng thấy con chó chúng liền phanh gấp. Một thằng nhìn lũ bạn cười toe toét:
– Sao tụi mày? Kiếm tiền mai nhậu chứ?
Một thằng khác lắc đầu:
– Chó ghẻ thế này ai thèm mua?
Thằng kia xì một tiếng:
– Ôi dào, bọn khoái món “mộc tồn” chỉ biết cắm đầu ăn chứ làm quái gì biết chó ghẻ hay chó chết. Mấy tay nhà hàng cũng chỉ biết thu lợi chứ đâu thèm quan tâm tới an với chả toàn.
Bọn thanh niên vội vàng mở cốp xe lấy đồ hành nghề ra. Con chó bất ngờ bị thít thòng lọng vào cổ, hoảng vía nó cố giằng co mong thoát ra nhưng vô ích. Càng giằng càng bị thắt chặt. Bọn thanh niên lên xe. Con chó ghẻ bị kéo lê đi. Tiếng rên uất nghẹn của nó bị chặn ngang nơi cổ. Mưa ào xuống như trút. Sấm chớp đình đoàng như muốn rạch nát màn trời. Tiếng rên thảm thiết của con chó và những tiếng cười man dại của bọn thanh niên nhỏ dần, nhỏ dần rồi chìm hẳn vào vào màn mưa gió vô tình. Ngoài kia nhịp sống thành phố vẫn diễn ra như thường nhật.
*
Đang thiu thiu ngủ trong tiếng mưa đêm ảo não, lão ăn mày bất ngờ bị đánh thức bởi tiếng xe máy gầm rú. Lão ngồi hẳn dậy. Đập vào mắt lão là hình ảnh mấy tên thanh niên ngồi trên những chiếc xe “bụi” hả hê văng tục.
Con chó ghẻ nhìn thấy lão. Nó đưa ánh mắt thảm đạm hướng về phía lão, chừng như muốn gửi lời biết ơn về bữa cơm cuối cùng trong cuộc đời bé nhỏ của mình tới lão. Như một linh tính, lão ăn mày cũng đã nhìn thấy nó. Con chó đáng thương như số phận của lão. Một sức mạnh tiềm tàng từ đâu trỗi dậy, lão tung chăn lao ra giữa đường chặn ngang bọn thanh niên. Một thằng hét toáng lên:
– Á. Lão già chết dẫm này, lão chán sống à.
Cả bọn dừng xe lại. Một thằng khác xấn tới nắm cổ áo lão:
– Này mắt mũi để đâu lão già. Chán đời cũng phải biết tìm nơi chốn nhé.
Lão ăn mày bình tĩnh nói:
– Các anh thả con chó đó ra.
Một tên thanh niên xì mũi:
– Tại sao chúng tôi phải thả nó ra?
– Vì đây là con chó của lão. Xin các anh đừng bắt nó. Bây giờ tôi chỉ có mình nó bầu bạn thôi - Lão hạ giọng.
Một gã khác chen vào:
– Kệ xác lão. Chó của lão cũng đâu liên quan gì tới bọn này. Bèo bọt cũng bán được ba bốn trăm ngàn, thả nó ra mất mẹ bữa nhậu à.
Lúc này con chó đã hơi hoàn hồn. Nó ngước đôi mắt u buồn nhìn lão ăn mày, miệng ư ử như muốn nói gì đó. Nếu biết tiếng người hẳn nó sẽ nói “Cảm tạ lòng tốt của ông. Nhưng cái phận tôi sống đã khốn nạn lắm rồi, chết đi có khi lại là sự giải thoát. Xin ông đừng đôi co với bọn bất lương này nữa kẻo gánh vạ vào thân”. Lão ăn mày quay sang nhìn con chó, ánh mắt buồn rượi của nó rọi vào trái tim già nua của lão. Hai hạt lệ ứa qua khóe mi gầy. Trong phút chốc một quyết định lóe lên trong tâm trí, lão lần lưng quần lấy ra một bọc nhỏ trao cho bọn thanh niên, nói:
– Đây là toàn bộ số tiền dành dụm của lão, xin các anh nhận lấy và tha cho con chó tội nghiệp này.
Một tên chừng như là thủ lãnh của cả bọn “chộp” lấy túi tiền cười hỉ hả:
– Xem như lão biết điều - Quay qua tên cầm thòng lọng gã bảo - giải phóng cho nó mày.
Đám thanh niên rồ máy phóng nhanh vào màn đêm tăm tối. Con chó thoát khỏi tay lũ tử thần gắng gượng vẫy chiếc đuôi cáu bẩn lê về phía lão ăn mày. Lão ôm nó vào lòng và òa khóc như một đứa trẻ. Trời đã dứt mưa, chỉ còn vài sợi gió buồn buồn bỡn cợt những tàng cây. Khu phố nghèo chìm trong giấc khuya bình thản.
Từ hôm đó con chó và lão ăn mày trở thành tri kỷ của nhau. Ngày nó cùng lão lê la qua khắp thành phố xin ăn. Đêm nó nằm cạnh canh giấc ngủ cho lão. Bất kể mưa nắng, nóng lạnh, sáng tinh mơ người ta đã thấy một người một chó dìu dắt nhau đi, tối mịt người ta mới thấy họ trở về “căn nhà” bé nhỏ của mình là một góc dưới gầm cầu.
Dẫu sống trong cảnh cơ hàn tăm tối, nhưng đêm nào người ta cũng nghe vẳng từ chốn “nghèo hèn ấy” tiếng hát của lão ăn mày và tiếng con chó ử ử phụ họa. Những bài hát của lão chẳng ra một hệ thống nào nhưng thảy đều chung một chủ đề đó là “sự tráo trở bạc đen của thói đời, sự ghẻ lạnh của tình người, sự bất hiếu vô ơn của con cháu đối với ông bà cha mẹ”.
Chẳng biết con chó có hiểu gì không nhưng sau khi lão ngừng tiếng hát nó lại thoáng “thở dài”, rồi như muốn an ủi lão nó dụi dụi cái mõm trụi lơ vì ghẻ lở của mình vào tay lão. Lão vuốt ve thân thể gầy rược của nó thầm thì:
– Kiếp động vật như mày lại có tình hơn kiếp người như chúng tao.
Lão khóc. Tiếng khóc nghẹn lại nơi cổ. Lão ngước nhìn bầu trời đêm. Những ánh sao nhấp nháy nhìn lại lão. Lão nhớ có lần hồi lão còn trẻ, lão đọc được ở đâu đó đại thể: Một sinh linh trên thế gian này khi chết đi sẽ hóa thành một vì sao.
Những kẻ ác thì thành những vì sao u ám và những ai có trái tim nhân ái sẽ thành những vì sao sáng chói trên bầu trời. Không biết sau này khi lão từ bỏ cõi trần bụi bặm này, linh hồn lão có hóa thành những vì tinh tú xa xăm kia không? Và mày nữa - lão thầm nói với con chó - hi vọng mày cũng trở thành một vì sao sáng. Lão cười. Lão thấy mình thật ngớ ngẩn.
Thực tại kiếm miếng ăn còn chưa ra ngồi đó mà mơ tưởng chuyện “huyễn hoặc”. Lão nằm xuống ôm con chó vào lòng, cả người và chó chầm chậm đi vào giấc ngủ. Lão mơ thấy mình và con chó bình yên rảo bước trong một vườn hoa rực rỡ, trên đầu đội một chiếc vòng chói ngời những vì tinh tú.
Lão giật mình tỉnh giấc. Đêm sâu trầm trầm. Vài chiếc lá bị gió đùa giỡn kéo rê trên vỉa hè quạnh vắng. Con chó đã ngủ say. Tâm hồn lão lại dâng lên những nỗi niềm xưa cũ…
Bảy năm đã trôi qua, kể từ ngày lão rời nhà ra đi. Trong trái tim của lão, hình ảnh hai đứa cháu nhỏ chưa bao giờ nguôi khuây. Nhiều lúc nhớ chúng, lão chỉ biết âm thầm khóc. Lão không dám về nơi cạn kiệt tình người ấy.
“Rõ là đồ ăn hại. Càng già càng vô dụng, chỉ biết ăn không ngồi rồi, chả giúp đỡ con cháu được cái gì». Lời của đứa con dâu lão nói với con trai đêm nào vẫn hằn sâu trong tâm tưởng lão. Lão tưởng sẽ có cuộc ẩu đả của vợ chồng nó trong đêm, nhưng không, lão đau vì thằng con trai lão cũng ra chiều đồng tình và ngay sau đó là tiếng động của ái ân…
*
Ngày vợ lão sinh là một ngày mùa đông. Dưới mưa phùn giá rét căm căm, một mình tay xách nách mang lão dìu vợ tới bệnh xá. Khuya hôm ấy lão đang ngồi ngoài hành lang thiu thiu chìm vào giấc ngủ vì mệt mỏi thì bỗng giật mình bởi tiếng trẻ con khóc.
- Anh Hoàng đâu rồi.
Nghe tiếng người hộ sinh gọi lão vội chạy vào rối rít:
- Dạ, tôi đây ạ.
Người hộ sinh cười nói:
- Chúc mừng vợ chồng nhé. Mẹ tròn con vuông. Một thằng bé con gần bốn kg. Mũi to mắt sáng quắc nha, cái miệng xinh đáo để. Nhìn tướng mạo sau này có hiếu phải biết.
Lão cười sung sướng:
-Dạ cảm ơn bác sỹ.
Rồi lão bước nhanh vào với vợ, hai vợ chồng nhìn con òa khóc trong hạnh phúc.
Những năm tháng sau đó lão xoay đủ nghề đủ việc, từ phụ hồ, vá xăm xe, bốc vác… bất kể nắng mưa miễn sao có tiền nuôi con là lão không từ nan. Bằng mọi giá lão quyết tâm phải lo cho nó ăn học thành tài. Cấp ba nó vào học ở ngôi trường đứng đầu tỉnh, lão vui sướng khi nghĩ tới một ngày không xa nó sẽ thành đạt. Ngày nó chạy về thông báo đã đậu đại học kinh tế lão mừng như bắt được của. Nước mắt lưng tròng, ôm con vào lòng lão nói:
- Cố gắng mà học nghe con, con yên tâm bố còn khỏe còn lo chu cấp cho con được, miễn sao con đừng phụ lòng mong mỏi của bố mẹ là được.
Nó gục đầu vào lòng lão thổn thức:
- Vâng thưa bố, con sẽ học thật giỏi để sau này ra trường kiếm công việc thật tốt. Lúc đó con sẽ không để bố mẹ phải vất vả lao động nữa, con sẽ nuôi bố mẹ.
Thằng con lão đi học được một năm thì ở nhà vợ lão ốm bệnh qua đời. Một mình thui thủi, lão sống trong niềm mong chờ thằng con hoàn thành năm năm đại học. Cuối cùng nó cũng về. Cầm tấm bằng đại học hạng ưu trên tay nó và lão đi xin việc khắp nơi nhưng mọi cánh cửa đều khép trước mặt cha con lão. Lão và con lại đi phụ hồ. Nhưng rồi vận may đã đến, con lão có người yêu rồi có vợ, bố vợ nó là một ông lớn. Nó đổi đời, còn lão thì vẫn vậy... Nghĩ tới chuyện cũ mắt lão lại ứa lệ. Lão ngồi bó gối nhìn ra đường phố. Đêm đặc quánh. Lão xoa đầu con chó, bằng chất giọng run run lão hát:
… Nuôi con những ước về sau
Nào hay thuyền lật, gẫy cầu ai ơi…
Làn gió khuya từ đâu ùa về khiến khu phố như run lên vì lạnh. Lão thu mình thêm một chút. Đôi mắt già nua vẫn nhìn vào quầng đêm thăm thẳm. Trong bóng đêm nhão nhoẹt lão mơ mơ hồ hồ nhìn thấy hình bóng vợ lão. Bà ấy vẫn như năm xưa, thân hình nhỏ nhắn, đôi mắt dịu buồn đăm đăm nhìn lão như cảm thương chia sớt. Lão gọi trong vô thức.
- Bà ơi!
*
Lão ốm. Toàn thân nóng hầm hập như vôi nung. Suốt ba hôm liền lão không gượng dậy nổi. Con chó lang thang vào phía trong khu phố sầm uất. Nó sục sạo từ sáng tới tối mới kiếm được chút thức ăn, khi thì mẩu bánh, lúc cục xôi của những nhà giàu bỏ đi trong đám rác thải. Không ít lần nó bị người ta mang gậy đuổi trối chết vì cái tội lùng xục vây bẩn. Từ lâu giữa lão ăn mày và con chó ghẻ đã không còn sự phận biệt tầng lớp cấp cao hay hạ đẳng, người và chó như hai kẻ đồng cam cộng khổ nên những gì nó đưa về lão đều sẵn sàng ăn.
Vì không biết nói như người nên không thể mở miệng xin sự bố thí của người đời và thức ăn thừa người ta quẳng đi cũng có giới hạn nên có hôm con chó chả kiếm được gì, những buổi như thế chó và người phải nhịn đói. Lão ăn mày ngày càng ốm nặng thêm. Mọi bận lão chỉ ốm vài ba hôm, không hiểu sao lần này đã mười ngày trôi qua mà bệnh của lão không hề có dấu hiệu thuyên giảm. Số tiền dành dụm cả đời ăn xin của lão đã bỏ ra chuộc mạng cho con chó, nếu không lão đã gắng đi tìm hiệu thuốc mua thuốc uống.
Đêm nay lão ăn mày đã chìm sâu vào giấc ngủ sau một cơn ho sặc sụa. Con chó ghẻ gối đầu lên chân nghếch mõm nhìn sao trời. Tiếng gió mùa thu luồn qua những mái nhà tồi tàn tạo ra những âm thanh rặc rượi buồn. Những chiếc lá vàng lìa cành buông xuống con ngõ dài hun hút không một ánh đèn, chốc chốc bị gió đùa bật ra những cung âm như tiếng thở dài những mảnh đời quèn.
– Chó! chó!!! Bắt lấy con chó. Cha mẹ nó, đồ chó mất dạy.
Mụ bán thịt lợn be be kêu lên như rống. Mọi người vội vàng đổ dồn ánh mắt về phía mụ. Một con chó ghẻ miệng ngoạm miếng thịt đang luồn qua những chân bàn tìm đường tẩu thoát. Một mụ đàn bà ăn mặc ra dáng sang trọng, chạy lại hỏi, giọng quan tâm:
– Chuyện gì vậy chị?
Mụ bán thịt nhấm nhặng:
– Tổ cha đứa nào nhà vô nhân thất đức bày dạy cho cả chó đi ăn cướp. Đó đó, con chó ấy đó, nó vừa ngoạm mất miếng thịt.
Những người xung quanh thấy không phải chuyện của mình nên chả ai thèm chen vào. Mụ nhà giàu và con chó ghẻ vờn nhau một lát, cuối cùng con chó cũng luồn ra khỏi những dãy chân bàn nhắm thẳng hướng cổng chợ chạy bán sống bán chết. Về tới “nhà”, con chó buông miếng thịt xuống thở dốc. Hồn nhập lại xác, nó tiến về phía lão ăn mày. Chừng như lão đang ngủ. Nó ghé mình nằm xuống cạnh lão. Lát lão dậy, nó và lão sẽ “dùng bữa”. Lạnh lẽo. Nhịp thở của lão ăn mày hình như không còn nữa. Con chó vùng dậy. Nó ngoạm áo lão day day. Im lặng. Nó liếm mắt lão, miệng ưng ửng kêu. Im lặng… Tất thảy lúc này chỉ còn sự im lặng đáng sợ bao trùm…
Lão ăn mày đã chết. Lão chết vì viêm phổi cấp. Khu phố nghèo hùn nhau tích góp mua cỗ áo quan và đưa lão đi chôn ngoài khu nghĩa trang dành cho tầng lớp bình dân. Ba ngày liền người ta thấy một con chó ghẻ nằm trước mộ lão ăn mày, cạnh nó là một miếng thịt đã bốc mùi hôi thối. Trước lúc lão ra đi về nơi cuối cùng của niềm đau, nó và lão chưa kịp ăn với nhau bữa ăn cuối cùng.
Sang ngày thứ tư. Ngày thứ năm. . . hơn mười ngày tiếp theo, sau một đêm mưa gió tơi bời, sáng sớm ra người ta nhìn thấy xác con chó nằm co quắp bên ngôi mộ. Nó đã chết vì mưa và giá lạnh. Cái giá lạnh u buồn cuối mùa thu. Nó từ giã sự băng giá của cõi người để tìm về sự ấm áp bên cạnh con người khốn khổ đã cưu mang và xem nó là bạn, đã đối xử với nó bằng tình yêu thương…
Ngày mai đã là mùa đông. Cả thành phố lại rợp màu sắc sặc sỡ của hàng trăm loại áo khoác người ta khoác lên người để chắn che cái khắc nghiệt của thời tiết. Nhưng phía sau những tấm áo lòe loẹt kia nơi sâu thẳm trái tim mỗi con người có thật sự ấm chăng?
